Σάββατο 25 Ιουλίου 2015

Οι Χαιρετισμοί της Γιαγιάς


web statistics



VatopaidiFriend: Σημειώνουμε ότι στο Άγιο Όρος η Αγία Άννα αποκαλείται “η Γιαγιά”.
Εικοσιτέσσαρες κατ’ αλφάβητον Οίκοι εις την Αγίαν Θεοπρομήτορα και Πανένδοξον Άνναν (Γέροντος Γερασίμου Μικραγιαννανίτου)
Κοντάκιον.
Ήχος πλ.δ´. Τη Υπερμάχω.
Τη του Σωτήρος ευκλεεί Προγόνω άσωμεν
τη πεπλησμένη δωρεών του θείου Πνεύματος
κατά χρέος εγκωμίων άσματα θεία·
ως τεκούσα γαρ Παρθένον την Πανάχραντον
αναβλύζει καθ’  εκάστην χάριν άφθονον
τοις κραυγάζουσι· Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
ΟΙ ΟΙΚΟΙ
Άγγελος ουρανόθεν, καταπτάς της Παρθένου, μηνύει σοι την σύλληψιν Άννα, ήν τεκούσα εξ Ιωακείμ, την ευκαρπίαν εκφαίνεις της χάριτος· διό σου την λαμπρότητα, θαυμάζοντες βοώμεν ούτω·
Χαίρε, δι’  ής η χάρις δωρείται·
χαίρε, δι’  ής η πλάνη σοβείται.
Χαίρε, της εν νόμω λατρείας εκτύπωμα·
χαίρε, της μελλούσης ευκλείας προκήρυγμα.
Χαίρε, ύψος αγαπήσεως του Θεού των οικτιρμών·
χαίρε, βάθος καθαρότητος και παντοίων αρετών.
Χαίρε, ότι εν γήρα την Παρθένον βλαστάνεις·
χαίρε, ότι πλουσίως θείαν χάριν πηγάζεις.
Χαίρε, αυγή μελλούσης λαμπρότητος·
χαίρε, ακτίς της θείας χρηστότητος.
Χαίρε, δι’  ής ατεκνία νεκρούται·
χαίρε, δι’  ής ευφορία δηλούται.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Βλέπουσα η Προμήτωρ, εαυτήν εν στειρώσει, εβόησε τω πάντων Δεσπότη· λύσον Αδωναΐ Σαβαώθ, της ατεκνίας μου τα δεσμά δέομαι· και συλλαβούσα τέτοκεν, την τεκούσαν ώ εκβοώμεν·
Αλληλούϊα.
Γνώσιν άνωθεν σχούσα, Άννα Θεοπρομήτορ, εν γήρατι τεκείν θεία νεύσει, έχαιρες χαράν την αληθή, ως της χαράς την αιτίαν κυήσασα· διό της αθυμίας μου, το νέφος λύσον του βοάν σοι·
Χαίρε, η λύσις της αθυμίας·
χαίρε, η βρύσις της θυμηδίας.
Χαίρε, ατεκνίας φυγούσα το όνειδος·
χαίρε, παρθενίας τεκούσα το στέλεχος.
Χαίρε, θεϊκών προστάξεων πλήρωμα περιφανές·
χαίρε, ίνδαλμα της χάριτος θείον και θεοειδές.
Χαίρε, ότι εκφαίνεις την σωτήριον χάριν·
χαίρε, ότι εκτρέπεις απαιδίας την ζάλην.
Χαίρε, Θεώ αμέμπτως λατρεύουσα·
χαίρε, σεμνώς εν γήρατι τέξασα.
Χαίρε, Θεού θεοφόρε Προμήτορ·
χαίρε, ημών αληθής αντιλήπτωρ.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Δόξαν Θεού υμνούσα, Άννα Θεοπρομήτορ, συν τω Ιωακείμ τω συνεύνω, προσήγαγες τω θείω ναώ, τριετίζουσαν Παρθένον την Αχραντον, οία προσηύξω πρότερον, βοώσα πιστώς τω Κυρίω·
Αλληλούϊα.
Εντολαίς του Κυρίου, και τοίς τύποις του νόμου, ρυθμίζουσα την σήν πολιτείαν, θεράπαινα ώφθης του Θεού, και εναρέτων πράξεων υπόδειγμα, ω Αννα παμμακάριστε· διό σε τιμώντες βοώμεν·
Χαίρε, Θεού τον νόμον πληρούσα·
χαίρε, ημίν τα κρείττω τυπούσα.
Χαίρε, απαρχή της ημών αναπλάσεως·
χαίρε, θησαυρέ εσομένης ελλάμψεως.
Χαίρε, κλήμα ευφορώτατον των εν νόμω εντολών·
χαίρε, σκήνωμα πολύτιμον ουρανίων δωρεών.
Χαίρε, ότι εδέξω θείαν επαγγελίαν·
χαίρε, ότι προάγεις την Παρθένον Μαρίαν.
Χαίρε, εικών της εν νόμω πίστεως·
χαίρε, λαμπάς εντολών της χάριτος.
Χαίρε, πολλών χαρισμάτων πλημμύρα·
χαίρε, Θεού ενταλμάτων κινύρα.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Ζήσασα θεοφρόνως, Άννα Θεοπρομήτορ, ως μήτηρ της Μητρός του Σωτήρος, μετέστης προς τας άνω μονάς, και της εκ σου προελθούσης Θεόπαιδος, εκ δεξιών παρέστηκας, εκβοώσα τω σω εγγόνω·
Αλληλούϊα.
Ήρθης προς θείαν δόξαν, μεταστάσα του κόσμου, και της υπερκοσμίου χορείας, ηξιώθης Άννα θαυμαστώς, και τοις εν γη άσματικώς τιμώσί σε, χάριν παρέχεις άφθονον· ένθεν άπαντές σοι βοώμεν·
Χαίρε, φωτός του θείου δοχείον·
χαίρε, χαράς αλήκτου ταμείον.
Χαίρε, Τρισηλίου λαμπρότητος μέτοχος·
χαίρε, ζωηρρύτου φαιδρότητος έμπλεως.
Χαίρε, ότι απεκύησας την Μητέρα του Θεού·
χαίρε, ότι εγαλούχησας την τροφόν του Ποιητού.
Χαίρε, η μεταστάσα προς την άληκτον δόξαν·
χ
αίρε, η επαρθείσα προς την άλυτον χώραν.
Χαίρε, Θεού ορώσα την έλλαμψιν·
χαίρε, εχθρού νεκρούσα την έπαρσιν.
Χαίρε, πηγή ψυχοτρόφων ναμάτων·
χαίρε, πολλών παροχεύς ιαμάτων.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Θείων απαυγασμάτων, προϊόντων απαύστως, πηγής εκ Τριφαούς απορρήτως, οία Προμήτωρ του Λυτρωτού, πληρουμένη Άννα αειμακάριστε, λύσον παθών την ζόφωσιν, των ευλαβώς Θεώ βοώντων·
Αλληλούϊα.
Ίσχυσας εν τω γήρα, θεία επαγγελία, τεκείν την Θεοτόκον Μαρίαν, λυθείσα στειρώσεως δεσμών, ως εν σοί του Σαβαώθ ευδοκήσαντος· ένθεν χαράς επλήρωσας, τους εκβοώντάς σου τοιαύτα·
Χαίρε, χαράς την πηγήν τεκούσα·
χαίρε, ζωής αλήκτου τυχούσα.
Χαίρε, θεοφρόνων γυναίων αγλάϊσμα·
χαίρε, θεοσδότων χαρίτων θησαύρισμα.
Χαίρε, στήλη θεοτύπωτος σωφροσύνης αληθούς·
χαίρε, οίκος θείου Πνεύματος δια βίου ευαγούς.
Χαίρε, ότι κυΐσκεις του Θεού την καθέδραν·
χαίρε, ότι εκλύεις του εχθρού την ενέδραν.
Χαίρε, ψυχών αγίων ωράϊσμα·
χαίρε, παθών ποικίλων ιάτειρα.
Χαίρε, εχθρού καταργούσα το κράτος·
χαίρε, πιστοίς θείον νέμουσα θάρρος.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Κυήσασα την Παρθένον, και φυγούσα εν γήρα, στειρώσεως το όνειδος Άννα, χάριν είληφας παρά Θεού, ταίς στείραις διδόναι τέκνα εκάστοτε, πιστώς προσερχομέναις σοι, και ευλαβώς Θεώ βοώσαις·
Αλληλούϊα.
Λήξιν προς ουρανίαν, ως μετέστης εν δόξη, πλουσία μετοχή εθεώθης, και τώ ξύλω Άννα της ζωής, αποκατέστης απαύστως πρεσβεύουσα, χάριν δούναι και έλεος, τοίς ευλαβώς σοι εκβοώσι·
Χαίρε, η μήτηρ Μητρός Κυρίου·
χαίρε, η πτώσις εχθρού δολίου.
Χαίρε, των Δικαίων σεπτόν ακροθίνιον·
χαίρε, των Αγίων απάντων κειμήλιον.
Χαίρε, όρος ότι έτεκες το περίοπτον Θεού·
χαίρε, μήτηρ ότι γέγονας της Μητρός του Ποιητού.
Χαίρε, η γεωργούσα παρθενίας την χώραν·
χαίρε, η δρεπομένη την αΐδιον δόξαν.
Χαίρε, παθών οδύνας η παύουσα·
χαίρε, ψυχών τον ζόφον σκεδάζουσα.
Χαίρε, σεπτή μυροθήκη του νόμου·
χαίρε, Θεού η Προμήτωρ του Λόγου.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Μέγιστον έσχες κλέος, Άννα Θεοπρομήτορ, τεκούσα του Θεού την Μητέρα· διό μεγίστων εκ συμφορών, απαλλάττεις τους σοί προστρέχοντας, και προς ζωήν ανώλεθρον, κατευθύνεις τους εκβοώντας·
Αλληλούϊα.
Νόμου του Μωϋσέως, τα εντάλματα Άννα, πληρούσα ευθυτάτη καρδία, το πλήρωμα εν σοί προτυποίς, της του Ευαγγελίου θείας χάριτος, και διεγείρεις άπαντας, εκβοάν σοι εν ευφροσύνη·
Χαίρε, σελήνη παμφαεστάτη·
χαίρε, λυχνία τηλαυγεστάτη.
Χαίρε, λαμπρυνθείσα του νόμου ταις πράξεσι·
χαίρε, δοξασθείσα ταις άνωθεν χάρισι.
Χαίρε, τέμενος θεότευκτον επιπνοίας θεϊκής·
χαίρε, όργανον θεόλβιον ενεργείας μυστικής.
Χαίρε, ότι παρέχεις τέκνα ταις στειρευούσαις·
χαίρε, ότι βλυστάνεις χάριν ταις απορούσαις.
Χαίρε, Θεού η μάμμη η ένδοξος·
χαίρε, ημών προστάτις η ένθεος.
Χαίρε, πιστών χαρμονή μακαρία·
χαίρε, πασών γυναικών πανολβία.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Ξένον έσχηκας τόκον, εν τω γήρατι Άννα, τεκούσα του Θεού την Μητέρα, και ξένων ηξίωσας τιμών, των ανθρώπων το γένος τη κυήσει σου· διό σοι εποφείλομεν, χάριτας οι πόθω βοώντες·
Αλληλούϊα.
Όλη λελαμπρυσμένη, αρετών αγλαΐαις, μετέστης προς ζωήν την αγήρω, και τοις εν γη κατέλιπες σεμνή, ως ιατρείον το σώμά σου άσυλον, εξ ού τον θείον πόδα σου, πλουτούντες πιστώς σοι βοώμεν·
Χαίρε, η λύσις της απαιδίας·
χαίρε, η παύσις της ατεκνίας.
Χαίρε, των μητέρων το θείον εντρύφημα·
χαίρε, των δογμάτων των τύπων εκπλήρωμα.
Χαίρε, πλούτος θείας χάριτος και χρηστότητος πολλής·
χαίρε, άγιον θησαύρισμα συμπαθείας θεϊκής.
Χαίρε, ότι θαυμάτων ενεργείς τας δυνάμεις·
χαίρε, ότι δαιμόνων καταργείς παρατάξεις.
Χαίρε, Χριστόν κινούσα προς έλεος·
χαίρε, εχθρών απίστων ο έλεγχος.
Χαίρε, Θεού ευσπλαγχνίας πλημμύρα·
χαίρε, εχθρού καθαιρέτις τελεία.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Προφητών θεολήπτων, και Δ
ικαίων απάντων, υπέρκεισαι Κυρίου Προμήτορ· ότι την τεκούσαν μετά σαρκός, τον υπερούσιον Λόγον εκύησας· μεθ’  ών απαύστως πρέσβευε, σώζεσθαι τους Θεώ βοώντας·
Αλληλούϊα.
Ρεύματα ασεβείας, εξηράνθησαν Άννα, τεκούσης σου Θεού ευδοκία, την τεκούσαν εν ύλη βροτών, την πηγήν της αιωνίου χρηστότητος, Χριστόν τον υπεράγαθον· διό σοι πάντες εκβοώμεν·
Χαίρε, το ρείθρον της ευφροσύνης·
χαίρε, ο λύχνος της σωφροσύνης.
Χαίρε, της απάτης ξηράνασα ρεύματα·
χαίρε, της σοφίας εκχέασα χεύματα.
Χαίρε, φως η διαυγάζουσα εντολών των του Θεού·
χαίρε, νύκτα η σκεδάζουσα των σκανδάλων του εχθρού.
Χαίρε, ότι ιάσαι χαλεπάς ασθενείας·
χαίρε, ότι βλυστάνεις γλυκασμόν αφθαρσίας.
Χαίρε, Θεού ελαία κατάκαρπος·
χαίρε, ηθών αγίων κυπάρισσος.
Χαίρε, σεμνή αγλαόκαρπος ρίζα·
χαίρε, ημών θυμηδίας αιτία.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Σώζε πάσης ανάγκης, και μανίας και βλάβης, ταις σαις προς τον Σωτήρα πρεσβείαις, τους πίστει τώ σεπτώ σου ναώ, προσιόντας και αιτούντας εκάστοτε, Άννα την σην αντίληψιν, και ευλαβώς Θεώ βοώντας·
Αλληλούϊα.
Την παρούσαν σου ποίμνην, την θερμώς προσκειμένην, τη ση Θεοπρομήτορ πρεσβεία, σκέπε εκ πάσης επιβουλής, και μανίας του δεινού κοσμοκράτορος, και δίδου ταύτη ένδοξε, την σην ειρήνην εκβοώση·
Χαίρε, το τείχος των ευσεβούντων·
χαίρε, η πτώσις των ανομούντων.
Χαίρε, των εν πόνοις κειμένων η λύτρωσις·
χαίρε, των εν νόσοις τελούντων η ίασις.
Χαίρε, όμμα το παρήγορον τεθλιμμένων καρδιών·
χαίρε, όνομα σωτήριον των εν θλίψεσι ψυχών.
Χαίρε, Θεοπρομήτορ Άννα δεδοξασμένη·
χαίρε, η φαινομένη τοις πιστώς αιτουμένοις.
Χαίρε, Αγίων εν μέσω λάμπουσα·
χαίρε, χαρίτων φέγγος αστράπτουσα.
Χαίρε, Χριστού καθορώσα το κάλλος·
χαίρε, εχθρού εκνευρούσα το κράτος.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Ύμνοις σου την αγίαν, μετάστασιν τιμώμεν, δοξάζοντες Χριστόν τον Σωτήρα, τον από γης σε και της φθοράς, προς αφθαρσίαν λαμπρώς μεταστήσαντα, ω πρέσβευε δεόμεθα, Άννα υπέρ των εκβοώντων·
Αλληλούϊα.
Φλέγει η ενοικούσα, και αεί προϊούσα, σεμνή εκ της σεπτής σου Εικόνος, χάρις η όντως ζωοποιός, των ακαθάρτων πνευμάτων τάς φάλαγγας, θεραπείαν και λύτρωσιν, παρέχουσα τοις εκβοώσι·
Χαίρε, πασχόντων η θεραπεία·
χαίρε, της ποίμνης σου προστασία.
Χαίρε, στειρεύουσης νηδύος η λύτρωσις·
χαίρε, αθυμούσης καρδίας η ίασις.
Χαίρε, ότι λύεις πάντοτε ατεκνίας τα δεσμά·
χαίρε, ότι παύεις θλίψεων και στειρώσεως δεινά.
Χαίρε, η χορηγούσα τέκνα τοις ατεκνούσι·
χαίρε, η ενδιδούσα ίαμα τοις νοσούσι.
Χαίρε, πιστών μητέρων το καύχημα·
χαίρε, σεμνών γυναίων το στήριγμα.
Χαίρε, λαού ευσεβούς ευφροσύνη·
χαίρε, ημών μυστική χαρμοσύνη.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Χαίρει η καυχωμένη, τη κλήσει σου τη αγία, η Σκήτη η παρούσα θεόφρον, και τη οξεία σου αρωγή, ρυομένη παντοίων περιστάσεων, κηρύττει σου τα θαύματα, Αννα τω Κυρίω βοώσα·
Αλληλούϊα.
Ψάλλοντες εν αινέσει, των σων προτερημάτων, τον πλούτον και την άφθονον χάριν, βοώμεν σοι Άννα εκ ψυχής· μη διαλίπης ημάς εποπτεύουσα, τους πόθω σε γεραίροντας, και εκτενώς σοι εκβοώντας·
Χαίρε, ο πλούτος των πτωχευόντων·
χαίρε, η σκέπη των Μοναζόντων.
Χαίρε, της παρούσης σου Σκήτης προσφύγιον·
χαίρε, Μοναστών αρραγές καταφύγιον.
Χαίρε, Άννα θεοδόξαστε των Δικαίων χαρμονή·
χαίρε, πάντων των τιμώντων σε θερμοτάτη αρωγή.
Χαίρε, η λυτρουμένη ημάς πάσης ανάγκης·
χαίρε, η ενεργούσα ιαμάτων δυνάμεις.
Χαίρε, δι’  ής παθών ιαθήσομαι·
χαίρε, δι’  ής φωτός πληρωθήσομαι.
Χαίρε, χαρά της παρούσης σου Σκήτης·
χαίρε, καμού έφορός τε και ρύστις.
Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Αγία Θεοπρομήτορ Άννα πρέσβευε υπέρ ημών.
Ω Προμήτορ Κυρίου, θεοδόξαστε Άννα, ημών καταφυγή εν ανάγκαις (εκ γ´.)· προσδέχου τας δεήσεις ημών, και αίτει ημίν φώς θείον και έλεος· θερμώς γαρ σοι προστρέχομεν, και τη Τριάδι εκβοώμεν·
Αλληλούϊα.
< p>Κοντάκιον.
Ήχος πλ.δ´. Τη Υπερμάχω.
Τη του Σωτήρος ευκλεεί Προγόνω άσωμεν
τη πεπλησμένη δωρεών του θείου Πνεύματος
κατά χρέος εγκωμίων άσματα θεία·
ως τεκούσα γαρ Παρθένον την Πανάχραντον
αναβλύζει καθ’  εκάστην χάριν άφθονον
τοις κραυγάζουσι· Χαίροις, Άννα θεόκλητε.
Δίστιχον.
Άννα χαριτώνυμε χάριν μοι δίδου
Γερασίμω χαίρε σοι αναβοώντι.

