Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015

Παναγίες της Μικράς Ασίας και της Θράκης


web statistics


και για την ψυχή του ανθρώπου καθισμένη στα γόνατα της Υπερμάχου Στρατηγού,
πού ειχε στα μάτια ψηφιδωτό τον καημό της Ρωμιοσύνης,
εκείνου του πελάγου τον καημό σαν ήβρε το ζύγιασμα της καλοσύνης…

Γιώργος Σεφέρης, Ημερολόγιο καταστρώματος, Γ΄
Παναγία η Τρυφώτισσα, από την Αίνο της Ανατολικής Θράκης (Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου Αλεξανδρούπολης).
Παναγία η Τρυφώτισσα (Τριφώτισσα), από την Αίνο της Ανατολικής Θράκης (Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου Αλεξανδρούπολης).
1)    Παναγία η Τρυφώτισσα, από την Αίνο της Ανατολικής Θράκης (Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου Αλεξανδρούπολης). Την ιερά και θαυματουργή εικόνα του 13ου αι. μετέφεραν οι πρόσφυγες από την Αίνο της Ανατολικής Θράκης μετά την Ανταλλαγη Πληθυσμων στην Αλεξανδρουπολη όπου εγκαταστάθηκαν και την εναπέθεσαν στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου. Η εικόνα είναι σπάνιας τεχνοτροπίας (ξύλινη ανάγλυφη εικόνα με επίστρωση από σπάνιες χρωστικές ουσίες – συνυπάρχουν δηλάδή σε αυτή ταυτόχρονα δύο διαφορετικές τεχνοτροπίες, ένας συνδυασμός γλυπτικής και ζωγραφικής) και από τις ελάχιστες ανάγλυφες εικόνες στον ορθόδοξο κόσμο. Μαρτυρίες προσφύγων ανέφεραν ότι η Παναγία η Τρυφώτισσα (ή Τριφώτισσα) αποτελούσε καταφυγή για τους ασθενούντες και επιτέλεσε πολλά θαύματα που αφορούσαν στη θεραπεία των ματιών αλλά και πολλές άλλες θεραπευτικές ευεργεσίες.    Η Παναγία ΜΗ(ΤΗ)Ρ Θ(Ε)ΟΥ Η ΤΡΥΦ(ΩΤΙ)ΣΑ, εικονίζεται σε χαμηλό ανάγλυφο, μετωπικά, στον τύπο της Οδηγήτριας, υποβαστάζοντας τον Ιησού Χριστό στο καλυμμένο με το μαφόριο αριστερό χέρι της, κρατώντας κλειστό ειλητάριο. Οι εκφράσεις των προσώπων, οι ευκρινείς πτυχώσεις των ενδυμάτων, οι φωτοσκιάσεις στα πρόσωπα και η παντελής έλλειψη κάθε επίπεδης επιφάνειας στις μορφές, μας δίνουν ένα τέλειο συνδυασμό γλυπτικής και ζωγραφικής της μεσοβυζαντινής περιόδου. Τα μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια της Παναγίας της έδωσαν το ασυνήθιστο επίθετο Τρυφώτισσα, επειδη συγκεντρώνουν επάνω τους όλη την ένταση της μορφής της και επειδή οι χριστιανοί της ευρύτερης περιοχής της Αίνου κατέφευγαν στην χάρη της όταν οι αντανακλασεις των ακτίνων του ήλιου πάνω στις πολλές αλυκές τους έβλαπταν την όραση.
