Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2015

Η επίσκεψη της Αγίας Ζώνης στο Βραχάσι


web statistics


  • Από pemptousia.gr
Η επίσκεψη της Αγίας Ζώνης στο Βραχάσι
Το 1888 τον Απρίλιο η Αγία Ζώνη βρίσκεται στο Βραχάσι. Ποιοι λόγοι συνετέλεσαν να έρθει δεν γνωρίζομε.
Γνωρίζομε μόνο πως την Αγία Ζώνη το έτος αυτό περιόδευαν στην Κρήτη Βατοπαιδινοί πατέρες δι’ ευλογίαν. 
Πλείστοι όσοι Ναοί θεμελιώθηκαν τότε με την ευλογία της, όπως ο Ναός του προφήτη Ηλιού στο Καταλαγάρι, το β΄ κλίτος των Τριών Ιεραρχών στο Ψυχρό κ.π.ά., κατά την πληροφορία του Σεβασμιωτ. Μητροπολίτου Πέτρας κυρίου Νεκταρίου. Επίσης, στις 2 Ιουλίου 1888, μετά την Θεία Λειτουργία που τέλεσε στον ιερό Ναό Παναγίας της Φερμαλίνας Νεαπόλεως, ο Επίσκοπος Πέτρας Μελέτιος, έγινε και ο αγιασμός θεμελιώσεως του νέου Μητροπολιτικού μας Ναού, της νυν Μεγάλης Παναγίας. Μετά την θεμελίωση του Ναού, ο Επίσκοπος Πέτρας Μελέτιος συνόδευσε την Αγία Ζώνη στην περιοχή Κριτσάς, όπου ησθένησε και απεσύρθη των καθηκόντων του, μέχρι της ημέρας της κοιμήσεώς του, στις 2 Αυγούστου 1889.
  Ο ιστορικός τρίκλιτος παλαιός ιερός Ναός της Μεγάλης Παναγίας, της επιλεγομένης Φερμαλίνας, για λόγους αισθητικής, μετά την ανέγερση της νέας Μεγάλης Παναγίας, ο μεν Επίσκοπος Πέτρας κυρός Διονύσιος κατεδάφισε τα δύο κλίτη αυτής, ο δε Επίσκοπος Πέτρας κυρός Δημήτριος το εναπομείναν, το έτος 1963. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κύριος Νεκτάριος ανήγειρε στον ίδιο τόπο μονόκλιτον ιερό Ναό επ’ ονόματι της Αγίας Ζώνης, εις ανάμνηση του γεγονότος των θεμελίων υπ’ αυτής του περίλαμπρου Μητροπολιτικού Ναού της Μεγάλης Παναγίας και εις μνήμην του εθνομάρτυρος Ιωακείμ Επισκόπου Πέτρας, ο οποίος ανήγειρε τον παλαιό Ναό της Μεγάλης Παναγίας, της Φερμαλίνας. Ο Ναός της Αγίας Ζώνης εθεμελιώθη το 1993 (Κυριακή των Βαϊων) και εγκαινιάσθη το 1999 (13 Αυγούστου), υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πέτρας και Χερρονήσου κυρίου Νεκταρίου.
 Η παρουσία της Αγίας Ζώνης στο Βραχάσι ήταν αφορμή, για να εκπληρωθεί το τάμα της Αικατερίνης Λεμπιδάκη, το γένος Παυλάκη, σύζυγος του Εμμανουήλ Λεμπιδάκη, εμπόρου, ο οποίος διετέλεσε και δήμαρχος Βραχασίου (1906-1912). Έτσι, ύστερα από θαυματουργική επέμβαση της Αγίας Ζώνης, γεννήθηκε ο Νικόλαος Λεμπιδάκης, μετά από όνειδος της ατεκνίας, που έζησαν επί τριετίαν. Η Αγία Ζώνη ήρθε στο χωριό τον Απρίλιο του 1888 και τον Ιούλιο του 1889 γεννήθηκε ο γιός τους, που έλαβε το όνομα Νικόλαος.
 Η όλη ιστορία έχει ως εξής: Στο Βραχάσι έχει δημιουργηθεί μια αξιόλογη συλλογή και έκθεση λαογραφικού υλικού, με την επωνυμία ΒΡΑΧΑΣΩΤΙΚΟ ΣΠΙΤΙ. Το σπίτι, στο οποίο στεγάζεται, η φροντίδα, η επιμέλεια και ο μόχθος, του όλου στησίματος, είναι των δύο εκλεκτών και φιλοπρόοδων γυναικών του Βαχασού: της κ. Μαρία Λεμπιδάκη-Λασθιωτάκη και της κ. Αικατερίνης Λεμπιδάκη.
Το ΒΡΑΧΑΣΩΤΙΚΟ ΣΠΙΤΙ φιλοξενεί αντικείμενα λαϊκής τέχνης, καθημερινής διαβίωσης και διατροφής των ανθρώπων του παλιού καιρού, και αποτελείται από: το πόρτεγο, κύριο δωμάτιο της καθημερινής διαβίωσης της οικογενείας, την κάμερα, όπου ο χώρος αποθήκευσης των τροφίμων, του λαδιού και του κρασιού, την αποθήκη με τα γεωργικά σύνεργα, το υπνοδωμάτιο, όπου ο αργαλειός και τα επιτηδεύματα της γυναίκας, υφαντά, κεντήματα, ρουχισμός, το γραφείο του Βραχασώτη δικηγόρου Νικολαου Εμμαν. Λαμπιδάκη και εφέτη Λασιθίου.
Διαθέτει εκθετήριο παλαιών φωτογραφιών λογίων, δημάρχων και επαναστατών, που έλαβαν μέρος στους Κρητικούς αγώνες και δημόσια έγγραφα, που φωτίζουν επαρκώς την χρονική περίοδο στην οποίαν αναφέρονται. Το οίκημα, που στεγάζει το ΒΡΑΧΑΣΩΤΙΚΟ ΣΠΙΤΙ, είναι ιδιοκτησία της Αικατερίνης Λεμπιδάκη και της Μαρίας Λεμπιδάκη – Λασθιωτάκη και θεμελιώθηκε το 1880.
Είναι ένα διώροφο πέτρινο κτήριο, δείγμα χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής της εποχής του και αποτελείται από έξι συνολικά δωμάτια. Όταν έγινε η αναπαλαίωση για τη στέγαση των αντικειμένων της λαογραφικής συλλογής, στο πόρτεγο κατά την αφαίρεση των σοβάδων στον δεξιό τοίχο, μπαίνοντας μέσα, διαπιστώθηκε ένα μικρό κομμάτι από ασβέστη, ενώ όλο το υπόλοιπο κτήριο ήταν από πηλό. 