Παρασκευή 24 Ιουλίου 2015

Η Υπεραγία Θεοτόκος στην βουλγαρική αγιογραφία ανά τους αιώνες


web statistics

Η Θεοτόκος Οδηγήτρια με προφήτες - εικόνα από τον 16ο αιώνα από την πόλη Νεσέμπαρ
Φωτογραφία: pravoslavieto.com

Στις 8 Σεπτεμβρίου η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της – την Γέννηση της Υπεαργίας Θεοτόκου. Στην κρύπτη του ναού του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέβσκι στην πρωτεύουσα, στο πλαίσιο της μόνιμης έκθεσης εικόνων, μπορούμε να δούμε δύο εικόνες, αφιερωμένες στην Γέννηση της Θεοτόκου. Η μια είναι πολύ γνωστή, υπάρχει σε κάθε εκκλησία. Συνήθως η Θεοτόκος απεικονίζεται σαν μωρό με φωτοστέφανο σε κρεβατάκι ή σε κούνια μπροστά σε τραπέζι με φιλοξενούμενους. Στο τραπέζι είναι και οι γονείς της – η Αγία Άννα και ο Άγιος Ιωακείμ από το Ναζαρέτ. Η άλλη εικόνα αποτελεί εξαίρεση.

"Εδώ λείπει η κούνια μπροστά στο τραπέζι, ενώ η μικρή Θεοτόκος είναι σε ζωγραφισμένη εικόνα, που η Αγία Άννα κρατάει στα χέρια της για να την δείξει στους φιλοξενούμενους", εξηγεί η Βλαντισλάβα Κασμάκοβα, ξεναγός στην κρύπτη. "Εκτός αυτού, το κεφάλι της Θεοτόκου είναι περικυκλωμένο από κόκκινο στεφάνι. Το κόκκινο χρώμα είναι ιδιαίτερης σημασίας στην ορθόδοξη αγιογραφία, έχοντας προστατευτική λειτουργία. Αντικαθιστά το πράσινο, που έως τον 10το αιώνα συμβολίζει την νίκη της ζωής στον θάνατο και είναι ένδειξη για τη υψηλή θέση, που καταλαμβάνει στον ουρανό το απεικονισμένο πρόσωπο. Ο αγιογράφος θέλει να προβάλει την ιδέα, ότι η Παναγία μας επιλέχθηκε για την υψηλή αποστολή της ακόμη από την γέννησή της. Η ίδια πρέπει να γεννήσει τον Σωτήρα μας. Γι' αυτό σ' όλες τις εικόνες η Θεοτόκος είναι πολύ σοβαρή, πολύ συγκεντρωμένη. Αν και είναι ευλογημένη, η τύχη της δεν είναι ελαφρά. Αυτή είναι και η διαφορά μεταξύ της ορθόδοξης και της καθολικής τέχνης. Στην καθολική τέχνη απεικονίζεται με ρούχο, το οποίο είναι βασιλικό μπλε και παίζει με τον μικρό Χριστό, ο οποίος είναι μωρό. Παρουσιάζεται η στιγμή της μητρότητας, που φέρει χαρά σε κάθε γυναίκα. Ενώ στην Ορθοδοξία η απεικόνιση του βαθιού μητρικού συναισθήματος πάντα περιέχει ουσιαστικό στοιχείο λύπης".