2)  Παναγία Ατταλειώτισσα – Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ταύρου Αττικής. Οι χριστιανοί της Αττάλειας με ιδαίτερη ευλάβεια τιμούσαν τη Θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας της Κύκκου –Τζίγκο Παναγιά, όπως την αποκαλούσαν με την τοπική προφορά – η οποία είχε τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση στον ναό του Αγίου Νικολάου της Αττάλειας. Μετά την Καταστροφή, μεταφέρθηκε από τους μικρασιάτες πρόσφυγες στον κυρίως ελλαδικό κορμό και από το 1929 βρίσκεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου του προσφυγικού Δήμου Ταύρου της Αθάνας, που κτίστηκε από τους μικρασιάτες. Η περιοχή από Σφαγεία μετονομάστηκε σε Ταύρος, για να ενθυμούνται οι Ατταλειώτες, που εγκατεστάθηκαν εκεί, την μεγάλη οροσειρά του Ταύρου που περιβάλλει την Αττάλεια και όχι μόνον Η πανήγυρις της «Τζίγκο-Παναγιάς» γίνεται κάθε χρόνο την Κυριακή των Μυροφόρων όπως και στην Αττάλεια.
Παναγία Προύσας Μικράς Ασίας – Iερός Nαός Εισοδίων της Θεοτόκου Σερρών.
Παναγία Προύσας Μικράς Ασίας – Iερός Nαός Εισοδίων της Θεοτόκου Σερρών.
3)    Παναγία η εκ Προύσας Μικράς Ασίας – Iερός Nαός Εισοδίων της Θεοτόκου Σερρών. Ἡ θαυματουργός εἰκόνα τῆς Παναγίας πού σήμερα φυλάσσεται στό Ναό προέρχεται ἀπό τά περίχωρα τῆς Προύσας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, καί μετεφέρθη ἀπό τούς πρόσφυγες Μικρασιάτες μετά τόν ξεριζωμό τοῦ 1922 καί τήν ἐγκατάστασή τους στή νέα πατρίδα. Ἀπό τήν ἐγκατάσταση τῶν προσφύγων στήν περιοχή τῶν Σφαγείων της πόλης των Σερρών, μέχρι τό 1947 ἡ περίπυστος εἰκόνα τῆς Παναγίας φυλασσόταν στό σπίτι τῆς Δέσποινας Χιδερίδου, ὅπου πολλοί χριστιανοί τήν ἐπισκέπτονταν γιά νά τήν προσκυνήσουν. Τό 1947 σύμφωνα μέ ἀξιόπιστες μαρτυρίες πιστῶν, ἡ Κυρία Θεοτόκος ἐμφανίστηκε σέ μία δασκάλα καί τῆς εἶπε ὅτι ἦρθε ἡ ὥρα νά ἀποκτήσει τό δικό της σπίτι, ὑποδεικνύοντας ἀκριβῶς καί τό μέρος ὅπου σήμερα βρίσκεται ὁ Ναός. Ἔτσι κτίσθηκε ὁ πρῶτος Ναός ἐξυπηρετώντας τίς λατρευτικές ἀνάγκες τῶν πιστῶν μέχρι τό 1967, χρονιά πού κτίστηκε ὁ δεύτερος Ναός. ὁ ὁποῖος ὅμως γκρεμίστηκε λόγω ρωγμών στήν τοιχοδομία. Το 1998 τελέσθηκε ὁ ἁγιασμός τῆς θεμελιώσεως του σημερινού ναού ὁ ὁποῖος εἶναι τρίκλιτη βασιλική μέ ὑπερῶο.Το 2003 πραγματοποιήθηκαν τά ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, ο οποίος εορτάζει πανηγυρικά στίς 21 Νοεμβρίου, εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου.
4)    Παναγία Σουλτάνα εκ Σμύρνης – Ι.Ν. Αγίας Φωτεινής Πατρών.
5)    Παναγία Ξενια εκ Μικράς Ασίας (νυν αποκείμενη στην ομώνυμη Ι. Μ. του Πηλίου).
6)    Παναγία της Σμύρνης– Ι.Μητροπολιτικός Ναός Αγίας Φωτεινής Νέας Σμύρνης.
7)    Η εκκλησία της Θεοτόκου και του Αγίου Νικολάου, στο κέντρο των Ν. Ρόδων, φιλοξενεί τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Σκουπιώτισσας, που την έφεραν πρόσφυγες από τα Σκοπιά της νήσου Αλώνης, της θάλασσας του Μαρμαρά.
8)    Παναγία η Αβασσιώτισα -Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Αγίου Στεφάνου Αττικής.