Αυτό το ασβεστόκτιστο κομμάτι προστάτευε μια θυρίδα ακανόνιστου σχήματος 14Χ25 εκ.μ., σε ύψος 1.45 μ. από του δαπέδου, η οποία φιλοξενούσε ένα μικρό κουτί 7Χ11εκ.μ., το οποίο περιείχε ένα μικρό κομμάτι υφάσματος, μέσα στο οποίο βρισκότανε μια κορδέλα πολύ φθαρμένη (κομματιασμένη) από τον καιρό κι ένα μικρό κομμάτι σχοινιού, μήκους 15 εκ. μ., από δέρμα καμήλας (;), μάλλον.
Η θυρίδα αυτή έχει προστατευθεί και φυλάσσει αυτά τα διασωθέντα αντικείμενα. Η κορδέλα αυτή είναι μία από τις ευλογημένες κορδέλες με την Αγία Ζώνη της Κυρίας Θεοτόκου, οι οποίες δίδονται, από παλαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα ως ευλογία στους ευλαβείς προσκυνητές και γίνονται πολλά θαύματα (θεραπεύονται ανίατα νοσήματα, καρκινοπάθειες κ.λπ.) κυρίως, όμως λύεται η στείρωση των γυναικών και πολλά άτεκνα ζευγάρια αποκτούν παιδιά.
Έτσι έγινε και στην περίπτωση που φιλοξενήθηκε η Αγία Ζώνη στο σπίτι αυτό του Εμμανουήλ και της Αικατερίνης Λεμπιδάκη. Τον Απρίλιο του 1888 ήρθε η Αγία Ζώνη και τον Ιούλιο του επομένου έτους γεννήθηκε ο Νικόλαος Λεμπιδάκης, που διέπρεψε ως έμπορος και διετέλεσε δήμαρχος Βραχασού (1906-1912). Από τις αποδείξεις της εποχής, που βεβαιώνουν την πληρωμή εξόδων της ελεύσεως της Αγίας Ζώνης στο Βραχάσι, μνημονεύομε μόνον εκείνης της Δημοτικής Εφορίας Βραχασίου, με αύξ.αριθ.14, της 11ης Δεκεμβρίου 1888: «Προς τον κ. Εμμανουήλ Ν. Λεμπιδάκην, Ταμίαν της Δημοτικής Εφορείας Βραχασίου», διά της οποίας εντέλλεται «όπως πληρώσει στον Αναστάσιον Κόντε γρόσια 181 προς εξόφλησιν του υπό ημερομηνίαν 5 Απριλίου ε. έ. Εντάλματος και αξίαν πέντε ήμυσι (αρ.5 1/2) οκάδων κηρού ληφθέντος, κατά την τελετήν της μεταβάσεως ενταύθα της Αγίας Ζώνης και λάβητε την επί τούτω απόδειξιν. Ο Πρόεδρος της Δημοτικής Εφορείας Βραχασίου Εμμανουήλ Διαλυνάς».
Για την παρουσίαση αυτής της μικρής ιστορικής αφηγήσεως της Αγίας Ζώνης στο Βραχάσι οφείλομε πολλές ευχαριστίες τις ευγενικές Κυρίες· την κ. Μαρία Λεμπιδάκη-Λασθιωτάκη και την κ. Αικατερίνην Λεμπιδάκη. Και, για την όλη προσπάθειά τους να στήσουν, εντελώς δωρεάν και εξ ιδίων πόρων και να λειτουργούν με συνέπεια, αυτό το όμορφο και λειτουργικά από πάσης απόψεως άψογο ΒΡΑΧΑΣΩΤΙΚΟ ΣΠΙΤΙ, που κοσμεί το Βραχάσι, θερμά συγχαρητήρια. Αξίζουν την ευγνωμοσύνη και τη βοήθεια όλων μας.
Τελευταία φορά απ’ ό,τι γνωρίζομε η Αγία Ζώνη ήρθε στην Κρήτη, στα Χανιά, τον Νοέμβριο του 2005, με αφορμή τον εορτασμό της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου, πολιούχου των Χανίων και των Ενόπλων Δυνάμεων. Την συνόδευσαν Βατοπαιδινοί Πατέρες και ο ηγούμενος Εφραίμ. Για την υποδοχή του μοναδικού αυτού θεομητορικού κειμηλίου η Ιερά Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου, ο Δήμος Χανίων και το Κέντρον Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (Κ.Α.Μ.) διοργάνωσαν έκθεση με τίτλο «Άγιον Όρος – η θέα του Αθέατου» στο Μεγάλο Αρσενάλι.
Και στον ίδιο χώρο έλαβε χώραν το Σάββατο 19 και την Κυριακή 20 Νοεμβρίου Επιστημονικό Θεομητορικό Συνέδριο. Η Αγία Ζώνη επισκέφτηκε και την Ιερά Μονή της Χρυσοπηγής, όπου συνέρρευσε πλήθος κόσμου να λάβει την ευλογία και τη χάρη της Παναγίας. Η έκθεση, που έγινε στο Μεγάλο Αρσενάλι, περιελάμβανε αντίγραφα των τοιχογραφιών (14ου αι.) από το Ναό του Πρωτάτου του Αγίου Όρους του μεγάλου αγιογράφου Μανουήλ Πανσέληνου και σπάνιες καλλιτεχνικές φωτογραφίες των αρχών του περασμένου αιώνα του φημισμένου Ελβετού περιηγητή Fred Boissonnas.
Τα εκθέματα παραχώρησαν η Αγιορείτικη Εστία και το Μουσείο Φωτογραφίας της Θεσσαλονίκης αντίστοιχα. Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 15 Νοεμβρίου και διήρκησε έως τις 25 του ιδίου μηνός. Στο συνέδριο αυτό είχαμε την ευλογία να εισηγηθούμε το θέμα: «Θεοτόκος: Το πρότυπο της παρθενικής και μητρικής ωραιότητος».