Η Γέννηση της Θεοτόκου - δύο εικόνες από την περιοχή του Βελίκο Τίρνοβο, 19ο αιώνα. Φωτογραφία: Ηλιάνα Ράιτσεβα

Θεωρείται, ότι η πρώτη εικόνα της Θεοτόκου αγιογραφήθηκε από τον απόστολο Λουκά. Αργότερα, με την πάροδο του χρόνου καθιερώνονται ορισμένοι κανόνες της αγιογραφίας της. Η Μητέρα του Θεού πάντα παρουσιάζεται σε δύο χρώματα – κόκκινο, που συχνά φθάνει στο καφέ, και μπλε. Το κόκκινο είναι η σχέση με τις κανονικές γυναίκες, είναι το χρώμα της θηλυκότητας και της μητρότητας. Το μπλε είναι το χρώμα της λύπης. Μόνο η Θεοτόκος από όλες τις άγιες γυναίκες έχει το δικαίωμα να φοράει κόκκινα παπούτσια λόγω της ιδιαίτερης θέσης της στον ουρανό.

Η Παναγία Οράντα, στοιχείο από την εικόνα της Σύναξης Αρχαγγέλων, 14 αιώνα, Μοναστήρι Μπάτσκοβο. Φωτογραφία: Ηλιάνα Ράιτσεβα
Η παλιότερη απεικόνιση της Θεοτόκου είναι η Παναγία Οράντα. Σ' αυτόν τον κανόνα η Θεοτόκος ευλογεί. Πάντα την βρίσκουμε στο ανατολικό μέρος της εκκλησίας. Ο πιο διαδεδομένος κανόνας αγιογραφίας της Θεοτόκου είναι του τύπου "Οδηγήτρια".

"Επειδή με το δεξιό της χέρι η Παναγία δείχνει τον δρόμο της σωτηρίας μας", αναφέρει η κα Κασμάκοβα. "Δείχνει προς τον Χριστό, που κάθεται στα γόνατά της και που ευλογεί. Ο Χριστός είναι απεικονισμένος σαν παιδί, αλλά η έκφραση του προσώπου του δεν είναι παιδική. Στην ορθοδοξία θεωρείται πως ο Χριστός δεν έχει ηλικία. Ο Θεός Πατήρ μας το δίνει σε ανθρώπινες διαστάσεις, για να μπορούμε να τον αντιληφθούμε. Στο μέτωπο και τους δύο ώμους της Θεοτόκου υπάρχουν τρία αστέρια, που σχηματίζουν τρίγωνο. Είναι σύμβολο της αγνότητάς της και της μητρότητας. Χαρακτηριστικό στοιχείο των εικόνων της Θεοτόκου, όταν είναι μαζί με τον Χριστό, είναι ότι ο Χριστός ευλογεί, ενώ η ίδια είναι στο δεύτερο πλάνο".


Η Θεοτόκος Οδηγήτρια, εικόνα από τα τέλη του 15ου και τις αρχές του 16ου αιώνα από τον ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Σωζόπολη, και Θεοτόκος Οδηγήτρια, 1775, Μονή της Ρίλας. Φωτογραφία: Ηλιάνα Ράιτσεβα
Εικόνα από τα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα από το Νεσέμπαρ, κλικ για μεγέθυνση
Η πιο τιμημένη από τις γυναίκες, που θέλουν να γίνουν μητέρες, είναι ο κανόνας "Ελεούσα": "Είναι η εικόνα, στην οποία ο Χριστός έχει αγκαλιάσει την μητέρα του από τον λαιμό, έχουν ακουμπήσει τα μάγουλα ο ένας στον άλλο – αυτή η μορφή είναι σύμβολο της μητρικής στοργής", συνεχίζει η Βλαντισλάβα Κασμάκωβα. "Αυτή είναι η μόνη στιγμή, στην οποία στην Παναγία επιτρέπεται να είναι χαμογελαστή. Αυτός ο κανόνας γίνεται πολύ δημοφιλής στα Βαλκάνια και ιδιαίτερα στη Ρωσία. Μπορούμε να πούμε, ότι αυτή είναι η πιο γυναικεία εικόνα. Συχνά θεωρείται θαυματουργική και την τιμούν σ' όλα τα μεγαλύτερα μοναστήρια. Απ αυτόν τον κανόνα προέρχεται ένας άλλος – της Παναγίας Τριχερούσας".

Μία από τις γνωστότερες εικόνες της Παναγίας Τριχερούσας βρίσκεται στην μονή του Τρογιάν, όπου είναι εικόνα του ναού. Υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις, στις οποίες κάποιο στοιχείο της εικόνας διπλασιάζεται. Τότε η εικόνα τιμάται περισσότερο, επειδή θεωρείται ότι η προσευχή μπροστά της είναι δύο φορές πιο αποτελεσματική.
Εικόνα της Θεοτόκου του Αμαράντου Ρόδου, 1703, του ζωγράφου Ντιμίταρ
"Ως παράδειγμα διπλασιασμού μπορούμε να αναφέρουμε την εικόνα της Παναγίας του Αμάραντου Ρόδου", συνεχίζει η Βλαντισλάβα Κασμάκοβα. "Αυτή η εικόνα, που βρίσκεται στην Κρύπτη, αγιογραφήθηκε το 1703. Η Παναγία κρατάει τον Χριστό στα γόνατά της, έχει στέμμα στο κεφάλι της και κρατάει και τριαντάφυλλο. Το τριαντάφυλλο ήταν σύμβολο της Παναγίας μέχρι τον 10το αιώνα, όταν ο χριστιανισμός ήταν ακόμη πολύ τρωτός και οι άγιοι απεικονίζονταν συμβολικά, όχι με τις ανθρώπινες μορφές τους. Αυτή η εικόνα είναι θαυματουργική. Όταν ένα στοιχείο επαναλαμβάνεται, σ αυτήν την περίπτωση το ρόδο και η μορφή της Παναγίας, η εικόνα αμέσως γίνεται θαυματουργική".

Άλλος κανόνας είναι "Παναγία στον θρόνο", συνεχίζει η κα Κασμάκοβα: "Η Παναγία κάθεται σε θρόνο και κρατάει στα χέρια της τον Χριστό, ο Οποίος ευλογεί. Σ' αυτόν τον κανόνα πάντα τίθεται
 πλαίσιο, στο οποίο από τις δύο πλευρές απεικονίζονται οι 12 προφήτες. Κάθε προφήτης κρατάει στα χέρια του ειλητάριο, στο οποίο γράφει για το όραμά του για την
Θεοτόκο. Ο ένας την βλέπει σαν βουνό, ο άλλος – σαν σκάλα προς τον ουρανό, ο άλλος – σαν σκληρό βράχος.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα

Τρίτη 21 Ιουλίου 2015

Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ (25 ΙΟΥΛΙΟΥ)


web statistics





«Η Αγία Άννα, η γιαγιά κατά σάρκα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ήταν από τη φυλή του Λευί, κόρη του ιερέα Ματθάν και της γυναίκας του Μαρίας. Ο Ματθάν ιεράτευε επί της βασιλείας Κλεοπάτρας και Σαπώρου ή Σαβωρίου, βασιλιά των Περσών, και της βασιλείας Ηρώδου του Αντιπάτρου. Ο Ματθάν είχε τρεις κόρες, τη Μαρία, τη Σοβή και την Άννα. Παντρεύτηκε η πρώτη στη Βηθλεέμ και γέννησε τη Σαλώμη, τη μαία. Παντρεύτηκε η δεύτερη, κι αυτή στη Βηθλεέμ, και γέννησε την Ελισάβετ (τη μητέρα του Ιωάννη του Προδρόμου). Παντρεύτηκε δε και η Τρίτη, η Άννα, στη γη της Γαλιλαίας, και γέννησε Μαρία τη Θεοτόκο, που σημαίνει ότι η Σαλώμη, η Ελισάβετ και η αγία Μαρία η Θεοτόκος, ήσαν κόρες τριών αδελφών και μεταξύ τους πρωτεξαδέλφες. Αυτή λοιπόν η Άννα, αφού γέννησε τη σωτηρία όλου του κόσμου, την Παναγία, και την απογαλάκτισε, την ανάθεσε στον Ναό, ως άμωμο δώρο στον παντοκράτορα Θεό, και έζησε το υπόλοιπο της ζωής της, μέχρις ότου εξεδήμησε εν ειρήνη προς τον Κύριο, με νηστείες και ευεργεσίες προς αυτούς που είχαν ανάγκη. Τελείται δε η αυτής Σύναξις εν τω Δευτέρω».

Όλη η ακολουθία της ημέρας, εσπερινού και όρθρου, υπέρλαμπρη και φωτοφόρος, είναι γεμάτη από ωραιότατα εγκώμια προς την Αγία Άννα, στα οποία καλείται να μετάσχει «εν κυμβάλοις ψαλμικοίς», κατά το δοξαστικό των αποστίχων του εσπερινού, «πάσα η κτίσις». «Μετ’  εγκωμίων εκτελείται η ένδοξος μνήμη σου…Άννα θεόκλητε». Ο εγκωμιασμός όμως δεν είναι μόνον για την αγία Άννα. Μετέχει σ’ αυτόν και ο σύζυγός της, ο δίκαιος Ιωακείμ, γιατί αυτός είναι, κατά κάποιο τρόπο, ο ήλιος, που ενώθηκε με τη σελήνη, την αγία Άννα, για να προέλθει η ακτίνα της Παρθενίας, η Παναγία Μαριάμ, η κόρη τους. «Ήλιος ώσπερ τη σελήνη τη Άννη ενούμενος, ο κλεινός Ιωακείμ, της παρθενίας ακτίνα γεννά». «Ω, μακαρία δυάς, υμείς πάντων γεννητόρων υπερήρθητε…» Μακάρια δυάδα, που ξεπεράσατε όλους τους γονείς. Αιτία βεβαίως για τον πλούτο των εγκωμίων  είναι αυτό που ο καθένας κατανοεί: από τον Ιωακείμ και την Άννα, γεννήθηκε η Παναγία, η οποία έφερε στον κόσμο, μέσα στο βάθος του σχεδίου του Θεού για τη σωτηρία αυτού, τον ίδιο τον Θεό εν σαρκί, τον Κύριο Ιησού Χριστό. «Δια της Παναγίας, της Θεότητος αυγή επέλαμψε». Με την Παναγία έλαμψε στον κόσμο το φως της Θεότητος. Και βεβαίως έτσι τιμώνται ο παππούς και η γιαγιά κατά σάρκα του Κυρίου μας. «Μνήμην τελούντες Δικαίων, των Προπατόρων Χριστού…».