9)   Παναγία Οδηγήτρια – Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής Επταλόφου Αμπελοκήπων Θεσ/νίκης.
Παναγία Παραβουνιώτισσα
Παναγία Παραβουνιώτισσα. Την ιερά εικόνα έφεραν οι μικρασιάτες πρόσφυγες από τη Γαλλιμή του Μαρμαρά, που εγκαταστάθηκαν στην Ερέτρια της Εύβοιας.
10)   Παναγία Παραβουνιώτισσα, Ερέτρια Εύβοιας.
11)   Παναγία η Φανερωμένη Νέας Αρτάκης στην Εύβοια.
12)   Παναγία η Βηματάρισσα- Λαγκαδάς Θεσσαλονίκης. Στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Λαγκαδά, φυλάσσεται η Θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Βηματάρισσας (15ος αιώνας), την οποία μετέφεραν οι πρόσφυγες από τις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολικής Θράκης και συγκεκριμένα από την περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών.
13)   Παναγία Ατταλειώτισσα – Γαλήνη Νάξου.
14)   Παναγία η Βουρλιώτισσα (Παναγία των Βρυούλων). Η ιερά εικόνα Της βρίσκεται στον Ι.Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Νέας Φιλαδέλφειας Αττικής. Η Ιερά Μονή Παναγίας των Βρυούλων βρίσκεται στην Πλ.Αμερικής στο κέντρο της Αθήνας με Ιερό Μετόχιο στον Ωρωπό Αττικής.
 Παναγία η Επίσκεψις  (από την Τρίγλια της Βιθυνίας Μικράς Ασίας)
Παναγία η Επίσκεψις (από την Τρίγλια της Βιθυνίας Μικράς Ασίας), ψηφιδωτή εικόνα του 13ου αι.
15)  Παναγία η Επίσκεψις (Θεοτόκος η Γλυκοφιλούσα) από την Τρίγλια της Βιθυνίας Μικράς Ασίας: ψηφιδωτή εικόνα- τέλη 13ου αι.- Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.
Η Θεοτόκος κρατεί τον μικρό Χριστό με το δεξί της χέρι, ενώ με το αριστερό Τον προτείνει στον θεατή και συγχρόνως Τον ικετεύει για τη σωτηρία των ανθρώπων. Το Θείο Βρέφος αγκαλιάζει τρυφερά τη Μητέρα Του ακουμπώντας το μάγουλό Του στο δικό Της. Ο συγκεκριμένος εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, κατά τον οποίο τα δύο πρόσωπα αγγίζονται με τα μάγουλα, είναι γνωστός ως Παναγία Γλυκοφιλούσα. Ο τύπος αυτός προβάλλει τη μητρική ιδιότητα της Θεοτόκου και συγχρόνως τονίζει το ρόλο της ως προστάτιδας των ανθρώπων. Ως Μητέρα του Χριστού, εισακούεται από τον Υιό Της όταν Τον παρακαλεί για τη συγχώρεση του κόσμου. Αυτό το νόημα έχει και η επιγραφή της συγκεκριμένης εικόνας, που ονομάζει τη Θεοτόκο ΜΗ(ΤΗ)Ρ Θ(ΕΟ)Υ Η ΕΠΙCΚΕΨΙC, δηλαδή η σκέπη, η προστάτιδα.Η εικόνα έχει φιλοτεχνηθεί με την τεχνική του ψηφιδωτού. Πρόκειται για τεχνική με μεγάλο κόστος, που εφαρμόζεται σπάνια σε φορητές εικόνες. Το ξύλινο πλαίσιό της αρχικά πρέπει να έφερε πολύτιμη επένδυση. Στο κέντρο του κάτω πλαισίου διακρίνεται μια εγκοπή στην οποία προσαρμοζόταν στήριγμα για την περιφορά της σε λιτανείες, δηλαδή τελετουργικές πομπές στους δρόμους της πόλης. Τον υπόλοιπο χρόνο η εικόνα θα βρισκόταν σε τέμπλο ναού, ως δεσποτική, δηλαδή τοποθετημένη παραπλεύρως της Ωραίας Πύλης. Προέρχεται από την Τρίγλια της Βιθυνίας, κοντά στην Προύσα, και κατέληξε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ως ένα από τα «Κειμήλια Προσφύγων», που έφθασαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923).