Εγκώμιον εις τους Αγίους Θεοπάτορας Ιωακείμ και Άνναν. --- Κοσμά του Βεστίτορος.


web statistics


Η χθες της Θεοτόκου γενεθλιακή πανήγυρις, την της παγκοσμίου χαράς ημίν εορτήν ευφήμοις δεδοξολόγηκεν υμνωδίαις· η δε σήμερον ημέρα, την ευχαριστίαν τοις γεννήτορσι προσφέρει της Θεομήτορος, ων η αφορμή, απαρχή της απάντων γέγονε σωτηρίας. Τοίνυν της θυγατρός εστιν η των γονέων πανήγυρις· ώσπερ γαρ επί δόξη μητρός συνδοξάζεται τέκνον, ούτω και επί υμνωδία τέκνου, συμμεγαλύνεται μήτηρ· και η σήμερον ευφροσύνη, μνήμη εστί Δικαίων μετ΄ εγκωμίων. Εγένετο εν τοις παλαιοίς καιροίς ανήρ δίκαιος εκ φυλής Ιούδα, ω όνομα Ιωακείμ· ανήρ ένδοξος εν οσιότητι και ευλαβεία· ανήρ επίσημος εν ευγενεία και πλούτω· ανήρ φιλότιμος εν προσαγωγαίς θυσιών· ανήρ εν πάσιν ευάρεστος τω Θεώ· ανήρ επιθυμιών των του Πνεύματος, ότι περ άτεκνος ων και επιθυμία επί τέκνω συνεχόμενος, την του παναγίου Πνεύματος γεγένηκε Νύμφην· ανήρ ως αληθώς επιτυγχάνων, ότι εισήκουσεν ο Θεός των ευχών αυτού δωρησάμενος τούτω την υπέρ πάντα τα ποιήματα των ουρανίων και επιγείων υψηλοτέραν αξίως θυγατέρα. 

Τώδε ην γυνή θεοσεβής, όνομα αυτή Άννα, εκ της βασιλικής φυλής του Ιούδα, ήτοι του Δαβίδ, καταγομένη· γυνή, παντός απεχομένη κακού· γυνή, πιστώς τα προς τον Θεόν συνοικούσα τω ανδρί· γυνή, προσφοραίς και προσευχαίς μεγαλοδώροις συν τω ιδίω ανδρί τω Ναώ του Θεού προσκαρτερούσα· γυνή, εν ομονοία ψυχής και σωφροσύνη σώματος το μονότροπον αεί της γνώμης μετά του ανδρός κτησαμένη· κατά γαρ την πλάσιν του συζευχθέντος αυτή παρά Θεού, το οστούν διέσωσεν ασυντρίπτως του ανδρός, δια το φιλόθεον, το φίλανδρον αυτώ φυλάξασα της ξυνωρίδος. Ου γαρ βλαπτικώς ως η Εύα μετεποιήθη, αλλά βοηθός τω ανδρί συνηρμόσθη επί τε τοις των αρετών πολιτεύμασιν, επί τε ταις προς Θεόν ικεσίαις· ίσως γαρ άμφω περί την δέησιν της του τέκνου επιθυμίας συνέκαμνον. Καθάπερ γεωργός άμα τη αυτού γυναικί χώραν καλλιεργήσαντες χέρσον, τον σπόρον καταβαλλόμενοι, της ευφορίας των καρπών επιτυχείν δι΄ ευχής εκδέχονται. Ουχ ως η Εύα ζήσασα τω Αδάμ, αλλ΄ ως συνεργός ευχρηστίας· και συμπονούσα μετ΄ αυτού επί ταις ψυχικαίς εργασίαις, και ως αληθώς μερίς αγαθή τελεσφορήσασα την κοίτην τω ανδρί. Η μεν γαρ Εύα δια καρπόν φυτού, τω κόσμω λύπης εγένετο πρόξενος· η δε του Ιωακείμ Άννα δια καρπόν κοιλίας, τω κόσμω την χαράν εμνηστεύσατο. Πάσι μέντοι γνωστόν ως εν τη Γαλιλαία των Εθνών η Θεοτόκος ευηγγελίσθη Μαρία, εν τω οίκω του τέκτονος Ιωσήφ του και χρηματίσαντος μνήστορος αυτής· εύδηλον δε πάλιν ως εν Βηθλεέμ γεγέννηκε τον Χριστόν, ότι και πατρίς αύτη η πόλις ετύγχανεν ως από μητρός, καθά παρακατιών ο λόγος παραστήσει. Ο γαρ πατρικός αυτής οίκος, ο την προβατικήν περικλείων εν Ιερουσαλήμ υπήρχεν, ως ο λόγος, κολυμβήθραν, εν η τον εν οκτώ και τριάκοντα χρόνοις κατακείμενον παράλυτον ο Χριστός και Θεός ημών εθεράπευσεν εξεγείρας, ως εξ εκείνου μέλλων συμβολικώς του οίκου εκπορεύεσθαι ποιμήν των λογικών προβάτων· είτα και δια της εκείσε του ύδατος κολυμβήθρας, του θείου προτυπουμένου Βαπτίσματος και χρίσματος. Και γαρ της χρονίας πλάνης η νόσος, τας των ανθρώπων ως εν τάξει μελών παραλύσασα ψυχάς, τη καθάρσει του πνεύματος δι΄ ύδατος εφυγαδεύθη. Ώσπερ και εν προσώπω της Βηθλεέμ ο άρτος εφυράθη ο νοητός της ζωής, ένθα και ο Χριστός αγγελοφανώς υπεδείχθη τω Αβραάμ, ο και τω Ιακώβ συμπαλαίσας Αγγέλου μορφή. Αυτός γαρ εστιν ο ελθών ευαγγελίσασθαι τοις μακράν και τοις εγγύς· αυτός εστι το Ευαγγέλιον της δικαιοσύνης· αυτός εστιν ο διαγγέλων το πρόσταγμα του Θεού και Πατρός· αυτός ο της μεγάλης βουλής Άγγελος ώτινι ο Πατήρ σύμβουλος γεγονώς, ειρήκει «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ΄ εικόνα ημετέραν». Ούτός εστι και της αληθινής ζωής ο άρτος ο τω Βηθλεέμ ονόματι προκυρωθείς· Βηθλεέμ γαε οίκος άρτου ερμηνεύεται. Ο εν τη σκηνή του Αβραάμ εγκρυφίως πεμφθείς, ήγουν εν μυστηρίω Παρθένου και Θεοτόκου Μαρίας. Πρόσφορο νουν ειπείν δια ταύτα: Ηυλόγησε Κύριος τον οίκον Δαβίδ του Βασιλέως, δια την εκ σπέρματος αυτού φανείσαν Παρθένον. Ηυλόγησε τον οίκον Ιωακείμ και Άννης των δικαίων, δια την τούτων ηγιασμένην θυγατέρα. Ηυλόγησε τον οίκον Ιωσήφ, δια την μυστικώς αυτώ παραδοθείσαν Νύμφην, την όντως αγνήν και αεί Παρθένον του Χριστού Μητέρα, την Θεοτόκον Μαρίαν. Όθεν επί τούτοις μακάριοι αληθώς της Θεομήτορος οι γεννήτορες, οις ο κόσμος αξίαν έχει την οφειλήν· οι μεν γαρ Προφήται, ότι περ δι΄ αυτών αψευδώς εχρηματίσθησαν περί της ενανθρωπήσεως του Χριστού· οι Απόστολοι, ότι δια της αυτών θυγατρός υιοί φωτός εγεννήθησαν· οι Άγιοι, ότι μαρτυρικώς εστεφανώθησαν· οι Όσιοι και Δίκαιοι, ως των μελλόντων αγαθών κληρονόμοι· οι αμαρτωλοί, ως ταις πρεσβείαις ελεούμενοι της αειπαρθένου και Θεοτόκου· οις και βοώμεν ευχαρίστως. Χαίρε πάνσεπτε Πάτερ, της μετά Θεόν ελπίδος ημών Ιωακείμ· χάρις τη οσφύϊ σου. Χαίρε Μήτερ πάντιμε, της Μητρός της Ζωής ημών Άννα· δόξα τη νηδύϊ σου. Χαίροις Πάτερ, του πολυσπόρου γεννήματος γεωργέ· Χαίροις Μήτερ της σωτηρίας ημών. Χαίρε Πάτερ, του ουρανίου βότρυος υπηρέτα· Χαίρε Μήτερ, της αγαθής γης εκατονταπλασίων άρουρα. Χαίρε Πάτερ, του εμψύχου παραδείσου γεωργέ· Χαίρε Μήτερ, του ακλινούς κλάδου δένδρον. Χαίρε Πάτερ, του ασπίλου μαργαρίτου φύλαξ· Χαίρε Μήτερ, του καθαρού σμαράγδου πέτρα. Χαίρε Πάτερ, της ζωηρρύτου πηγής φλέξ· Χαίρε Μήτερ, της τεκνογόνου δίψης υδρία. Πληρούται το στόμα ημών του υμνήσαι της αγιωσύνης υμών τα εξαίρετα. Αλλ΄ ουκ εσμεν ικανοί την θεόζευκτον υμών υμνήσαι δυάδα, ει μη γε κατά την φωνήν του εγγόνου υμών κατά σάρκα Χριστού αμφοτέρους μακαρίσαι και ειπείν· «Χαίρετε και αγαλλιάσθε, ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς»· υμείς γαρ εστε οι δια την ατεκνίαν ονειδισθέντες άγιοι και ρημάτων ακούσαντες πονηρών, αλλ΄ ευφρανθέντες μετ΄ ολίγον επί τεκνογονία· και αρκεί υμίν προς έπαινον Μητέρα Θεού γεγενηκέναι. Αληθώς γαρ ως άξιοι προωρίσθησαν οι Δίκαιοι της Θεοτόκου γεννήτορες και συγγενείς γενέσθαι κατά σάρκα Χριστώ και ως εκ γένους επισήμου βασιλικού, λέγω, και ιερατικού τιμηθήναι· εξ αμφοίν γαρ η Θεοτόκος σεμνολογείται, επιμίκτων των δύο φυλών απ΄ αρχής κατά διαφόρους τρόπους γεγενημένων. Ένθεν λοιπόν και επί των της Θεοτόκου γονέων ούτω: Ζαχαρίας ο πατήρ Ιωάννου αδελφόν έσχε συνιερέα καλούμενον Αγγαίον προ αυτού τετελευτηκότα· τούτου του Αγγαίου θυγατέρα προς γάμον ηγάγετο Ιωσήφ ο τέκτων, εξ ης τέσσαρας έσχεν υιούς και θυγατέρας δύο, ων εις ην Ιάκωβος ο επικληθείς αδελφός του Κυρίου, ο και πρώτος Επίσκοπος Ιεροσολύμων· και το όνομα της γυναικός τούτου Σαλώμη, ουχ η μαία αλλ΄ ετέρα· μετά δε τον θάνατον ταύτης, μνηστεύεται ο Ιωσήφ την Θεοτόκον Μαρίαν, κατά το μητρικόν γένος καταγομένην από Ματθάν του Ιερέως, και αυτού από Σολομώντος του υιού Δαβίδ καταγομένου, ως φησι το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον γενεαλογούν. Ούτος γαρ ο Ματθάν τρεις έσχε θυγατέρας εκ Μαρίας της γυναικός αυτού, ων τα ονόματα Μαρία, Σωβή, Άννα. Η ουν Μαρία γεννά Σαλώμην την μαίαν· η δε Σωβή γεννά την Ελισάβετ την μητέρα του Ιωάννου του Βαπτιστού. Η δε Άννα, γεννά την Θεοτόκον Μαρίαν εν Βηθλεέμ, την κατά το όνομα της μάμμης και θείας επικληθείσαν Μαρίαν. Ως είναι την Ελισάβετ ανεψιάν μεν της Άννης, εξαδέλφην δε της Θεοτόκου, κυρούντος αμφότερα του Ευαγγελίου, δια μεν το πατρώον γένος και σαρκικόν του Χριστού «ην, φησιν, ο Ιησούς ωσεί ετών τριάκοντα αρχόμενος, ων, ως ενομίζετο, υιός του Ιωσήφ, του Ηλί, του Ματθάν»· δια δε το μητρώον «Ιδού, φησιν, Ελισάβετ η συγγενής σου». Ων ένεκα, δόξα τη συγκαταβάσει του Θεού ημών, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2015

Ιστορικές αναφορές στην Αγία Ζώνη


web statistics



Σήμερα κλείνει ο μήνας Αύγουστος με τη Θεομητορική εορτή της Αγίας Ζώνης.
Η εορτή αυτή, όπως και οι άλλες εορτές της Παναγίας μας, είναι αγαπητή στον ευσεβή λαό μας και γιορτάζεται με την ίδια πίστη και ευλάβεια σε όλη την ανά την οικουμένη ορθοδοξία. Έτσι, λοιπόν, με την ευκαιρία της εορτής της Τιμίας Ζώνης της Παναγίας, θα αναφερθούμε δι’ ολίγων σε ορισμένα από τα πολλά ιστορικά γεγονότα, με τα οποία έχει συνδεθεί, σύμφωνα με τις εγκυρότερες επικρατούσες πηγές.
agzist2Η Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου, διαιρεμένη σήμερα σε τρία τεμάχια, είναι το μοναδικό λείψανο ή κειμήλιο που σώζεται από την επίγεια ζωή της και φυλάσσεται στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου. Σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία Ζώνη φτιάχτηκε από τρίχες καμήλας από την ίδια την Θεοτόκο, και μετά την Κοίμησή της, κατά την Μετάστασή της στους ουρανούς, την παρέδωσε στον απόστολο Θωμά.
Μετά, την Τιμία Ζώνη ανάλαβαν να διαφυλάξουν δύο πτωχές ευσεβείς γυναίκες στα Ιεροσόλυμα. Η Παναγία, λίγο πριν την Κοίμηση της, είχε δώσει εντολή στον Ευαγγελιστή Ιωάννη να μοιράσει σε αυτές και τις δύο εσθήτες της. Το έργο της διαφύλαξης από γενιά σε γενιά συνέχισε μία ευλαβής παρθένος καταγομένη από την οικογένεια αυτή. Στα χρόνια του αυτοκράτορα Αρκαδίου, γιού του Μ. Θεοδοσίου, έγινε η μεταφορά της Τιμίας Ζώνης στην Κωνσταντινούπολη. Την κατέθεσε σε μία υπέροχη λειψανοθήκη, την οποίαν ονόμασε «αγίαν σορόν». Η κατάθεση έγινε στις 31 Αυγούστου και αυτό το γεγονός εορτάζομε.
       Μετά από λίγα χρόνια ή κόρη του Αρκαδίου, αυτοκράτειρα Πουλχερία, ανάγειρε τον λαμπρό ναό των Χαλκοπρατείων και κατάθεσε εκεί την Τιμία Ζώνη. Η ίδια η αυτοκράτειρα την διακόσμησε με χρυσή κλωστή, έτσι όπως σώζεται μέχρι σήμερα.
Τον επόμενο αιώνα, άγνωστο πότε και με ποιόν τρόπο, μεταφέρθηκε η Τιμία Ζώνη στην Ζήλα της Καππαδοκίας, νότια της Αμασείας. Στήν Κωνσταντινούπολη μεταφέρθηκε ξανά στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού του Α΄ (527-565), κτήτορα της Αγίας Σοφίας. Ο διάδοχός του Ιουστίνος Β΄ και η σύζυγός του Σοφία ανακαίνισαν τον ναό των Χαλκοπρατείων και ανήγειραν παρεκκλήσιο της Αγίας Σοροῦ. Πάνω στήν Ἁγία Τράπεζα φυλασσόταν ἡ Τιμία Ζώνη.
Γύρω στο 1150 η Τιμία Ζώνη βρισκόταν στο Μεγάλο Παλάτι της Κωνσταντι-νουπόλεως, στο ναό του Αγίου Μιχαήλ. Μάλλον είχε τεμαχιστεί και τεμάχια είχαν μεταφερθεί στους ναούς της Πόλης. Τον 12ο αιώνα, στα χρόνια της βασιλείας του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού (1143-1180), καθιερώθηκε επίσημα η εορτή της Αγίας Ζώνης την 31η Αυγούστου, ενώ παλαιότερα εορταζόταν μαζί με την εορτή της Ιεράς Εσθήτος της Θεοτόκου, την 2α Ιουλίου.
Μετά την άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους της Δ΄ σταυροφορίας, το 1204, κάποια τεμάχια αρπάχτηκαν από τα στίφη των βαρβάρων και μεταφέρθηκαν στη Δύση. Ευτυχώς δεν χάθηκαν όλα. Είναι σίγουρο ότι ένα μέρος της Τιμίας Ζώνης παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη και μετά την ανακατάληψή της το 1261 από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο φυλάσσονταν στο ναό των Βλαχερνών. Η μαρτυρία ανώνυμου Ρώσου προσκυνητή στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 1424-1453 είναι και η τελευταία σχετικά με την ύπαρξη της Αγίας Ζώνης στην Βασιλεύουσα. Είναι άγνωστο, τί απέγινε στη συνέχεια μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453. Το μεγαλύτερο τμήμα της Τιμίας Ζώνης, που σώζεται σήμερα, φυλάσσεται στην Ιερά Μεγίστη  Μονή Βατοπαιδίου, η οποία έφτασε στην Μονή με περιπετειώδη τρόπο.
Μία άλλη παράδοση διασώζεται την πληροφορία ότι η Τιμία Ζώνη αφιερώθηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄ τον Καντακουζηνό (1341-1354), ο οποίος, στη συνέχεια, παραιτήθηκε, ντύθηκε το μοναχικό ράσο κι έγινε μοναχός με το όνομα Ιωάσαφ στην ίδια  Μονή.
Η σχέση της Αγίας Ζώνης με την Κρήτη.
Από τους πρώτους μήνες του 1820 η μεγαλόνησος Κρήτη και μάλιστα το Ηράκλειο εμαστίζετο απὸ φοβερὴ πανώλη, εξ αιτίας της οποίας πολλοὶ κάτοικοι είχαν βρει τον θάνατο. Προκειμένου, λοιπόν, να φύγει η λοιμική εκείνη ασθένεια, ιερωμένοι προεστώτες και λαϊκοὶ Κρήτες, ελθόντες στο Άγιον Όρος, ζήτησαν απὸ την Μονὴ Βατοπαιδίου να τους αποστείλει την Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου. Η Μονή, με συνοδεία πέντε μοναχών, απέστειλε τον Ιούνιο του 1820, με ιδιαίτερο καράβι, στο Μεγάλο Κάστρο της Κρήτης, το λεγόμενο «Castello di Mare» δηλ. στὸ Ἡράκλειο», τα παρακάτω ιερὰ λείψανα, με σκοπὸ η επενέργειά τους νὰ αποδιώξει το θανατικὸ απο την μεγαλόνησο:
α. Τμήμα της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου
β. Ένα Σταυρὸ με τμήμα Τιμίου Ξύλου, και
γ. Την Κάρα του Αγίου Ανδρέου, επισκόπου Κρήτης, του Ιεροσολυμίτου.
(Βλ.: Ηράκλειο, αφιέρωμα «Επταήμερο» Εφημ. «Καθημερινή» 22.9.1996 σελ. 12, όπου και σχετικὴ βιβλιογραφία).
Μετά από ταξίδι δεκαπέντε ημερών, το καράβι έφτασε στην Κρήτη. Οι πατέρες άρχισαν να τελούν αγιασμούς, ώστε να φύγει η ασθένεια με το θανατικὸ που σκόρπιζε στον λαό. Όμως, συνέβαινε, την ιδία περίοδο, οι εντόπιοι Τούρκοι που κυριαρχούσαν σ᾿ ολόκληρη την Κρήτη, να προξενούν λεηλασίες, σφαγὲς και γενικώς να επιδιώκουν την εξόντωση των χριστιανώνΟι τρεις Τούρκοι πασάδες (Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων) δεν είχαν την ανάλογη στρατιωτικὴ δύναμη να καταστείλουν τα γεγονότα, οπότε οι χριστιανοὶ άρχισαν ένοπλον αγώνα για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού ποστ. Βακαλοπούλου, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως 1821, Αθήναι 1971, σελ. 122).
ΠΗΓΗ.ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Η σχέση της Αγίας Ζώνης με την Κρήτη


web statistics


Με την έναρξη της Επαναστάσεως του 1821 οι διωγμοὶ των Τούρκων έγιναν φοβερώτεροι σ᾿ όλη την μεγαλόνησο, με αποτέλεσμα τρεις από τους πατέρες της Μονής, οι ιερομόναχοι Νεόφυτος και Αμβρόσιος και ο μοναχὸς Μακάριος, μετά απο βασανιστήρια, να θανατωθούν. Την ίδια τύχη είχε ο μητροπολίτης Κρήτης Γεράσιμος (Παρδάλης) και οι Μητροπολίτες: Νεόφυτος (Φυντικάκης) Κνωσού, Ιωακείμ, Χερρονήσου, Ιερόθεος, Λάμπης, Σητείας, Ζαχαρίας – ο Διοπόλεως, Καλλίνικος και ο Αυλοποτάμου ήσαν πεθαμένοι με πανώλην εις την Μονήν Απεζανών, πρότερον. (Μεν. Παρλαμά,«Ιστορικά και βιογραφικά σημειώματα του Στεφ. Νικολαϊδου»…). Τότε, «το πρωί της 24ης Ιουνίου, έγινε η μεγαλύτερη σφαγή που γνώρισε η Κρήτη κι έμεινε στη μνήμη του λαού ως «ο μεγάλος αρμπεντές». Σε 800 υπολογίζονται οι νεκροί της ημέρας εκείνης στο Μεγάλο Κάστρο και στα περίχωρα. Ανάμεσά τους ήταν οι επισημότεροι Έλληνες, όπως ο διάσημος για τη λογιότητά του γιατρός Ιωάννης Ελευθεραίος (Θεοχ. Δετοράκη, ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, σελ.323,324).
agia-zonikrete2
            Ιερά Ακολουθία των Αγίων ενδόξων νέων Ιερομαρτύρων Γερασίμου Κρήτης, Νεοφύτου Κνωσού, Ιωακείμ Χερρονήσου, Ιεροθέου Λάμπης, Ζαχαρίου Σητείας Ιωακείμ Πέτρας, Γερασίμου Ρεθύμνης, Καλλινίκου Κυδωνίας, Μελχισεδέκ Κισάμου, Καλλινίκου Διουπόλεως και των συν αυτοίς εν Κρήτη μαρτυρησάντων κατά τα έτη 1821-1822, των οποίων η μνήμη εορτάζεται την 23ηΙουνίου, συνέταξαν ο νυν Μητροπολίτης Ρόδου κύριος Κύριλλος και ο Πρωτοπρεσβύτερος Ευάγγελος Παχυγιαννάκης (ΚΡΗΤΙΚΟΝ  ΠΑΝΑΓΙΟΝ, τόμ. Β΄, σελ.327-341).
Οι εναπομείναντες δύο Βατοπαιδινοὶ μοναχοὶ Διονύσιος και Δωρόθεος και ο ιεροδιάκονος Παρθένιος, εν μέσω πολλαπλών κινδύνων, κρατούντες το σεντούκι με την Τιμία Ζώνη και τον Τίμιο Σταυρό, πηδήσαντες απὸ το τείχος της Μητροπόλεως Κρήτης «κατέφυγον εις εν οσπίτιον τούρκικον, απὸ τα λεγόμενα των Κουρμούληδων», κατὰ το έγγραφο, που ήσαν κρυπτοχριστιανοί. Όταν, όμως, οι Τούρκοι τους αντιλήφθησαν, τους κατεδίωξαν, τους πήραν το κιβώτιο με τα άγια κειμήλια και τα έφεραν στον βεζύρη του Ηρακλείου. Μετά τρεις μήνες έπαυσαν οι διωγμοί. Οι αγιορείτες έσπευσαν και τα εζήτησαν, αλλ᾿ «εκείνος τα παρέδωκεν εις τον Αγγλικὸν κόνσολαν κύριον Δομένικον, λαβὼν απὸ αυτὸν ιδιόχειρο ενσφράγιστο μαρτυρικὸν Γράμμα της περιλαβής των, δια ιδικήν του ασφάλειαν» (Ζαχαρία Πρακτικίδη, Συνοπτικὴ ἱστορία τοῦ κατὰ τὴν νῆσον Κρήτης… συμβὰντος πολέμου κατὰ τὸ 1821, Περιοδ. Χρυσαλλίς, τόμ. Δ´ (1866) σελ. 158).
            Οι πατέρες, τότε, παρεκάλεσαν τον Άγγλον πρόξενον Κρήτης Δομήνικον Σανταντώνιον να τους προσφέρει προστασίαν. Επειδή, όμως και στο Άγγλικὸ Προξενείο εκινδύνευαν απὸ βίαιο θάνατο, ο πρόξενος, ο ἀδεφός του και η σύζυγός του Στεφανία, τους εφυγάδευσαν με σκάλες απὸ τα παράθυρα του Προξενείου και τους εμπαρκάρησαν σε καράβι με γαλλικὴ σημαία, αφού πρώτα επλήρωσαν στον πρόξενο 10.000 γρόσια, με σκοπὸ νὰ πάρει πίσω από τον ἡγεμόνα το σεντούκι με τα δύο ιερὰ λείψανα, που με κίνδυνο της ζωής τους είχαν διασώσει από την μανία των Τούρκων.
           Πράγματι, ευθύς, ως αναχώρησαν οι μοναχοί, ο πρόξενος έσπευσε και παρέλαβε απὸ τον ηγεμόνα της Κρήτης το σεντούκι με τα κειμήλια. Εν τω μεταξύ, επειδὴ το καράβι συνάντησε στο ταξίδι του πολλὰ εμπόδια, αναγκάστηκε να επιστρέψει και πάλι στο Κάστρο της Κρήτης, όπου, καθὼς το είδαν οι επαναστατημένοι Τούρκοι «επήραν τους δύο καλογήρους και τους έδεσαν… και τους επήγαν δέρνοντάς τους εις τον πασάν…». Εκείνος, τον μεν Δωρόθεον εχάρισε ως δούλον σ᾿ έναν Τούρκο, τον δε Διονύσιον οι Τούρκοι εξεβίαζαν να γίνει μωαμεθανός. Μπροστά στη γενναία άρνησή του, οι Τούρκοι ετρύπησαν με πυρωμένη σούβλα τα μηνίγγια του. Μέχρι τέλους ο οσιομάρτυρας μοναχὸς παρέμεινε ανυποχώρητος… Το πρωί της Καθαράς Δευτέρας τον εκρέμασαν (Γ. Μαρτζέλου, Οι Άγιοι της Μονής Βατοπαιδίου, Ιερὰ Μονὴ Βατοπαιδίου, ό. π., σελ. 112).
        Βλέποντας ο πρόξενος, ότι οι τουρκικὲς ταραχὲς και οι διωγμοὶ συνεχίζοντο, αναγκάσθηκε και εκείνος να εγκαταλείψει την Κρήτη, παίρνοντας μαζὶ το σεντούκι με τα ιερά κειμήλια και επιπλέον την κάρα του αγίου Ανδρέα, χωρὶς τη θήκη της, που είχε παραμείνει προς φύλαξη στη Μητρόπολη με τα άλλα αφιερώματα των χριστιανών.
Όταν, λοιπόν, ο πρόξενος έφθασε στο λιμάνι της Δίας (Ντίας), βορείως του Ηρακλείου για να αποπλεύσει, το γράμμα της παραλαβής των «Αγίων» υπέγραψαν, εκτός απὸ τον ίδιο και τέσσερις ορθόδοξοι καπετάνιοι απὸ την Σκλαβουνία, δηλ. την Ανατολική Μακεδονία, εκ των οποίων ο ένας, όταν επεσκέφθη το Άγιον Όρος, εγνώρισε στοὺς μοναχοὺς της Μονής Βατοπαιδίου τα συμβάντα. Προορισμὸς του προξένου ήτο να φθάσει στὴ Μάλτα και από εκεί στη Σικελία. Όμως, στη διάρκεια του ταξιδίου έπνευσαν ισχυροί άνεμοι, το πλοίο άλλαξε πορεία και λόγῳ της καιρικής ανάγκης ελλιμενίστηκε στη Σαντορίνη. Μας είναι ακόμη άγνωστο αν ο ελλιμενισμός έγινε στον όρμο των Φηρών ή του Αθηνιού. Πιθανότερο είναι ότι έγινε στον Αθηνιό, επειδή την περίοδο εκείνη εξυπηρετούσε την οινεμπορικὴ κίνηση της νήσου, ύστερα απὸ τα βασικὰ λιμενικά του έργα (Ματθ. Ε. Μηνδρινού, Ο ταρσανάς του Αθηνιού, εφημ. «Θηραϊκά Νέα», Οκτώβριος 1994, σελ. 1).
Φέρνοντας μαζί του ο πρόξενος και τα τρία άγια λείψανα, ανέβηκε στα Φηρά, όπου ενημέρωσε το Αγγλικό Θηραϊκό προξενείο περὶ του σκοπού της αφίξεώς του. Αρχικώς προσφέρθηκαν να τον φιλοξενήσουν οι Καθολικοὶ των Φηρών. Στη συνέχεια, όμως, γνωρίσθηκε, ως άριστος ιατρός, με άλλα σημαίνοντα πρόσωπα της πόλεως, καθὼς και με Κρητικοὺς που ήταν γνωστοὶ στὴν οικογένειά του κατὰ την διαμονή του στην Κρήτη (Βασ. Σφυρόερα, Κρητικὰ επώνυμα στις Κυκλάδες. Ανάτυπο από  τα πρακτικὰ Β´ Κρητολογικού Συνεδρίου (1969), σελ. 465).

Η Αγία Ζώνη προστατεύει το Αιγαίο στις δύσκολες στιγμές του


web statistics



Εν τω μεταξὺ τα πολεμικὰ γεγονότα της Επαναστάσεως είχαν απλωθεί και στις Κυκλάδες, όπου εδημιούργησαν κατάσταση αναρχίας, έξαψη πνευμάτων και εμφάνιση φατριών. Οι μεν υπεστήριζαν τον αγώνα, οι δε, κυρίως οι Καθολικοί, αντιδρούσαν. Η κήρυξη της Επαναστάσεως στη Σαντορίνη, στις 5 Μαΐου 1821, έδωσε στον Σανταντώνιο την ευκαιρία να κρίνει, ότι είχε συμφέρον να παραμείνει εκεῖ, αφ᾿ ενός επειδή διέθετε τον κατάλληλο χώρο να κρύψει, με περισσὴ φροντίδα, τα κειμήλια που ιεροκρυφίως είχε μεταφέρει απὸ την Κρήτη – ώστε λησμονημένα απὸ τόπο και χρόνο να σταθεί αδύνατο να επανέλθουν στα χέρια των Ορθοδόξων – και αφ᾿ ετέρου, επειδή, ως ιατρός θα ασκούσε το ιατρικό επάγγελμα, σε μια περίοδο που σ᾿ ολόκληρη την επαρχία Σαντορίνης, με πληθυσμὸ 17.000 χριστιανοὺς η επιστημονική ιατρική περίθαλψη ήταν ανύπαρκτη(Μιχ. Χουλιαράκη, Γεωγραφική, διοικητικὴ και πληθυσμιακὴ εξέλιξη της Ελλάδος (1821-1971), τόμ. Α´ (Μέρος Α´), Αθήναι 1977, σελ. 27, 32).
Η Αγία Ζώνη της Αμμοχώστου,  The Bible Belt of Famagusta,  Библия Пояс Фамагусты,
Μόλις μετὰ το 1833 παρουσιάζονται επ᾿ αυτῆς οι πρώτοι επιστήμονες ιατροί, ο Γεώργιος Πίντος, χειρουργός, και ο Ιωσήφ Δεκιγάλας, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Σιέννας (Ιταλία) (Βασ. Σφυρόερα, Ιωσήφ Δεκιγάλας, Αθήναι 1960, σελ. 5. Ματθαίου Ε. Μηνδρινού, Οι ιατροί της Θήρας, εφημ. «Κυκλαδικὸν Φώς», φύλ. 383-384/1986 σελ. 3. Πρβλ. και έγγραφο Δήμου Καλλίστης αριθ. 532/10 Νοεμβρίου 1836. Σημειώνεται, ακόμη, ότι λίγα χρόνια αργότερα  ο  υιός του Ιωάννης Σανταντώνιος ελειτούργησε το πρώτο φαρμακείο στα Φηρά. Πρβλ. έγγραφο Επαρχείου Θήρας (23 Φεβρουαρίου 1843), όπου υπογράφει για ποσὸν 600 δρχ. ως αντιμισθία του, ένεκα χορηγήσεως «φαρμάκων προς τους ενδεείς» (Φάκελ. Λεπροκομείου).
Το γεγονὸς ότι ο Σανταντώνιος περιέθαλψε και επροστάτευσε τους ενδεείς της νήσου σε μια, όντως, κρίσιμη περίοδο, ήταν γνωστὸ όχι μόνο στο ευρύτερο κοινὸ του τόπου, αλλά και στην τότε προσωρινὴ Διοίκηση της Ελλάδος, στο Ναύπλιο, η οποία διά του υπουργού των Εσωτερικών Γρηγορίου Δικαίου (Παπαφλέσσα), του απέστειλε εγγραφο το έτος 1824, με το οποίο τον επαινούσε διά «τα φιλελληνικὰ φρονήματα και τα φιλάνθρωπα έργα του» . Δελένδα, Οι Καθολικοὶ της Σαντορίνης, Αθήναι 1949, σελ. 221).
Με το τελευταίο δεδομένο δηλ. την προσφορὰ ιατρικών υπηρεσιών προς τους κατοίκους της Σαντορίνης, ο Σανταντώνιος εθεωρείτο υπεράνω κάθε υποψίας, «τιμώμενος και αγαπώμενος παρὰ πάντων μέχρι το 1829, όταν παρουσιάσθηκε το ζήτημα των ιερών κειμηλίων», όπως αναφέρει το «Θηραϊκό» έγγραφο. Καθώς, όμως, πέρασαν τα πρώτα χρόνια απὸ την κήρυξη της Επαναστάσεως και υποχωρούσε η κοινωνικὴ αναταραχή, άρχισε να μεταδίδεται ο πρώτος ψίθυρος γύρω από το θέμα των κειμηλίων, προερχόμενος απὸ ακριτομύθιες της συζύγου του Στεφανίας, ανάμεσα στις καθολικὲς οικογένειες των Φηρών. Έγινε, δηλαδή, ό,τι συνέβη στην Αίνο με την σύζυγο του ιερέα, η οποία κρυφά από το σύζυγό της, έκοψε ένα τεμάχιο πριν την παραδώσουν στον προηγούμενο Διονύσιο, η οποία κατόπιν θείας επεμβάσεως αναγκάστηκε να μετανοήσει και  με επιστολή της το 1839, να το αναφέρει στη Μονή και να παρακαλέσει να στείλουν εκπροσώπους για να παραλάβουν το τεμάχιο.
Για το περιστατικό της Σαντορίνης γνώση των πληροφοριών έλαβε και η Μονὴ Βατοπαιδίου, η οποία σε συνδυασμὸ με τα συμβάντα στο λιμάνι του Ηρακλείου, απέστειλε γράμματα στον Σανταντώνιο ζητούσα να της επιστρέψει τα ιερά κειμήλια (Τα Γράμματα αυτὰ δεν έχουν ανευρεθεί ακόμη).
            Παραλλήλως, παρεκάλεσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αγαθάγγελο (1826-1830), να παρέμβη επὶ του θέματος, καθὼς και τον Θηραίο Ρώσο πρόξενο Βασίλειο Σ. Μαρκεζίνη (Πρβλ. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Θηραϊκὰ Ανάλεκτα, έκδοση Ιδρύματος Μπελλὼ- νια, Αθήνα 1995, σελ. 52).Τότε ενημερώθηκε η Μονή από τον Επίσκοπο του νησιού, Ζαχαρία, η οποία έστειλε τον προηγούμενο Διονύσιο, το 1831 στη Σαντορίνη. Ο πρόξενος ζήτησε για την απόδοση της Αγίας Ζώνης 15.000 γρόσια, και ο λαός με συγκινητική προθυμία συγκέντρωσε το ποσό. Έτσι εξαγοράσθηκε η Αγία Ζώνη και γύρισε στη Μονή Βατοπαιδίου
            Σημειώνομε επίσης το γεγονός ότι, το 1864 η Αγία Ζώνη μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, εξαιτίας της χολέρας που μάστιζε τους κατοίκους της. Μόλις πλησίασε το καράβι στο λιμάνι, η χολέρα έπαυσε και κανένας από τους ασθενείς δεν πέθανε. Αυτό το παράδοξο θαύμα κίνησε την περιέργεια του σουλτάνου, που ζήτησε την Τιμία Ζώνη στα ανάκτορα για να την ασπασθεί. Κατά το διάστημα της παραμονής της Αγίας Ζώνης στην Κωνσταντινούπολη, ένας Έλληνας κάτοικος του Γαλατά ζήτησε να μεταφερθεί στο σπίτι του, γιατί ο γιός του ασθενούσε βαριά. Όταν όμως έφθασε η Αγία Ζώνη, εκείνος είχε ήδη πεθάνει. Οι πατέρες όμως δεν απελπίσθηκαν. Αντίθετα ζήτησαν να δουν τον νεκρό. Μόλις τοποθέτησαν την Τιμία Ζώνη επάνω του, ο νεκρός αναστήθηκε.
Επίσης, το 1908, ενέσκηψε στην Κρήτη μια αρρώστια, που απειλούσε τις βελανιδιές, και, ως γνωστόν, τα βελανίδια ήταν ένα από τα σημαντικά εισοδήματα των αγροτών. Τότε οι κρητικοί βρισκόμενοι σε απόγνωση προσέτρεχαν με πίστη στη θεία βοήθεια. Ένα δε γνωστό μέσον ήταν να καταφεύγουν σε ολονύκτιες ακολουθίες, δεήσεις και λιτανείες στους αγρούς και τους κήπους, ανάλογα με την περίπτωση, με θαυματουργές εικόνες, όπως της Παναγίας της Κεράς, της Μεσοπαντήτησας  κ. ά.,  και η μόνη τους ελπίδα απόμεινε στην πίστη. Έτσι εξαιτίας της αρρώστειας που χτύπησε τις βελανιδιές στο νησί, παρακάλεσαν τους πατέρες του Αγίου Όρους να φέρουν την Αγία Ζώνη της Παναγίας για να διώξει το κακό. Έτσι και έγινε. Στο ιστορικό αυτό γεγονός αναφέρεται και ο Καζαντζάκης, το οποίο σχολιάζει με τον δικό του τρόπο.

Κρήτες Νεομάρτυρες και Αγία Ζώνη


web statistics


Δ΄
Οι ιερομάρτυρες Νεόφυτος και Αμβρόσιος και οι οσιομάρτυρες Μακάριος και Διονύσιος, οι εν Κρήτη μαρτυρήσαντες
Για την κατά το δυνατόν ολοκλήρωση του ερχομού της Αγίας Ζώνης στην Κρήτη το 1821 παραθέτομε κείμενο του λογίου Αγιορείτου Μοναχού Μωυσή, εκλεκτού και σεβαστού φίλου, εσχάτως κοιμηθέντος, για τους Ιερομάρτυρες Νεόφυτο και Αμβρόσιο και τους Οσιομάρτυρες Μακάριο και Διονύσιο, που συνόδευαν την Αγία Ζώνη στην Κρήτη.
Υπήρξαν μοναχοί της ιεράς μονής Βατοπαιδίου. Το 1820 απεστάλησαν οι ιερομόναχοι Νεόφυτος και Αμβρόσιος, ο Ιεροδιάκονος Παρθένιος και οι μοναχοί Διονύσιος και Δωρόθεος και αργότερα ο Μακάριος στην Κρήτη, κατόπιν προσκλήσεως, με τίμια λείψανα, προκειμένου να εκδιωχθεί η φοβερή ασθένεια της πανώλης, η οποία μάστιζε τους κατοίκους του νησιού. Αυτά ήταν, μέρος της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου, δώρο στη μονή του αυτοκράτορα Ιωάννου Καντακουζηνού, τεμάχιο Τιμίου Ξύλου και η κάρα του Αγίου Ανδρέου Κρήτης.
dionisiosAGZ2
Από τη διήγηση του μοναχού Αρσενίου Παντοκρατορινού, που αντεγράφη στις 25 Ιουνίου 1932 και σώζεται στη μονή Βατοπαιδίου, πληροφορούμεθα πως η μονή απέστειλε στο Μεγάλο Κάστρο της Κρήτης, το Ηράκλειο, τον Ιούνιο του 1820 πέντε αδελφούς της με τα προαναφερόμενα τίμια λείψανα. Μετά από δεκαπενθήμερο ταξίδι οι Βατοπαιδινοί πατέρες έφθασαν στό Ηράκλειο και μετά επίσημη εκεί υποδοχή, έκαμαν αγιασμούς ως το Πάσχα τού 1821 στην μεγαλόνησο.
Στις 22 Ιουνίου 1821 κληρικοί και λαϊκοί ήταν συναγμένοι στη μητρόπολη του Ηρακλείου για τον φόβο των Τούρκων, αφού σε πολλά μέρη είχαν εξεγερθεί. Κατά την έφοδο των Τούρκων στο κτήριο της μητροπόλεως θανατώθηκαν κληρικοί και λαϊκοί, μεταξύ των οποίων οι Βατοπαιδινοί ιερομόναχοι Νεόφυτος και Αμβρόσιος και ο μοναχός Μακάριος. Ο ιεροδιάκονος Παρθένιος και οι μοναχοί Διονύσιος και Δωρόθεος έλαβαν την Αγία Ζώνη, τον Τίμιο Σταυρό και την κάρα τού Αγίου Ανδρέου Κρήτης και κρύφτηκαν σε σπίτια κρυπτοχριστιανών.
Μετά από πολλές περιπέτειες συνέλαβαν τον μοναχό Διονύσιο, «τον εβίασαν να τουρκίση και δεν έστρεξε». Μετά από πολλά βασανιστήρια τρύπησαν το κεφάλι του με πυρωμένη σούβλα και τον κρέμασαν την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας του 1822 (13 Φεβρουαρίου). Προηγουμένως είχε εξομολογηθεί και είχε μεταλάβει των θείων και αχράντων μυστηρίων. Σε επιστολή του διασωθέντος ιεροδιακόνου Παρθενίου Βατοπαιδινού της 2 Σεπτεμβρίου 1824 επιβεβαιώνεται ότι ο ένας των πατέρων κρεμάσθηκε, προφανώς ο Διονύσιος.
Τα τίμια λείψανα περνώντας άπό διάφορα χέρια έφθασαν στη Σαντορίνη, όπου μετά πολλούς κόπους κατάφερε ο Προηγούμενος Διονύσιος Βατοπαιδινός με τη βοήθεια τού οικείου μητροπολίτου Ζαχαρία να τα παραλάβει και να τα μεταφέρει στο μοναστήρι του στις 2 Μαΐου 1831.
Η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, το Σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο, διά της υπ΄ αριθμ. πρωτ. 837 της 21.9.2000 Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως κατέταξε στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τους ως άνω Βατοπαιδινούς οσιομάρτυρες μετά των άλλων ιερομαρτύρων και μαρτύρων της Κρήτης, «ότι υπέρ Χριστού πανδήμως το μαρτύριον αποδεξάμενοι και ενώπιον πάντων γενναίως τον Ιησού Χριστόν ομολογήσαντες το αίμα αυτών υπέρ της αληθούς ομολογίας εξέχεαν και του μαρτυρίου, ως γνήσιοι μάρτυρες του Χριστού, παρά πάντων των εν τη μεγαλονήσω Κρήτη Ορθοδόξων Χριστιανών μαρτυρηθέντες».
Συγκεκριμένα στό μηνολόγιο της ιεράς ακολουθίας αυτών αναφέρεται πώς εφόνευσαν αρχιερείς, ιερείς και «αγιορείτας πατέρας εκ της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, προσκομίσαντες εις το Μέγα Κάστρον προς προσκύνησιν κατά της επιδημίας της πανώλους τίμια λείψανα και την Αγίαν Ζώνην της Υπεραγίας Θεοτόκου».
Η μνήμη των Ιερομαρτύρων Νεοφύτου και Αμβροσίου και του Οσιομάρτυρος Μακαρίου τιμάται στις 22 Ιουνίου, του δε Οσιομάρτυρος Διονυσίου η μνήμη τιμάται στις 10 Οκτωβρίου. Ιερά Ακολουθία συνέθεσαν ο τότε ιερομόναχος Κύριλλος Κογεράκης, νυν μητροπολίτης Ρόδου κ. Κύριλλος  και ο κ. Χαραλάμπης Μπούσιας (Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ, έκδ. Ι. Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, 2007).
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΚΑΙ  ΚΟΝΤΑΚΙΟ
ΤΩΝ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΩΝ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΩΝ

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
θλητῶν τὴν τριάδα ἐγκωμιάσωμεν,*
Βατοπαιδίου πατέρας,* Τοὺς ἐν τῇ Κρήτῃ λαμπρῶς*
 μαρτυρίου διανύσαντας τὴν δίοδον,*
Θεῖον Νεόφυτον, πιστοί,* καὶ Μακάριον σεπτὸν*
σὺν ἔμφρονι Ἀμβροσίῳ,*
ὧν μεγαλύνοντες πόνουςθεοπειθείς εὐχάς αἰτούμεθα.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Βατοπαιδίου μοναστῶν τριάδα μέλψωμεν*
Εἰς Κρήτην Ζώνην κομισάντων Θεομήτορος*
Τὴν τιμίαν καὶ ἀλκίμως μαρτυρησάντων*
ἐν αὐτῃ, θεοειδέστατον Ἀμβρόσιον,*
φῶς, Μακάριον, ὁσίων καὶ Νεόφυτον*
πόθῳ κράζοντες· Χαίροις, σμῆνος τρισάριθμον.
(Χαραλάμπους Μ.)