Η αιτιολόγηση αυτή της φωτοφόρου εορτής της Κοιμήσεως της αγίας Άννης δεν συνιστά μία απλή αναφορά της όλης εορτής. Αποτελεί το κέντρο, την αδιάκοπα ανακυκλούμενη έννοια, τόσο που θα έλεγε κανείς ότι όλη η ακολουθία δεν κάνει τίποτε άλλο, από το να προβάλλει τον ερχομό του Χριστού διά της Παναγίας Μητέρας Του, και αυτό να το παρουσιάζει με διαφορετικές λέξεις και πολλαπλά λογοτεχνικά σχήματα, με εικόνες και  με προτυπώσεις ακόμη από την Παλαιά Διαθήκη. Σαν να έχουμε το πολυτιμότερο διαμάντι στον κόσμο, και να το προβάλλουμε με όλων των ειδών τα φώτα και τους χρωματισμούς. «Οι εξ ακάρπων λαγόνων, ράβδον αγίαν την Θεοτόκον βλαστήσαντες, εξ ης η σωτηρία τω κόσμω ανέτειλε, Χριστός ο Θεός». «Της μητρός του Δεσπότου και Ποιητού, μήτηρ γέγονας Άννα πανευκλεής…»  Έτσι η κοίμηση της αγίας Άννης, και μαζί με αυτήν του αγίου Ιωακείμ, λειτουργεί παραπεμπτικά και αναγωγικά: δι’  αυτών  τιμάται και εγκωμιάζεται ο Κύριος Ιησούς Χριστός. «Μνήμην Δικαίων τελούντες, σε ανυμνούμεν, Χριστέ». Κι είναι φυσικό: αν ένας άνθρωπος έχει κάποια αξία είναι γιατί ο ίδιος ο Θεός τον έχει χαριτώσει και τον έχει υπερυψώσει. Κι αν αυτό ισχύει για όλους τους αγίους, πόσο μάλλον για τους κατά σάρκα προπάτορές Του, τον παππού Του και τη γιαγιά Του;

Η τιμή ασφαλώς για την αγία Άννα και τον άγιο Ιωακείμ δεν είναι μία εύνοια του Θεού χωρίς λόγο. Για να χαριτωθούν με αυτόν τον τρόπο – να γεννήσουν το καλύτερο άνθος της ανθρωπότητας, την Παναγία Θεοτόκο – συνήργησαν και οι ίδιοι, με την αγιασμένη ζωή τους, γεγονός που προβάλλει εξίσου πολλαπλώς η ακολουθία της ημέρας. «…Η νοητή χελιδών (η Αννα)…αμέμπτως εν σωφροσύνη βιωσαμένη καλώς». Με σωφροσύνη και με άμεμπτο τρόπο έζησε η αγία Άννα. «Τας νόμου εντολάς, θεαρέστως τηρούσα, μητέρας Ισραήλ, υπερήρας απάσας…αγιόλεκτε Άννα, προμήτορ Κυρίου». Τήρησες τις εντολές του νόμου του Θεού, με θεάρεστο τρόπο, αγιόλεκτε Άννα, και ξεπέρασες όλες τις μητέρες του Ισραήλ. Με την προϋπόθεση αυτή, να τηρεί δηλαδή πάντοτε το θέλημα του Θεού, αναδείχτηκε η Άννα σ’ αυτό το υψηλό σημείο, να γίνει Μητέρα της Μητέρας του Θεού, γι’  αυτό και οι ύμνοι στη συνέχεια δεν παύουν να μιλούν για το τελικό αποτέλεσμα: να μετατεθεί στους κόλπους του Θεού και να είναι συνόμιλος των αγγέλων. Ο Χριστός «σε  μεταθέμενος προς τα επουράνια, μετά δόξης, Άννα ένδοξε». «Σήμερον εκ της προσκαίρου μεταστάσα ζωής, εν τοις επουρανίοις μετά χαράς την πορείαν ποιουμένη αγάλλεται». Το ένδοξο τέλος της αγίας Άννης, τηρουμένων των αναλογιών, περιμένει βεβαίως και εμάς, εφόσον αγωνιζόμαστε στη ζωή αυτή να τηρούμε τις άγιες εντολές του Χριστού. Ο Θεός μας, μη ξεχνάμε, δεν είναι προσωπολήπτης.  
π.Γεώργιος Δορμπαράκης

Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

Όλο το κενό της γυναικείας παρουσίας το καλύπτει η Θεομητορική παρουσία!


web statistics



Από Παναγίας άρχεσθαι.
Το Άγιον Όρος είναι γνωστό ως το «περιβόλι της Παναγίας»· ως ο κατ' εξοχήν τόπος που τιμάται, που εμφανίζεται, που ενεργεί και αναπαύεται το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, ως «ο νοητός της Θεοτόκου και ωραίος Παράδεισος». Σύμφωνα με την παράδοση, το Άγιον Όρος δόθηκε ως κλήρος στην Παναγία από τον ίδιο τον Κύριο: «Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σος και περιβόλαιον σον και παράδεισος, έτι δε λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι»..
Ενώ η πρώτη Εύα έπεσε στον αρχέγονο παράδεισο, η δεύτερη Εύα, ως Μητέρα του δεύτερου Αδάμ, ξεδιπλώνει, τη χάρη των ονομάτων της μέσα στο νέο παράδεισο του Αγίου Όρους. Η Κυρία των αγγέλων εμφανίζεται ως Κυρία του αγγελικού τάγματος των μοναχών. Η Κεχαριτωμένη φανερώνει τις χάριτες που απορρέουν από τη χάρη της, μέσα από εικόνες, προσκυνήματα, ευλογημένες αθωνικές γωνιές, γεγονότα της ζωής, προσδοκώμενες ανταποκρίσεις σε αιτήματα, ανέλπιστες απαντήσεις σε δοξολογικά ξεσπάσματα, εμφανίσεις σε εξαγιασμένους ασκητές, μέσα στη κατάνυξη του κελιού ή στην λαμπρότητα του ναού. Παντού και πάντοτε, σε κάθε τόπο και σε κάθε σημείο, ελλοχεύει μια ανεπανάληπτη αφορμή, μια μοναδική ευκαιρία να ζήσει κανείς το αγκάλιασμα της Θεοτόκου.
Δεν υπάρχει ίσως αγιορείτης μοναχός που να μη ζει την Παναγία ως Παναγία του, ως κύρια και πρώτη προσφυγή του, ως αμετάθετο ελπίδα, ασφάλεια και προστασία του, ως πρέσβειρα και μητέρα του, ως πλησίον και μόνιμο σύντροφο του, ως εναγκαλιστή των πληγών και ανάδοχο των δοκιμασιών του.
Κάθε ψάλτης από το «Άξιον έστι» θα αρχίσει τα μαθήματά του και με αυτό θα αποδώσει την καλύτερη τέχνη του. Κάθε αγιογράφος ή ξυλο γλύπτης, τα πρώτα και καλύτερα έργα που θα φιλοτεχνήσει θα απεικονίζουν το θεομητορικό πρόσωπο. Κάθε ησυχαστής σε αυτή θα καταθέσει τη θερμότερη προσευχή του. Κάθε μοναστήρι μια δική της εικόνα θα περιβάλλει με το απαύγασμα της ευλάβειας του.
Γεγονότα ιστορικά, ανάγκες καθημερινές, ζωντανά θαύματα, περιστατικά και συγκυρίες, ιδιώματα θεομητορικά αποτυπώνονται σε κάθε εικόνα που κοσμεί με την καλλιτεχνική ομορφιά της και παρηγορεί με την παρουσία της κάθε μονή του Αγίου Ορούς. Έτσι, εκτός από την Παναγία του «Άξιον έστι» στο Πρωτάτο ή την Πορταΐτισσα στη Μονή Ιβήρων, έχουμε την Παναγία του Ακάθιστου στη Μονή Διονυσίου, τη Μυροβλύτισσα στη Μονή Αγίου Παύλου, την Τριχερούσα στο Χιλανδάρι, τη Γοργοϋπήκοο στη Δοχειαρίου, την Οδηγήτρια στην Ξενοφώντος, την Παραμυθία στο Βατοπαίδι, τη Γλυκοφιλούσα στη Φιλόθεου και πλήθος άλλων.
01.jpg 02.jpg 03.jpg 04.jpg 05.jpg
06.jpg 07.jpg 08.jpg 09.jpg 10.jpg
11.jpg 12.jpg 13.jpg 14.jpg 15.jpg
16.jpg 17.jpg 18.jpg 19.jpg 20.jpg
21.jpg 22.jpg 23.jpg 24.jpg
Επίσης, όπως ο προφήτης Ηλίας άφησε τη μηλωτή του στον Ελισαίο, κατά ανάλογο τρόπο η αγία Ζώνη της Θεοτόκου που ευλαβώς διαφυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, αποτελεί βαρύτιμη κληρονομιά, ανεκτίμητη ευλογία και μοναδικό θησαυρό που καταξιώνει το Άγιον Όρος ως περιβόλι και τόπο της.
«Χαίρε, άγιον όρος και θεοβάδιστον» ψάλλει ο υμνωδός, ταυτίζοντας ποιητικά τη Παναγία με το θεοβάδιστο και άγιο Όρος. Η Παναγία δεν βρίσκεται στο Άγιον Όρος‡ η Παναγία είναι το πραγματικό άγιον όρος.
Όλο το κενό της γυναικείας παρουσίας το καλύπτει η Θεομητορική παρουσία. Γι' αυτό και έργα μοναδικής αξίας και θεολογικής και πνευματικής βαρύτητας που είδαν το φως ως καρποί μεγάλων αγιορειτών αγίων αναφέρονται στο δικό της πρόσωπο. Έτσι οι περίφημες ομιλίες του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στα Είσόδια της Θεοτόκου , ο κανόνας του αγίου Νικόδημου στην Παναγία τη Γοργοϋπήκοο, το Θεοτοκάριον και όλες οι αναφορές του στο πρόσωπό της ξεχειλίζουν από θεολογικό βάθος και γλυκύτητα αγάπης και θείων αισθημάτων.
Αλλά και οι σύγχρονοι άγιοι πατέρες, γνωστοί και άγνωστοι, επώνυμοι και μη, μέσα από την Παναγία περνούν και διατυπώνουν τον καλύτερο κόσμο τους και τις ποιοτικότερες εκφράσεις της πίστης τους. Ο αείμνηστος ιερομόναχος Αθανάσιος Ιβηρίτης, γράφοντας στον οσιολογιώτατο μοναχό Θεόκλητο Διονυσιάτη, αναφέρει: «Από Παναγίας άρχεσθαι· Πρόσεξε την σκέψιν ταύτην, που μου επήλθεν εν στιγμή αναγνώσεως του Θεοτοκαρίου. Οι Χαιρετισμοί και το Θεοτοκάριον. Ο ουρανός και η γη να παρέλθουν, αυτά όμως να μη λείψουν καμμίαν ημέραν του έτους. Και εις ποίαν οι ύμνοι ούτοι; Εις την ταμίαν όλων των χαρίτων του Θεού».
(Νικολάου, Μητροπολίτου Μεσογαίας,
«Φωνή αύρας λεπτής», Εκδ. Εν πλω).

ΤΟ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΟ ΔΟΓΜΑ


Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΜΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ>
Η σημασία της άρνησης του όρου: "Θεοτόκος">Η άρνηση των Νεστοριανών>Ο όρος "Θεοτόκος" είναι όρος ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟΤΑΤΟΣ!!!> Η ΥΨΙΣΤΗ ΤΙΜΗ ΣΤΗ ΘΕΟΤΟΚΟ ΜΑΡΙΑ> Η ΜΕΣΙΤΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ >Η ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΤΟ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΟ ΔΟΓΜΑ
Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΜΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ>Η σημασία της άρνησης του όρου: "Θεοτόκος">Η άρνηση των Νεστοριανών>Ο όρος "Θεοτόκος" είναι όρος ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟΤΑΤΟΣ!!!> Η ΥΨΙΣΤΗ ΤΙΜΗ ΣΤΗ ΘΕΟΤΟΚΟ ΜΑΡΙΑ> Η ΜΕΣΙΤΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ >Η ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ





ΤΟ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΟ ΔΟΓΜΑ
Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΜΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ

Η ευλάβεια της Εκκλησίας μας προς το πρόσωπο της υπεραγίας Θεοτόκου εκφράζεται με αναρίθμητους ύμνους, γιορτές, εικόνες, ναούς, ικεσίες αγάπης. Η Παναγία είναι παρούσα παντού μέσα στην Εκκλησία: Πρώτ’ απ’ όλα σε κάθε Λειτουργία, όπου η επίκληση του Σωτήρος γίνεται μέσω της  φράσης «ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου σώτερ σώσον ημάς»· πέρα από τη Λειτουργία, και τις ακολουθίες πού απευθύνονται ειδικά σ’ αυτόν, όπως οι Χαιρετισμοί ή οι Παρακλητικοί Κανόνες, δεν υπάρχει εκκλησιαστική ακολουθία πού να μην αφιερώνει ύμνους ή ευχές στο πρόσωπο της· η εικόνα της βρίσκεται πάντα στ’ αριστερά της ωραίας πύλης, με κεριά να καίνε μπροστά της, όπως και στην εικόνα του Χριστού, αλλά και σ’ όλα τα σπίτια των χριστιανών· αναρίθμητοι ναοί αλλά και μοναστήρια είναι αφιερωμένοι σ’ αυτήν. Πολλά ιερά προσκυνήματα είναι καθιδρυμένα σε περιοχές πού σχετίζονται με θαύματα της Παναγίας. Σε παραδόσεις, δοξασίες και λαϊκές παροιμίες, το όνομα της Θεοτόκου αναφέρεται με εξαιρετική τιμή, ευγνωμοσύνη και εμπιστοσύνη.


Παρατηρείται όμως και το παράδοξο γεγονός ότι ενώ από τη μια, σε λειτουργικό και γενικότερα λατρευτικό επίπεδο, η τιμή προς την Παναγία εκφράζεται μ’ έναν απίστευτο μορφολογικό πλούτο, αφ’ ετέρου οι δογματικές διατυπώσεις αναφορικά με τη Θεοτόκο είναι μάλλον λακωνικές. Πέρα από τη αναφορά του Συμβόλου της Πίστεως στη Σάρκωση του Χριστού, «εκ πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου» και τον τίτλο της «Θεοτόκου» πού της δόθηκε από τη Γ’ Οικουμενική Σύνοδο, πού έγινε στην Έφεσο το 431 μ.Χ., η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει προβεί σε άλλες δογματικές εμβαθύνσεις αναφορικά με τη Θεοτόκο.

Ωστόσο, το παράδοξο αυτό δεν είναι παράδοξο, γιατί η Εκκλησία θεωρεί τη Θεοτόκο μέσα από μια Χριστολογική προοπτική. Το ίδιο το περί Θεοτόκου δόγμα της Εφέσου, διατυπώθηκε για να αντιμετωπιστεί μια Χριστολογική αίρεση, εκείνη του Νεστόριου, πού υποστήριζε ότι η Μαρία ήταν μητέρα του Χριστού και όχι του Θεού, υπονοώντας έτσι ότι ο Χριστός είχε δύο πρόσωπα και όχι ένα, και επομένως δεν μπορούσε να αποκαλείται Θεοτόκος. Γι’ αυτό λοιπόν, η Ορθόδοξη Εκκλησία επέμεινε στην παραδοσιακή δοξολογία της Θεοτόκου πού είναι βαθιά ριζωμένη στην Χριστολογία. Στο πρόσωπο της Μαρίας δεν τιμούμε απλώς την παρθένο από την Ναζαρέτ, αλλά την αειπάρθενο Θεοτόκο. Στις ορθόδοξες εικόνες, η Παναγία σπανίως εικονίζεται χωρίς τον Υιό της και Υιό του Θεού. Και η αποδιδόμενη προς αυτήν τιμή εστιάζεται κυρίως στο ρόλο πού έπαιξε ως Θεοτόκος και πού εξακολουθεί να έχει ως Μήτηρ Θεού στο σχέδιο της σωτηρίας.

Η Παναγία, εκπροσωπώντας όλο το ανθρώπινο γένος, όλο τον άνθρωπο αλλά και όλη την κτίση, ήταν εκείνη πού μπόρεσε να φτάσει στο σημείο να πει το μεγάλο «ναι», να συγκατανεύσει ελεύθερα στην πρόταση της σωτηρίας και να γίνει  «Θεογεννήτωρ», Μήτηρ Θεού. Με τη Θεοτόκο, η ανθρωπότητα υψώνεται μέσα από την πτώση της και καταφέρνει επιτέλους να πιάσει το χέρι πού της απλώνει ο Θεός. Και όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, με την αποδοχή αυτή, έγινε δυνατόν να σαρκωθεί ο άναρχος και ασώματος Θεός για τη δική μας σωτηρία.

Βλέπουμε λοιπόν ότι το έργο της σωτηρίας είναι αποτέλεσμα της συνέργειας δύο ελεύθερων θελήσεων: εκείνης του Θεού και εκείνης της Θεοτόκου, δηλαδή του ανθρώπου. Η θέληση του Θεού για γενική σωτηρία ήταν δεδομένη. Για να προχωρήσει όμως το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, χρειαζόταν και η ελεύθερη συγκατάθεση του ανθρώπου. Διότι μια σωτηρία πού θα επιβαλλόταν μονομερώς από τον Θεό, πού θα παραβίαζε την ανθρώπινη ελευθερία, το κατ’ εικόνα, δεν θα ήταν πραγματική σωτηρία αλλά βιασμός του ανθρώπου. Το θέλημα του Θεού για τη σωτηρία μας, δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί Αν δεν πίστευε σ’ αυτό η Παρθένος και δεν δεχόταν να το διακονήσει. Είναι λοιπόν η Θεοτόκος συνεργός στο έργο της σωτηρίας και όχι απλό όργανο. Η Παναγία είναι το ιερό και άμωμο ανάθημα του ανθρωπίνου γένους στον Θεό. Είναι το πιο εύοσμο άνθος όλης της ανθρωπότητας. 

Η Μαρία έγινε Μητέρα του Χριστού. Γέννησε το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Τόσο η σύλληψη όσο και η γέννηση του ανερμήνευτου Τόκου της έγιναν πέρα από τους νόμους της φύσεως, σαν θαύμα της θείας πανσοφίας και παντοδυναμίας, το οποίο δεν έβλαψε τη σωματική ολοκληρία της Παρθένου, η οποία παρέμεινε «εσαεί» Παρθένος (αειπάρθενος).
Στην αδιάφθορη μήτρα της κατοίκησε ο άπειρος Θεός όχι τυπικώς (πράγμα αταίριαστο στην απεριόριστη και ακατάσχετη φύση του Θεού), αλλά «κατ' ευδοκίαν», και ενώθηκε πραγματικά με τον άνθρω­πο, τον όποιο συνέλαβε ή Μαρία όχι με συνεργία ανδρός, αλλά με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Στο πρόσωπο της Θεοτόκου ανακεφαλαιώνεται ολόκληρο το μυστήριο της θείας περί τον άνθρωπο οικονομίας. Η αν­θρώπινη φύση σπάζει τα δεσμά της αμαρ­τίας αφθαρτοποιείται και θεοποιείται.

Στην Παναγία έχουμε την “κατόρθωση” του “μητροπαρθενικού κάλλους”. Συγκεντρώνει επάνω της την χάρη της παρθενίας και την χάρη της μητρότητας. Αυτό, βέβαια, το αφύσικο γεγονός είναι φυσική συνέπεια της θέσης της μέσα σε όλη την δημιουργία. Είναι το “μεθόριο” της κτιστής και της άκτιστης φύσης. Αυτή πρώτη απ’ όλη την κτίση δέχεται την χάρη του Θεού. Η θέση αυτή χαρίστηκε στην Θεοτόκο, λόγω της ακριβούς και βαθιάς αυτοπροαίρετης υπακοής της στο θέλημα του Θεού. Αυτή η ολοκληρωτική ελεύθερη υπακοή της δώρισε την “γονιμότητα της παρθενίας”. Την έκανε μητέρα του Θεού. Η Παναγία έδωσε την ανθρώπινη φύση στο Υιό του Θεού, ο οποίος έγινε έτσι και Υιός ανθρώπου, πλήρης και τέλειος άνθρωπος από παρθενικό τόκο, από τόκο που ήταν άσχετος με την φθορά και τα πάθη των συνηθισμένων γεννήσεων. Η σύνθεση της παρθενίας με την μητρότητα είναι η αφετηρία της νέας ζωής της χάριτος, η αρχή της νεκρώσεως του Θανάτου. Η γέννηση του Χριστού ήταν ελεύθερη από κάθε αναγκαιότητα. “Επεσκίασε” η χάρη του Θεού την “Κεχαριτωμένη” και συνέδεσε μέσα στη μήτρα της το κτιστό και το άκτιστο. Αυτή η ανθρώπινη φύση του Χριστού από τη σύλληψή της ήταν ελεύθερη από την αμαρτία, γιατί υπόστασή της ήταν ο Υιός και Λόγος του Θεού. Έτσι προσέλαβε ο Θεός σώμα θνητό και παθητό, αλλά “χωρίς αμαρτίας”. Με αυτό νίκησε τον θάνατο και δώρισε την ζωή σε όλο το ανθρώπινο γένος.

Η Εκκλησία μας, με το γνωστό ύμνο του Αγίου Κοσμά του Μελωδού, τολμά να αποκαλεί την Θεοτόκο «τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξωτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ». Δεν είναι σχήμα λόγου, ούτε λυρική έξαρση. Η θέση της Θεοτόκου στο θείο σχέδιο της καθολικής σωτηρίας είναι ανώτερη και από εκείνη των αγγέλων διότι οι άγγελοι, ως ασώματες υπάρξεις, δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν το σώμα, την υλικότητα, για την πραγματοποίηση του μυστηρίου της Σαρκώσεως. Ενώ η Θεοτόκος, προσφέροντας τον εαυτό της στον Θεό, αξιώθηκε να κυοφορήσει τον ίδιο τον Δημιουργό Εκείνον που έπλασε και τα Σεραφείμ και τα Χερουβείμ.

Μια γυναίκα, λοιπόν, πού γεννήθηκε μέσα στην πτωτική ανθρωπότητα, μέσα στην ιστορία, δια της θελήσεώς της αλλά και όλου το βίου της, ελκύει την θεία χάρη, γίνεται συνεργός του Θεού στο σχέδιο της σωτηρίας. Γίνεται η νέα Εύα και μέσω αυτής γεννάται ο Νέος Αδάμ, ο ενανθρωπήσας Θεός Λόγος, για να διορθώσει το σφάλμα του προπάτορος Αδάμ και να νικήσει τον θάνατο για χάρη του ανθρώπου. Γενόμενη Μήτηρ Θεού, η Παναγία μαρτυρεί για όλο το έργο πού επιτελεί ο Δημιουργός. Με την υπερφυή, εκ Πνεύματος Αγίου, σάρκωση του Χριστού, γεννάται από την παρθένο Μαρία μια νέα ανθρωπότητα, ένας καινός άνθρωπος και δίνεται στην κτίση μια καινούργια σημασία, πού είναι o σκοπός κι ο λόγος της υπάρξεως της: η μέλλουσα μεταμόρφωσή της. 

Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Παναγία, οδηγεί τον άνθρωπο να κατανοήσει και να διασαφήσει το μυστήριο του Υιού του Θεού πού γίνεται άνθρωπος χωρίς να πάψει να είναι Θεός. Η Παναγία προσωποποιεί την κλήση πού απευθύνεται στον καθένα μας για αγιότητα. Ζώντας τον Χριστό και την Εκκλησία ανακαλύπτουμε την Μητέρα του Θεού και το μυστήριο της Μητρότητάς της. Και, όπως κατέδειξε η Οικουμενική Σύνοδος της Εφέσου, ανακαλύπτοντας την «όντως Θεοτόκον», ανακαλύπτουμε τον ίδιο τον Χριστό.

Όλα αυτά, η Παναγία τα δείχνει με το πρόσωπό της, δια του προσώπου και της παρουσίας της. Η μαρτυρία της είναι μια σιωπηλή μαρτυρία. Ελάχιστες οι εμφανίσεις της και οι αναφορές των Ευαγγελίων στο πρόσωπό της. Το μήνυμά της ανήκει στην κατηγορία των σημείων. Σημείο αντινομικό, αναιρετικό της λογικής του κόσμου, αφού συνθέτει την παρθενία και την μητρότητα. Πρόκειται για ένα σημείο πού δόθηκε από τον ίδιο τον Θεό. Δεν επιβλήθηκε, δόθηκε. Επομένως πρέπει να ανακαλυφθεί.
Η Παναγία δεν είναι διόλου δυσνόητη. Ξέρει να σωπαίνει αλλά ξέρει να είναι και παρούσα εκεί πού την ζητούν. Η σιωπηλή της μαρτυρία, γίνεται άμετρον έλεος, για όσους επικαλούνται την χάρη της, γίνεται στοργή.

Μετά τη θεία μετάστασή της η Θεοτόκος συμβασιλεύει με τον Υιό της στους ουρανούς. Από τη θέση αυτή και με την παρρησία πού έχει ως «μήτηρ της Ζωής», με την «αμετάθετον μεσιτείαν» της, συμπαρίσταται δυναμικά στο ανθρώπινο γένος, υπάρχει ως ακένωτη πηγή στοργικής προστασίας, ενεργεί ως μητέρα όλων των πιστών, ελπίς και προστασία των χριστιανών. Η θαυματουργική της χάρη, ξεχωριστή και πιο ισχυρή από των άλλων αγίων, εκδηλώνεται στους ανθρώπους με πολλούς τρόπους, ως βοήθεια και θεραπεία σε κάθε ανάγκη.

Το μυστήριο της Θεοτόκου δεν μπορεί να αναλυθεί, να οριοθετηθεί με λόγια. Γι’ αυτό η στάση του καθενός πιστού μπροστά στη Θεοτόκο είναι ανάλογη μ’ εκείνη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ κατά την στιγμή του Ευαγγελισμού: στάση απορίας και θαυμασμού. Στην εποχή μας έχουν γίνει αποδεκτές ως φυσικές καταστάσεις δύο από τις πιο καταπιεστικές συνέπειες της εκούσιας απομακρύνσεως του ανθρώπου από το πνεύμα των εντολών του Θεού. Έχει κυριαρχήσει το σαρκικό φρόνημα ως φυσική κατάσταση των ανθρώπων. Και από την άλλη μεριά έχει γίνει αποδεκτή ως φυσική κατάληξη της ανθρώπινης ζωής ο θάνατος, του οποίου επιδιώκεται η αναβολή και όχι η υπέρβαση ή η κατάργηση. Μέσα σ’ αυτήν την κρατούσα κατάσταση δεν μπορεί εύκολα να κατανοηθεί η “άσπιλη σύλληψη”, ούτε να γίνει εύκολα αποδεκτός ο λόγος για το “μητροπαρθενικό κάλλος” της Θεοτόκου. Η προσέγγισή του απαιτεί καθαρή διάνοια, καθαρή καρδιά και καθαρά χείλη.
 Όταν ορισμένες Προτεσταντικές ομάδες αρνούνται τον όρο: "Θεοτόκος" για τη μητέρα του Κυρίου μας, συνήθως τα μέλη τους νομίζουν ότι ο όρος απαγορεύεται επειδή είναι "αντιβιβλικός".
Δεν αντιλαμβάνονται, ότι η άρνηση του όρου αυτού έχει Χριστολογικές προεκτάσεις, που φθάνουν στην αίρεση του Νεστοριανισμού! Να επιστήσουμε την προσοχή προς τους Ευαγγελικούς και Πεντηκοστιανούς, που δεν δέχονται τον όρο: "Θεοτόκος", ότι με τον τρόπο αυτό, ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΩΣ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟ, με αποτέλεσμα να πιστεύουν σε ΑΛΛΟΝ ΧΡΙΣΤΟ!!!

Η σημασία της άρνησης του όρου: "Θεοτόκος"

Οι περισσότεροι Προτεστάντες στην Ελλάδα αρνούνται να ονομάσουν τη μητέρα του Κυρίου μας "Παναγία" ή "Θεοτόκο". Συγκεκριμένα, λόγω της θεολογικής ρηχότητος που χαρακτηρίζει τις Προτεσταντικές ομάδες στη χώρα μας, δεν μπορούν να αντιληφθούν τη σημασία που έχει το δόγμα των δύο φύσεων σε μία υπόσταση τού Χριστού. Για τους περισσοτέρους από αυτούς, αυτά είναι "ψιλά γράμματα". Με αποτέλεσμα να ΝΕΣΤΟΡΙΑΝΙΖΟΥΝ, αρνούμενοι τον όρο: "Θεοτόκος" για τη μητέρα του Κυρίου μας.
Όσον αφορά όμως την άρνηση από μέρους τους, για τον όρο: "Θεοτόκος", τους θέτει σαφέστατα με το μέρος των αρνητών των δύο φύσεων τού Χριστού! Με άλλα λόγια, όποιος αρνείται τον όρο "Θεοτόκος", αυτομάτως γίνεται ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ, γιατί αρνείται τον αληθινό Χριστό, και δέχεται έναν άλλο ΚΙΒΔΗΛΟ Χριστό.

Δεν είναι λοιπόν σοβαρό επιχείρημα αυτό που λένε μερικοί Προτεστάντες: "αν μιλήσουμε για Θεομήτορα", να μιλήσουμε και για θεοπαππού", και άλλα τέτοια ανάλατα επιχειρήματα. Γιατί βεβαίως η Εκκλησία προσεύχεται σε κάθε Θεία Λειτουργία για τις ευχές των "δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης". Οι Χριστιανοί τιμούν κάθε δίκαιο που συνέβαλλε στην ενσάρκωση του Θεού μας και Κυρίου μας Ιησού Χριστού, προς σωτηρία των ανθρώπων. Και η άρνηση τιμής προς τα άγια αυτά πρόσωπα, βαρύνει τον αρνητή.

Η άρνηση των Νεστοριανών

Με την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο (Έφεσος 431 μ.Χ.), ένα από τα σημαντικά θέματα που συζητήθηκαν, ήταν ο όρος: "Θεοτόκος". Ο λόγος που προέβησαν σε αυτό το δογματισμό οι Χριστιανοί τότε, ήταν ο εξής:
Ο Νεστόριος (428 – 431 μ.Χ.) δεν δέχονταν ένα μόνο πρόσωπο για τον Ιησού Χριστό, αλλά έλεγαν ότι άλλο είναι το πρόσωπο του Θεού Χριστού, και άλλο του ανθρώπου Χριστού. Έλεγαν ότι η Παρθένος Μαρία, δεν ήταν Θεοτόκος, αλλά "ανθρωποτόκος", επειδή δήθεν ο Χριστός όταν γεννήθηκε ήταν μόνο άνθρωπος. Την έλεγαν επίσης: "Χριστοτόκο", υπονοώντας ότι ήταν ο Ιησούς μόνο Χριστός, και όχι Θεάνθρωπος.

Με άλλα λόγια, διασπούσαν τον ΕΝΑΝ Κύριο Ιησού Χριστό, σε δύο διαφορετικά πρόσωπα: Ένα Θεϊκό, και ένα ανθρώπινο. Δεν είχαν έτσι έναν Χριστό, αλλά ΔΥΟ! Και έλεγαν ότι μόνο φαινομενικά ο Χριστός ήταν ενιαίο πρόσωπο.
Έτσι μια μερίδα εντός των Ευαγγελικών και των Πεντηκοστιανών, νεστοριανίζουν, πιστεύοντας σε άλλο Χριστό! Οι άλλοι όμως, που λένε ότι πιστεύουν στον αληθινό Θεάνθρωπο Χριστό, τι λόγο έχουν να αρνηθούν τον όρο: "Θεοτόκος" για τη μητέρα του;
Ακόμα και ο Νεστόριος, τελικά αποδέχθηκε τον όρο: "Θεοτόκος", και μάλιστα πριν από την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο, με την επιφύλαξη της "φαινομενικής" μετάδοσης ιδιώματος, από τον Θεό Λόγο στον άνθρωπο Ιησού. Δηλαδή, ακόμα και ο Νεστόριος, βρήκε τελικά αποδεκτή τη λέξη αυτή, έστω και υπό όρους.

Οι σύγχρονοι αρνητές της Θεοτόκου, τι πρόβλημα έχουν; Είναι Νεστοριανικότεροι του... Νεστορίου;
Άρα αντιλαμβάνονται οι Προτεστάντες, το λόγο που αρνούνται τον όρο: "Θεοτόκος"; Αντιλαμβάνονται, ότι η άρνηση αυτή, τους κατατάσσει μεταξύ των αιρετικών, που αρνούνται τη Θεανθρώπινη υπόσταση τού Κυρίου Ιησού Χριστού; Κατανοούν ότι αυτή η άρνηση που τους έχουν περάσει στο μυαλό οι ηγέτες τους, ισοδυναμεί με πίστη σε έναν άλλο, κίβδηλο Χριστό;
Θέλουμε να πιστεύουμε, ότι η πλειονότητα των Ευαγγελικών και Πεντηκοστιανών, που αρνούνται τον όρο "Θεοτόκος", ότι δεν το κάνουν επίτηδες και το κάνουν απλώς από προχειρότητα και έλλειψη στοιχειώδους θεολογικής κατάρτισης.

Η Ορθόδοξη άποψη

Ο όρος "Θεοτόκος" είναι όρος ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟΤΑΤΟΣ!!!

1. Πρώτα όμως, πρέπει να απαντήσουν στο ερώτημα: "Γιατί θα έπρεπε να δέχονται μόνο όσα βλέπουν στην Αγία Γραφή"; Πού λέει η Αγία Γραφή, ότι μόνο μέσα από αυτή πρέπει να δέχονται μόνο όσα γράφει εκεί μέσα; Αυτές είναι δυο ερωτήσεις, στις οποίες ποτέ κανένας Προτεστάντης δεν κατάφερε να απαντήσει.

2. Οι Προτεστάντες αποδέχονται και άλλους όρους, οι οποίοι δεν βρίσκονται στην Αγία Γραφή. Για παράδειγμα, αποδέχονται (τουλάχιστον οι περισσότεροι Προτεστάντες), τον όρο "Τριάδα" για τον Θεό, αν και δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή. Αποδέχονται επίσης τον όρο "ομοούσιος", για την ουσία του Θεού, που ούτε αυτός βρίσκεται στην Αγία Γραφή. Αποδέχονται επίσης τον όρο "Θεάνθρωπος", για τον Ιησού Χριστό, παρά το ότι δεν βρίσκεται στην Αγία Γραφή.
Μα τότε τον όρο "Θεομήτωρ" γιατί δεν τον δέχονται, εφόσον αυτός περιγράφεται σαφώς στην Αγία Γραφή; Δεν δέχονται ότι η παρθένος Μαρία γέννησε τον Χριστό; Δεν δέχονται ότι ο Χριστός ήταν και είναι ο Θεός Λόγος; Και αν η παρθένος Μαρία, γέννησε τον Θεό, δεν ήταν Θεομήτωρ; Απλή λογική: Μητέρα του Θεού = Θεομήτωρ. Γιατί λοιπόν τους ενοχλεί ο όρος: "Θεομήτωρ";

3. Όμως, ο όρος "Θεοτόκος" είναι όρος που υπάρχει στην Αγία Γραφή:
α. Ας δούμε λοιπόν δύο παραδείγματα από τα αμέτρητα χωρία που αναφέρουν τον Ιησού Χριστό ως Θεό μας:
"οίδαμεν δε ότι ο υιός του Θεού ήκει και δέδωκεν ημίν διάνοιαν ίνα γινώσκωμεν τον αληθινόν· και εσμέν εν τω αληθινώ, εν τω υιώ αυτού Ιησού Χριστώ. Ούτος εστίν ο αληθινός Θεός και ζωή αιώνιος." (Α΄ Ιωάννου 5,20).
"ο Χριστός το κατά σάρκα, ο ων επί πάντων Θεός ευλογητός εις τους αιώνας" (Ρωμαίους 9,5).

Μάλιστα, ειδικά αυτό το τελευταίο χωρίο, αναφέρει τον "ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ" Χριστό, ως "Θεό ευλογητό", μην κάνοντας καμία Νεστοριανική διάκριση θεϊκής και ανθρώπινης υπόστασης, αλλά δείχνοντας ότι ο άνθρωπος Χριστός, είχε την ίδια υπόσταση με τον Θεό Λόγο. Δεν διακρίνεται λοιπόν ο άνθρωπος Χριστός, από τον Θεό Λόγο, αλλά είναι ο ίδιος και μοναδικός Ιησούς Χριστός.

β. Η παρθένος Μαρία αναφέρεται σαφώς ως μητέρα του Ιησού Χριστού: "και ευλόγησεν αυτούς Συμεών και είπε προς Μαριάμ την μητέρα αυτού" (Λουκάς 2,34). Και εφόσον ο Χριστός είναι και Θεός, η Μαρία είναι ΘΕΟΜΗΤΩΡ.

γ. Όμως υπάρχει και ένα χωρίο στην Αγία Γραφή, που γράφει σαφώς για την παρθένο Μαρία, πως ήταν η μητέρα του Θεού!!! Πρόκειται για τα λόγια που είπε η Ελισσάβετ, υποκινούμενη από το Άγιο Πνεύμα, όταν είδε την Παναγία:
"Και επλήσθη Πνεύματος Αγίου η Ελισάβετ και ανεφώνησε φωνή μεγάλη και είπεν· ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου. και πόθεν μοι τούτο ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με;" (Λουκάς 1,41-43).

Η Ελισσάβετ στο χωρίο αυτό κάτω από το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, αποκάλεσε την Παναγία: "μητέρα του Κυρίου" της. Και δεν μπορεί κάποιος, να αμφισβητήσει, ότι ο Κύριος της Ελισσάβετ ήταν ο Θεός Λόγος, ο Ιησούς Χριστός. Εδώ το Άγιο Πνεύμα, δεν αποκαλεί την Μαρία, μόνο: "Ευλογημένη (και συνεπώς αγιότερη) από όλες τις γυναίκες", (Παναγία), αλλά την αποκαλεί επίσης και "μητέρα του Κυρίου" της, που σημαίνει "μητέρα τού Θεού".

 Όλα αυτά είναι αρκετά, για να δει κάθε λογικός Προτεστάντης, το άτοπο της άρνησής του, να αποδεχθεί την Παναγία ως "Θεοτόκο".
Πολύ περισσότερο, ότι με την άρνησή τους αυτή, όχι μόνο στερούν αυτή την τιμή από την Παναγία, αλλά ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΤΗ ΘΕΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, κάτι που είναι αίρεση απωλείας.
Ας σταματήσουν λοιπόν να πλανώνται από τους αιρεσιάρχες τους, γιατί αυτοί μόνο σε απώλεια τους οδηγούν.
 Η ΥΨΙΣΤΗ ΤΙΜΗ ΣΤΗ ΘΕΟΤΟΚΟ ΜΑΡΙΑ

Όλοι σχεδόν οι Προτεστάντες, αρνούνται τον όρο: "Παναγία", και αρνούνται να δώσουν στην Παναγία την ύψιστη τιμή, μεταξύ όλων των άλλων αγίων. Ένα επιχείρημα που χρησιμοποιούν συνήθως, είναι το εδάφιο που θα εξετάσουμε εδώ. Νομίζουν ότι ο Ιησούς διόρθωσε κάποια γυναίκα που μακάρισε τη μητέρα Του. Όμως το εδάφιο λέει πολύ διαφορετικά πράγματα.

Το  περιστατικό ιστορείται στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Ακούγοντας την καταπληκτική διδασκαλία του Κυρίου μία γυναίκα του όχλου αναφωνεί με ενθουσιασμό: «Μακαρία η κοιλία η βαστάσασά σε και μαστοί ους εθήλασας» (Λκ 11,27). Μακαρίζει, δηλαδή, τη μητέρα του Κυρίου και στο θαυμασμό της γυναίκας του όχλου ο Κύριος απαντά με τη φράση: «Μενούνγε μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν» (Λκ 11,28).
... η τελευταία πρόταση της περικοπής αποδόθηκε στη νεοελληνική ως εξής: «Μακάριοι μάλλον είναι εκείνοι, που ακούν το λόγο του Θεού και τον φυλάττουν». Άρα, είναι μακάριοι από τον Κύριο οι ακροατές και τηρητές του θείου λόγου.

Ωστόσο, είναι εσφαλμένη η πρόταση ότι «μακάριοι μάλλον» είναι οι τηρητές του θείου λόγου παρά η Παναγία.
Το σφάλμα επικεντρώνεται στην άστοχη μετάφραση της πρώτης λέξεως της προτάσεως, του συνθέτου μορίου «μενούνγε». Σύμφωνα με τα λεξικά, το μόριο αυτό αποτελείται από τρεις λέξεις: Από τον αντιθετικό σύνδεσμο μεν, τον συμπερασματικό ουν και το βεβαιωτικό μόριο γε. Στο συγκεκριμένο χωρίο της Καινής Διαθήκης το «μενούνγε» θα μπορούσε να ισοδυναμεί με τα νεοελληνικά «πράγματι», «ναι, μάλιστα», «βεβαιότατα»! Είναι αξιοσημείωτο ότι με την ίδια σημασία αναφέρεται το «μενούνγε» και σε άλλα τρία χωρία της Καινής Διαθήκης: Ρωμαίους 9,19· 10,18· Φιλιππησίους 3,8.

Ο Κύριος απαντώντας στον μακαρισμό της γυναίκας προτάσσει το «μενούνγε» όχι για να αρνηθεί ή να μειώσει το θαυμασμό προς την μητέρα του. Θέλει να πει ο Κύριος ότι συμφωνεί απόλυτα και αποδέχεται ως ειλικρινή και άδολη την έκφραση του θαυμασμού προς την μητέρα του. Με όσα λέγει στη συνέχεια θέλει να οδηγήσει τη σκέψη των ακροατών του σε κάτι υψηλότερο. Το νόημα των λόγων του είναι: «Ναι, μάλιστα βέβαια! Μακαρία η μητέρα μου, όπως λες, αλλά κι εγώ σου λέω ότι μακάριος είναι εκείνος, που ακούει το θείο λόγο μου και τον τηρεί».
Έτσι, ο Κύριος ενθαρρύνει τη γυναίκα να ελπίζει ότι κι αυτή, αλλά και κάθε χριστιανός μπορεί να γίνει ευτυχισμένος, όπως η μητέρα του, αν ακούσει τον λόγον του και τον τηρήσει. Το ίδιο νόημα έχει και μία άλλη σχετική απάντηση του Ιησού, όταν, καθώς μιλούσε, του ανήγγειλαν ότι τον ζητούν η μητέρα και οι αδελφοί του κι αυτός απάντησε: «Μήτηρ μου και αδελφοί μου ούτοί εισιν οι τον λόγον του Θεού ακούοντες και ποιούντες αυτόν» (Λκ 8,21 · Μτ 12,48-50· Μκ 3,34-35).

Η μακαριότητα της Παρθένου, η υψίστη δόξα της συνίσταται στο ότι εκλέχθηκε, να γίνει μητέρα του Κυρίου, ακριβώς, διότι παρέμεινε αιώνιος φύλακας του θεϊκού Κυρίου.
 Η ΜΕΣΙΤΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ 

Απάντηση σε κακοπροαίρετες ενστάσεις Προτεσταντών
Πολλοί Προτεστάντες, με κακοπροαίρετο τρόπο και κακοπιστία, όπως κάνουν και με την Αγία Γραφή, απομονώνουν φράσεις από τη Χριστιανική υμνολογία. Έτσι πείθουν τους αστήρικτους με ψευδείς πληροφορίες, συκοφαντώντας την Εκκλησία του Χριστού, και έτσι τους ρίχνει και αυτούς στην αίρεση, για να ανακυκλώσουν και να συνεχίσουν να διαδίδουν τις Προτεσταντικές ιδέες.

Ψευδείς και συκοφαντικές διαστρεβλώσεις

Οι Προτεστάντες αλλοιώνουν το νόημα της Χριστιανικής υμνολογίας προς την Παναγία, για να μας πουν ότι δήθεν την "θεοποιήσαμε", και να βρουν κάτι (έστω και ψευδές), να κατηγορήσουν την Εκκλησία. Παρ' όλα αυτά, εξακολουθούν κατά τη συνήθειά τους να απομονώνουν φράσεις, που στα αυτιά των αμαθών φαντάζουν "ασεβείς", έτσι ώστε να τους πλανούν.
Θα αναφερθούμε σε μία φράση, την οποία απομονώνουν για να διαβάλλουν την Εκκλησία του Χριστού:
"Τη Θεοτόκω εκτενώς νύν προσδράμωμεν, αμαρτωλοί καί ταπεινοί, καί προσπέσωμεν εν μετανοία, κράζοντες εκ βάθους ψυχής, Δέσποινα, βοήθησον εφ' ημίν σπλαγχνισθείσα, σπεύσον, απολλύμεθα υπό πλήθους πταισμάτων, μή αποστρέψης σούς δούλους κενούς, σέ γάρ καί ΜΟΝΗΝ ΕΛΠΙΔΑ κεκτήμεθα".

Είναι πλέον εμφανής ο Προτεσταντικός δόλος, η υποκρισία και το διαστρεβλωτικό ψεύδος αυτής της πλάνης. Αφού πρώτα έχουν απομονώσει το μέρος αυτό από την υπόλοιπη υμνολογία, λένε ότι δεν μπορείτε να τα έχετε και τα δύο. Μια ελπίδα είναι ΜΙΑ ΕΛΠΙΔΑ, είναι λοιπόν η Μαρία ή ο Χριστός;
Για κάποιον που δεν έχει σχέση με την Εκκλησία, ή είναι κακοπροαίρετος και κακόπιστος, αυτά τα λόγια φαίνονται πειστικά. Πρόκειται όμως για λόγια πλήρη δόλου και διαστροφής, ενάντια στο αληθινό νόημα του χωρίου.
Το χειρότερο, όμως, είναι η διαστροφή της Αλήθειας, με την αποκοπή κομματιών των ύμνων της Εκκλησίας, προκειμένου να "πείσουν" ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει "θεοποιήσει" την Παναγία.

 Έχουν ξεχυθεί στην κοινωνία μας ένα πλήθος ποιμένων που το παίζουν "μεσσίες", "σωτήρες" του κόσμου, "αυθεντικοί, αλάθητοι ερμηνευτές της Γραφής" πάνω από Συνόδους και Πατέρες. Μπορεί να τους έχει κανείς εμπιστοσύνη, όταν έχουν φτιάξει 23.000 διαφορετικές χριστιανικές "εκκλησίες";
Η πολεμική των Προτεσταντών κατά της Παναγίας μας βολεύει αφάνταστα, γιατί αποκαλύπτεται η ποιότητά τους, το ποιοι πραγματικά είναι, αφυπνίζει τους Ορθοδόξους και τους κάνει να γυρίζουν τη πλάτη τους στις αμερικανόφερτες αιρέσεις.

Σημασία δεν έχει το τι λένε οι Προτεστάντες ότι πιστεύουμε και εννοούμε, αλλά το τι εννοούμε πραγματικά με αυτά που λέμε. Και το σίγουρο είναι ότι δεν θα ξεφύγουν από την κρίση του Θεού για την κακοπιστία τους και τη διαβολή τους εναντίον της αλήθειας.

Η Ορθόδοξη άποψη

1. Η Θεοτόκος είναι Παναγία, πάνω από όλους τους αγίους, γιατί, ως άνθρωπος, μόνο με ανθρώπους μπορεί να συγκριθεί, και όχι με τον Θεό.

2. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν "θεοποιεί" την Παναγία, γι' αυτό και εμείς οι Ορθόδοξοι κάνουμε το σταυρό μας με ΤΡΙΑ ΔΑΧΤΥΛΑ και όχι με τέσσερα, όπως κάνουν οι παπικοί. Ούτε αναγνωρίζουμε το παπικό δόγμα περί "ασπίλου συλλήψεως" της Παναγίας.

3. Προσκυνούμε τιμητικά την Παναγία και ζητάμε τις μεσιτείες και τις παρακλήσεις προς τον Θεάνθρωπο Χριστό, ώστε να μας βοηθήσει σε δύσκολες στιγμές της ζωής μας, σε εθνικές ή προσωπικές δυσκολίες, σωματικές ή ψυχικές ασθένειες. Με αυτή την έννοια η μεσιτεία της μας σώζει (όχι όπως ο Χριστός που είναι ο απόλυτος Σωτήρας) από κινδύνους στην επίγεια ζωή μας. Είναι η ελπίδα μας, η προστασία μας, η μεσιτεία μας, σε δεύτερη θέση, μετά τον Θεό. Υπάρχει το απόλυτο ο Θεός και το σχετικό η Παναγία και οι Άγιοι, που δείχνουν τον Θεό, που απευθύνονται στο Θεό, που μεσιτεύουν για εμάς στο Χριστό, που μας οδηγούν προς τον Θεό, όπως οι Απόστολοι και υπόλοιποι μαθητές του Χριστού. Η Εκκλησία του Χριστού είναι ΜΙΑ, επίγεια και ουράνια, και πιστεύουμε ακράδαντα ότι η επουράνιος Εκκλησία (άγγελοι, άγιοι, μάρτυρες, πρεσβύτεροι) προσεύχεται και μεσιτεύει για εμάς μπροστά στο Θρόνο του Θεού.
   
   Η ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ


Ότι συνέβη με τον Χριστό, ο οποίος πέθανε και αναστήθηκε, το ίδιο θα συμβεί και με κάθε άνθρωπο. Προς το παρόν, βέβαια, γευόμαστε μόνο το θάνατο. Βλέπουμε την κυριαρχία του πάνω σε όλη την δημιουργία. Αυτό που προσδοκούμε είναι η κοινή ανάσταση, η ζωοποίηση των νεκρών σωμάτων και η ένδυση των φθαρτών με αφθαρσία. Αυτό που αναμένουμε εμείς να συμβεί, όταν θα έλθει ο Χριστός κατά τη Δευτέρα Παρουσία Του, σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας μας, συνέβη ήδη στην Θεοτόκο.

Η Μητέρα του Χριστού τρεις ημέρες μετά την Κοίμηση και την Ταφή της από τους Μαθητές και τους πρώτους Αποστολικούς Πατέρες, “μετέστη” στους ουρανούς. Η “μετάσταση” της Θεοτόκου είναι ταυτόχρονα ανάσταση και ανάληψη. Δηλαδή, το νεκρό της σώμα συνδέθηκε πάλι με την ψυχή της και “ανελήφθη” από τον Υιό της στον ουρανό. Δεν ήταν δυνατόν αυτή που γέννησε τον νικητή του θανάτου να κατέχεται από τον θάνατο.

Χωρίς να ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη στο σώμα της Παναγίας πέραν της μεταστάσεώς του στον ουρανό και της αφθαρτοποιήσεώς του, προτιμούμε να μείνουμε χωρίς προσθήκες και επεξηγήσεις στον όρο "μετάσταση" που μας παρέδωσαν οι άγιοι Πατέρες, με δεδομένα τα λόγια της Αγίας Γραφής στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή 15,22-23: "Ώσπερ γαρ εν τω Αδάμ πάντες αποθνήσκουσιν, ούτω και εν τω Χριστώ πάντες ζωοποιηθήσονται. Έκαστος δε εν τω ιδίω τάγματι· απαρχή Χριστός, έπειτα οι Χριστού εν τη παρουσία αυτού". Και μια και η ζωοποίηση των σωμάτων ακόμα δεν έχει συμβεί πέραν του Χριστού, εφ' όσον δεν έχει συμβεί ακόμα η Δευτέρα Παρουσία, δεν μπορούμε να μιλάμε για "ανάσταση", αλλά απλώς για "μετάσταση". Άλλωστε κατά τον λόγο της Αγίας Γραφής, οι ψυχές των αγίων, ακόμα και χωρίς το σώμα τους, δεν κατέχονται εκ του θανάτου: "Λέγει αυτώ Μάρθα· οίδα ότι αναστήσεται εν τη αναστάσει εν τη εσχάτη ημέρα. Είπεν αυτη ο Ιησούς· εγώ ειμι η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται· και πας ο ζων και πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνη εις τον αιώνα." (Ιωάννης 11,21). Άλλο πράγμα λοιπόν είναι η μετάσταση και η διαφύλαξη του σώματος της Παναγίας από τη φθορά, και άλλο η ανάσταση. Και ακόμα και αν χρησιμοποιήσουμε τη λέξη "συνανίσταται" για το σώμα της Παναγίας όπως ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (PG 151,465), είναι προφανές ότι δεν πρόκειται ακριβώς για τη γενική ανάσταση που θα συμβεί κατά τη Δευτέραα Παρουσία, αλλά για κάτι που μοιάζει με αυτήν.

Η Κοίμηση της Θεοτόκου υπήρξε ένδοξος και ήταν ανάλογη με την ζωή της. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μιλώντας για την Κοίμηση της Θεοτόκου, όχι μόνον την ονομάζει ένδοξη, αλλά συγχρόνως την ονομάζει μεταβίωση.
Αυτή η λεγομένη μεταβίωση είναι η ανάσταση και ανάληψη του σώματος της Παναγίας. Κατά την διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, όπως και άλλων αγίων, δεν εορτάζουμε μόνον την άνοδο της ψυχής της Θεοτόκου στον ουρανό, αλλά και του σώματος. Γράφει ότι η Θεοτόκος μετέστη στον ουρανό και παρέστη εκ δεξιών του παμβασιλέως. Έτσι, με το σώμα της ανέβηκε στον Ουρανό, και είναι η μόνη που με το σώμα της μαζί με τον Υιό της βρίσκεται στον ουράνιο χώρο.

Αυτή όμως η “μετάσταση” δεν χώρισε την Θεοτόκο από τον κόσμο. Περισσότερο από όλους τους Αγίους, η Θεοτόκος, παρά την “κοίμησή” της, συνεχίζει να είναι παρούσα μέσα στο κόσμο με την άμαχη προστασία της. Αυτό μαρτυρούν τα αμέτρητα θαύματά της.