16)   Παναγία η Γρηγορούσα, ναός των Ταξιαρχών – Πλάκα Αθήνας.
17)   Παναγία η Περαμιώτισσα (Ν.Πέραμος Καβάλα).
18)   Παναγία η Ρευματοκράτειρα ή Ρευματοκρατούσα από την Ραιδεστό Ανατολικής Θράκης —Θεσσαλονίκη (2 ιερές εικόνες: η μια στον Ι.Ν.Παναγίας Αχειροποιήτου και η έτερη στον Ι.Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Θεσσαλονίκης).
19)   Παναγία η Φανερωμένη Νέας Ηρακλείτσας.
20)   Παναγία η  Δημοκρανιωτίσσα ή Μεγαλομάτα – φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ακροβουνίου Νομού Καβάλας.
21)   Παναγία η Αναστενάρισσα, η οποία έχοντας σωθεί από τη φωτιά που έκαψε την εκκλησία στο Κωστί της Ανατολικής Θράκης, έδωσε τη χάρη Της στους Κωστηλήδες να μπαίνουν στη φωτιά και να μην καίγονται (σήμερα φυλάσσεται στη Βέροια).
22)    Παναγία της Πέτρας, στη Νέα Πέτρα Νομού Σερρών (η εικόνα Της μεταφέρθηκε από τους πρόσφυγες από την Πέτρα της Ανατολικής Θράκης το 1927 στη νέα τους πατρίδα – τη Νέα Πέτρα- που έκτισαν στο Νομό Σερρών. Οι πρώτοι κάτοικοί της έκτισαν και την εκκλησία της Παναγίας, όπου με προσέλευση πλήθους πιστών λαμβάνει χώρα κάθε Δεκαπενταύγουστο το προσκύνημα της Παναγιάς της Πέτρας).

Παναγία η Φανερωμένη Νέας Μηχανιώνας.
Παναγία η Φανερωμένη Νέας Μηχανιώνας.
23)   Παναγία η Φανερωμένη Νέας Μηχανιώνας (η αρχαία θαυματουργός Εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου της Μηχανιώτισσας και Φανερωμένης, μεταφερθηκε εκ της παλαιας Μηχανιώνας της Κυζικηνής Χερσονήσου, που βρίσκεται στην Προποντίδα της Μικράς Ασίας. Οι πρόσφυγες μόλις έφτασαν στη νέα τους πατρίδα ξεκίνησαν το κτίσιμο ναού προς τιμήν της Θεοτόκου όπου και τοποθέτησαν την εικόνα Της. Ο παλαιος αυτός ναός εδωσε τη θέση του στον σύγχρονο μεγαλοπρεπή ναό, ο οποίος θεμελιώθηκε το 1975 και εγκαινιάστηκε το 1984. Η ετήσια πανήγυρις, με την οποία κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου γιορτάζονται τα εννιάμερα της Παναγίας, καθιερώθηκε ήδη από το 1927).
Παναγία η Φανερωμένη Νέας Μηχανιώνας
Παναγία η Φανερωμένη Νέας Μηχανιώνας
24)   Παναγία Γοργοεπήκοος Μάνδρας Αττικής προερχόμενη από τη Σμύρνη (φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Παναγίας της Γοργοεπηκόου).
25)   Παναγία του Αγρού, Λεμεσού Κύπρου.
26)   «Ρόδον το Αμάραντον», εντός του Ι.Π. Παναγίας Εκαντονταπυλιανής Πάρου.
27)   Παναγία Προυσιώτισσα στον Προυσσό Ευρυτανίας.
28)   Παναγία Οδηγήτρια εκ Μικράς Ασίας – Ι.Ν. Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης Ιπποδρομίου Θεεσαλονίκης.
29)   Παναγία της Απολλωνιάδος Μικράς Ασίας, στον Ιερό Ναό Αγίας Κυριακής Αλεξανδρούπολης.
Παναγία η Φανερωμένη Θεσσαλονίκης
Παναγία η Φανερωμένη Θεσσαλονίκης
30)   Παναγία η Φανερωμένη Θεσσαλονίκης. Η ιερά εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης φυλάσσεται στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Θεσσαλονίκης που έδωσε το όνομά Της και στην γειτονία της πόλης όπου ανεγέρθηκε.
Ο Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης άρχισε να κτίζεται το 1955 από τους κατοίκους της περιοχής, πρόσφυγες οι περισσότεροι από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη. Το 1961 ο ναός εγκαινιάστηκε και πήρε το όνομα του από την Εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης που ήρθε, πρόσφυγας κι’ αυτή, από το Αυδήμι, ένα χωριό στην περιοχή των Γανοχώρων της Ανατολικής Θράκης. Εκεί στον Πάνω Μαχαλά βρισκόταν η εκκλησία της Παναγίας. Το 1889 κάηκε η εκκλησία μαζί με αρκετά σπίτια της περιοχής και η εικόνα με θαυμαστό τρόπο σώθηκε και οι χριστιανοί τη βρήκαν πάνω σε ένα δέντρο. Όταν το 1914 οι Έλληνες των Γανοχώρων ήρθαν ως πρόσφυγες στην περιοχή, έφεραν μαζί τους και την θαυματουργή εικόνα. Στα 1920 έκτισαν ένα εκκλησάκι καιεναπόθεσαν εκεί. την ιερή εικόνα η οποία μεταφέρθηκε στον καινούργιο μεγαλοπρεπή ναό το 1961 (το πρώτο εκκλησάκι διατηρείται έως σήμερα και αφιερώθηκε αργότερα στις Αγίες Τρεις Μάρτυρες Αγάπη Ειρήνη και Χιονίζα που μαρτύρησαν επί Ρωμαιοκρατίας στην περιοχή αυτή της Θεσσαλονίκης). Ο ναός εορτάζει στις 23 Αυγούστου, στα εννιάμερα της Παναγίας.
31)   Παναγία η Σηλυβριανή. Η ιερά εικόνα της Παναγίας της Σηλυβριανής μεταφέρθηκε από τους πρόσφυγες της Σηλυβρίας της Ανατολικής Θράκης που εγκαταστάθηκαν στην Καβάλα και την εναπέθεσαν με ευλάβεια στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καβάλας.
32)   Παναγία Κορυφινή. Η ιερά εικόνα της Παναγίας Κορυφινής προέρχεται από τη νήσο Καλόλιμνο της Προποντίδας – στη θάλασσα του Μαρμαρά – και μεταφέρθηκε από τους πρόσφυγες στη Νέα τους πατρίδα, τα Νέα Μουδανιά Χαλκιδικής, όπου και έκτισαν τον ομώνυμο Ναό για τα στεγάσουν την εικόνα Της. Εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Παναγία Καστρέλλα (Πυργαδίκια Χαλκιδικής). εκ της νήσου Αφθόνης της θάλασσας του Μαρμαρά
Παναγία Καστρέλλα (Πυργαδίκια Χαλκιδικής). Την μετέφεραν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες από τη νήσο Αφθόνη της θάλασσας του Μαρμαρά.
33)   Παναγία Καστρέλλα (Πυργαδίκια Χαλκιδικής). Toν 9ο ή 10ο αιώνα κατά την ταραχώδη εποχή της εικονομαχίας, σε μια ακρογιαλιά της γραφικής νήσου Αφθόνης της θάλασσας του Μαρμαρά και συγκεκριμένα στον ορμίσκο »Άσπρος Πούντος», βρέθηκε μια εικών της Θεοτόκου διαστάσεων 52χ70 εκατ. η οποία παριστά ταύτην να κρατάει στην αγκαλιά της το θείο βρέφος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου