Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2012

ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ


web statistics



Καθηγητοῦ Ἀντωνίου Μάρκου
Ἀρχική δημοσίευση στό Περιοδικό «Ὀρθόδοξη Μαρτυρία» Λευκωσίας (φ. 51/1997, σελ. 95 - 98), μέ τόν τίτλο «Βυζαντινές Εἰκόνες πού τιμήθηκαν στή Ρωσία». 

Ἡ Παναγία τοῦ ΣμολένσκΒυζαντινή εἰκόνα τῆς Ὁδηγητρίας μέ τήν ὁποία - κατά τήν παράδοση - ὁ Αὐτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ’ ὁ Μονομάχος, εὐλόγησε τούς γάμους τῆς κόρης του Πριγκίπισσας Ἀναστασίας μέ τόν τότε Ἡγεμόνα τοῦ Τσερνίκωφ καί ἔπειτα Μεγ. Ἡγεμόνα τοῦ Κιέβου Βζέβολοντ Α’ Γιαροσλάβιτς (1078 – 1093), τό 1046. (Ὁ Βζέβολοντ ἦταν τέταρτος γιός τοῦ Μεγ. Ἡγεμόνα Γιαροσλάβου τοῦ Σοφοῦ (1019 – 1054) καί τῆς Σουηδῆς Πριγκίπισσας Εἰρήνης (ἁγ. Ἄννας, + 1050). Ἀργότερα, ὁ γιός τοῦ Βζέβολοντ καί τῆς Ἀναστασίας Βλαδίμηρος Β’ ὁ Μονομάχος, Μεγ. Ἡγεμόνας τοῦ Κιέβου, κατέθεσε τήν εἰκόνα στόν Καθεδρικό Ναό Κοιμ. Θεοτόκου στό Σμολένσκ, ἀπ’ ὅπου πῆρε τό ὄνομά της.
Ἡ Παναγία τοῦ Σμολένσκ συνδέθηκε μέ πολλές ἐθνικές περιπέτειες τῆς Ρωσίας καί σ’ αὐτήν ἀποδόθηκαν κατά καιρούς σημαντικές νίκες τῶν Ρώσων. Τό 1239, ἡ διάσωση τοῦ Σμολένσκ ἀπό τίς ὀρδές τῶν Τατάρων, ἔγινε μετά ἀπό θαυματουργική ἐπέμβαση τῆς Παναγίας. Κατά τήν παράδοση, ὅταν ἡ στρατιά τοῦ Χάν Μπατοῦ εἶχε στρατοπευδεύσει 16 μόλις μίλια ἀπό τήν πόλη καί ἑτοίμαζε τήν ἐπίθεσή της, μία ὑπερκόσμια φωνή ἀπό τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας διέταξε τόν φύλακα τοῦ ναοῦ νά καλέσει τόν εὐσεβή πολεμιστή Μερκούριο. Ἡ ἴδια φωνή ἔδωσε στή συνέχεια ἐντολή στόν Μερκούριο νά σκοτώσει τόν Τάταρο πολέμαρχο μέσα στή σκηνή του, ἀποκομίζοντας γιά τόν ἑαυτό του τόν μαρτυρικό στέφανο. Ὁ Μερκούριος πράγματι ἐκτέλεσε τήν Θεομητορική ἐντολή καί ἔτσι ὁ ἐχθρός ἀποσύρθηκε.
Στίς ἀρχές τοῦ 16ου αἰ. ἡ εἰκόνα μεταφέρθηκε στή Μόσχα, πενήντα χρόνια ὅμως ἀργότερα ὁ λαός τοῦ Σμολένσκ ζήτησε δυναμικά τήν ἐπιστροφή της. Ἡ εἰκόνα πράγματι ἐπιστράφηκε καί στή θέση της, στόν Καθεδρικό Ναό Εὐαγγ. Θεοτόκου Κρεμλίνου, τοποθετήθηκε τό πλέον γνωστό ἀντίγραφό της.
Στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰ. ὁ Τσάρος Βασίλειος Δ’ Σουϊσκυ (1606 – 1610), τιμῶντας τήν ἕνωση τοῦ Σμολένσκ μέ τό Ρωσικό κράτος, ἵδρυσε στή Μόσχα τήν Μονή Νοβοντεβίτσυ. Στό καθολικό τῆς μονῆς αὐτῆς πού τιμᾶται στό ὄνομα τῆς Παναγίας τοῦ Σμολένσκ, κατατέθηκε καί σώζεται μέχρι σήμερα τό ἀντίγραφο τοῦ Κρεμλίνου.
Τό πρωτότυπο μεταφέρθηκε καί πάλι στή Μόσχα τό 1812, κατά τήν εἰσβολή τῶν Γάλλων. Ἡ καταστροφή τοῦ Ναπολέοντα στή Μάχη τοῦ Μποροντῖνο ἀποδόθηκε καί πάλι στή Θεομήτορα.
Ἡ Παναγία τοῦ Σμολένσκ τιμᾶται τήν 28η Ἰουλίου. Τά πλέον γνωστά ἀντίγραφά της εἶναι ἐκεῖνα τοῦ Οὔστιουγκ (1290), τοῦ Ἰγκρίτς (1624), τοῦ Γιαροσλάβ (1642), τοῦ Σουϊσκ (1654), τῆς Κοστρόμας (1672), τῆς Λαύρας τοῦ ἁγ. Σεργίου (1730), τοῦ Σουπράζλ Πολωνίας (16ος αἰ.) καί τά λεγόμενα «τοῦ Χριστοφόρου» (16ος αἰ.) καί «τοῦ Νότου».

Ἡ Τσεστοχόβα τῆς Πολωνίας
Εἶναι ἰδιαιτέρου ἐνδιαφέροντος ἡ λεπτομέρεια, ὅτι τό πιο σημαντικό θρησκευτικό κειμήλιο τῆς Παπικῆς Πολωνίας, ἡ λεγόμενη «Μαύρη Μαντόνα» ἤ Τσεστοχόβα, εἶναι μία ἀρχαία Βυζαντινή εἰκόνα τῆς Παναγίας.
Δέν εἶναι γνωστή ἡ ἐποχή, οὔτε οἱ συνθῆκες κάτω ἀπό τίς ὁποίες ἡ εἰκόνα ἔφθασε ἀπό τό Βυζάντιο στήν Ἡγεμονία τῆς Γαλικίας, γιά μεγάλο πάντως διάστημα ἦταν κατατεθειμένη στό ναό τοῦ φρουρίου τοῦ Μπέλτζ, στήν περιοχή τοῦ Χόλμ τῆς Δυτικῆς Ρωσίας, ὅπου τήν τιμοῦσαν σάν ἰδιαίτερα θαυματουργή. Ὅταν στά μέσα τοῦ 14ου αἰ. ὁ Πολωνός Βασιλιᾶς Καζιμίρ προσάρτησε τήν Γαλικία στό κράτος του καί ἄρχισαν οἱ ἐπιγαμίες μεταξύ τῶν Ἡγεμονικῶν Οἴκων τῶν δύο χωρῶν, ἡ εἰκόνα μεταφέρθηκε στήν Πολωνία ἀπό μία Ρωσίδα Πριγκίπισσα καί κατατέθηκε στήν περίφημη Θεομητορική Μονή τοῦ Λαμπροῦ Ὄρους («Γιάσνα Γκόρα»), ὅπου καί σήμερα φυλάσσεται.
Ἡ εἰκόνα ἔγινε γνωστή στόν Ρωμαιοκαθολικό κόσμο τόν 17ο αἰ., κατά τήν εἰσβολή τῶν Σουηδῶν στήν Πολωνία. Τότε, κατά τήν πολιορκία τῆς Μονῆς τοῦ Λαμπροῦ Ὄρους ἀπό σημαντικές δυνάμεις τῶν Σουηδοῦ Βασιλιᾶ Καρόλου 10ου , ὁ Ἡγούμενος μέ τούς μοναχούς καί ἐλάχιστους στρατιώτες, κατάφερε νά ἀποκρούσει τούς εἰσβολεῖς καί νά ἀνατρέψει τήν πορεία τοῦ πολέμου. Ἡ νίκη αὐτή, τό ἔτος 1656, ἀποδόθηκε στήν προστασία τῆς Θεοτόκου καί οἱ βαθύτατα θρησκευόμενοι Πολωνοί μέ ἐπικεφαλῆς τόν Βασιλιά τους Ἰωάννη, σέ ἔνδειξη εὐγνωμοσύνης, ἀνακήρυξαν τήν Θεοτόκο Βασίλισσα τῆς Πολωνίας.
Ἡ Παναγία τῆς Τσεστοχόβας τιμᾶται τήν 6η Μαρτίου καί τήν 27η Αὐγούστου.

Ἡ Παναγία τοῦ ΚόνεβιτςΒυζαντινή εἰκόνα, μεταφέρθηκε στή Ρωσία ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος Ἄθω τό 1393, ἀπό τόν ὅσ. Ἀρσένιο τοῦ Βαλαάμ. Ὁ Ὅσιος εἶχε λάβει τήν εἰκόνα εὐλογία ἀπό τόν Γέροντά του Μοναχό Ἰωάννη, ὅταν ἀποφάσισε νά γυρίσει στήν πατρίδα του καί νά ἱδρύσει μονή πρός τιμήν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Κατά τήν ἐπιστροφή του στή Ρωσία καί ἐνῶ ἔπλεε στή Λίμνη Λαντόγκα, ἀναζητῶντας τόπο κατάλληλο γιά ἵδρυση μονῆς, ὁ ὅσ. Ἀρσένιος ὁδηγήθηκε ἀπό θύελλα στό νησί Κόνεβιτς. Ἑρμηνεύοντας τό γεγονός σάν ἔκφραση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ἐγκαταστάθηκε ἐκεῖ καί ὕψωσε ἕνα ξύλινο παρεκκλήσιο πρός τιμήν τῆς Θεοτόκου - ὅπου κατέθεσε τήν εἰκόνα – καί ἕνα κελλί γιά τόν ἑαυτό του.
Διά μέσου τῶν αἰώνων, πολλά θαύματα (κυρίως θεραπεῖες ἀσθενῶν), καταχωρήθηκαν στό Χρονικό τῆς Μονῆς πού δημιουργήθηκε γύρω ἀπό τόν ἀρχικό ναϊσκο τοῦ ὁσ. Ἀρσενίου. Ἀνάμεσα στά πρῶτα μαρτυρεῖται ἡ ἐκδίωξη ἀπό τόν Ὅσιο πονηρῶν πνευμάτων πού κατοικοῦσαν σέ μεγάλο βράχο τοῦ νησιοῦ, τόπο λατρείας τῶν παγανιστῶν Καρελίων κατοίκων τῆς περιοχῆς.
Ἡ εἰκόνα σήμερα φυλάσσεται στή Νέα Μονή Βαλαάμ στή Φινλανδία καί τιμᾶται τήν 10η Ἰουλίου.

Βιβλιογραφία:Dr. Anne Jaasking, “The Icon of the Virgin of Konevitsa”, 1971
V. Purmongin, “Orthodoxy in Finland – past and present”, 1984.

Ἡ Παναγία τοῦ ΠοτσάεφΒυζαντινή εἰκόνα, μεταφέρθηκε τόν 16ο αἰ. ἀπό Ἕλληνα Μητροπολίτη πού περιόδευε στή Ρωσία χάριν ἐλεημοσυνῶν καί τό 1559 τήν ἄφησε εὐλογία στήν Ἄννα Γκοϊσκαγια, τήν εὐσεβή γυναῖκα πού τόν φιλοξένησε. Ὅταν τό 1597 ὁ ἀδελφός τῆς Ἄννας Φίλιππος θεραπεύθηκε θαυματουργικά ἀπό τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ἡ οἰκογένεια ἔκρινε σκόπιμο νά δωρήσει τήν εἰκόνα στήν παρακείμενη Λαύρα τοῦ Ποτσάεφ.
Ἡ τρίτη κατά σειρά Λαύρα τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας (προηγοῦνται ἐκεῖνες τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου καί τῆς Ἁγίας Τριάδος - ἁγ. Σεργίου καί ἕπεται ἐκείνη τοῦ ἁγ. Ἀλεξάνδρου Νέβσκι στήν Ἁγία Πετρούπολη), βρίσκεται στή Βολυνία τῆς σημερινῆς δυτικῆς Οὐκρανίας. Στήν περιοχή αὐτή τόν 10ο αἰ. ὁ Μέγας Βλαδίμηρος ἵδρυσε τήν Ἐπισκοπή Βλαδιμήρ Βολυνίας καί ἔκτισε στήν πόλη τόν Καθεδρικό Ναό τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Ὁ μικρός λόφος τοῦ Ποτσάεφ ἀναδείχθηκε πολύ νωρίς μοναστικό κέντρο στήν περιοχή, ἐπειδή στά πολλά σπήλαιά του ἔζησαν κατά καιρούς πολλοί ἀσκητές. Τόν 13ο αἰ. μέ τήν εἰσβολή τῶν Τατάρων καί τήν καταστροφή τῶν μοναστικῶν κέντρων τοῦ Κιέβου, πολλοί μοναχοί τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων βρῆκαν καταφύγιο στά σπήλαια τοῦ Ποτσάεβ. Τότε τοποθετεῖται χρονικά καί ἡ ἐμφάνιση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου σέ δύο ἐρημίτες, στό βράχο ὅπου καί σήμερα σώζεται τό ἀποτύπωμα τοῦ ποδός Της! Πρόκειται γιά τό μεγαλύτερο Θεομητορικό σέβασμα τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδοξίας. Τό ἁγίασμα πού μέ τρόπο θαυμαστό ρέει ἀπό τήν ἄνυδρη πέτρα, ἔχει κατά καιρούς ἐπιτελέσει ἐξαίσια θαύματα. Τό 1832 μαρτυρεῖται θεραπεία τυφλοῦ κοριτσιοῦ πού ἔφθασε στή Λαύρα μετά ἀπό πορεία 100 περίπου μιλίων! Σέ παλαιότερη ἐποχή μαρτυρεῖται ἡ περίπτωση ἀδελφοῦ τῆς Λαύρας ὁ ὁποῖος εἶχε αἰχμαλωτιστεῖ ἀπό τούς Τατάρους καί βρέθηκε μέ τρόπο θαυμαστό μέσα στό Καθολικό, κατά τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως.
Ἡ Λαύρα τοῦ Ποτσάεφ ἔγινε μεγάλο ἱεραποστολικό κέντρο στίς ἡμέρες τοῦ Ἡγουμένου της ὁσ. Ἰώβ (+ 1651), μετά τήν ἑνωτική «Σύνοδο» τῆς Βρέστης (1596), μέ τήν ὁποία δημιουργήθηκε ἡ Οὐνία.
Ὁ ὅσ. Ἰώβ μόνασε σέ ἡλικία 12 ἐτῶν καί τό 1597 ἀναδείχθηκε Ἡγούμενος τῆς Λαύρας. Μέ τό τεράστιο γιά τήν ἐποχή του ἱεραποστολικό καί ἐκδοτικό του ἔργο, στήριξε τήν Ὀρθοδοξία στήν Βολυνία (τήν μεγάλη γεωγραφική περιοχή τῆς δυτικῆς Οὐκρανίας, ἡ ὁποία διεκδικήθηκε τόσο ἀπό τούς Ὀρθοδόξους Ρώσους, ὅσο καί ἀπό τούς Παπικούς Πολωνούς). Κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 1651. Ἡ ἁγιότητά του διακηρύχθηκε Συνοδικά τό 1660, ὁπότε μᾶλλον ἀνακομίσθηκε τό ἀδιάφθορο Λείψανό του, τό ὁποῖο σήμερα φυλάσσεται στήν Λαύρα . (Ἀ. Μοσκώφ, "Ὅσιος Ἰώβ τοῦ Ποτσάεφ"· Περιοδικό "Orthodox Russia", τ. 1990). Ἡ μνήμη του εἶναι εὑρύτατα διαδεδομένη καί τιμᾶται τήν 6η Μαϊου, τήν 28η Αὐγούστου καί τήν 10η καί 28η Ὀκτωβρίου.
Ἡ Λαύρα παρέμεινε κέντρο ἀγωνιζομένης Ὀρθοδοξίας στήν εὐαίσθητη αὐτή περιοχή μέχρι τό 1720, ὁπότε τήν κατέλαβαν οἱ Οὐνίτες. Μετά τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1917 οἱ μοναχοί της γνώρισαν διωγμούς, ἐξορίες καί φυλακίσεις καί ἡ προσέλευση προσκυνητῶν εἶχε ἀπαγορευθεῖ. Ἔμεινε ὅμως πάντοτε ἀνοικτή, καταφύγιο τοῦ δοκιμαζόμενου Ὀρθοδόξου λαοῦ.
Μετά τήν πτώση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος (1989), ἄρχισε ἡ ἀστήλωση τῆς Λαύρας (ἔχει λαμπρά καί ἐκτεταμένα κτίρια, δύο Καθεδρικούς Ναούς – τῆς Κοιμήσεως καί τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ πρῶτος σέ ρυθμό μπαρόκ, κατάλοιπο τῆς οὐνιτικῆς κατοχῆς – κ.ἄ.), ἐνῶ ἡ ἀδελφότητα ἐνισχύθηκε μέ τήν προσέλευση δεκάδων νέων μοναχῶν.
Ἡ εἰκόνα τοῦ Ποτσάεφ εἶναι μικρῶν διαστάσεων καί εἰκονίζει τήν Θεοτόκο βρεφοκρατοῦσα. Γύρω ἀπό τήν Θεοτόκο εἰκονίζονται ἑπτά Ἅγιοι, προσθήκη πιθανῶς τῶν προστατῶν τῆς οἰκογενείας πού πρώτη δέχθηκε τήν εὐλογία της. Ἕνα ἀπό τά περισσότερο γνωστά ἀντίγραφά της φυλάσσεται στή Ρωσική Μονή Ἁγίας Τριάδος Τζόρντανβιλ Νέας Ὑόρκης.
Τιμᾶται τήν 23η Ἰουλίου καί τήν 8η Σεπτεμβρίου.

web statistics

Η δυνατή πίστη της νεαρής μοναχής-αληθινή ιστορία


Eμφάνιση της Θεοτόκου σε μία δοκιμαζόμενη μοναχή.
 
Ήταν μία κόρη ονομαζόμενη Μαρία. Ο πατέρας της ήταν χριστιανός και εζήτει να την υπανδρεύσει εκείνη δεν ήθελε, θέλουσα να φυλάξει παρθενία. Την έβαλε σ’ ένα μοναστήρι γυναικείο και την παρέδωκε της ηγουμένης να την έχει ως παιδί της. Και αφού πέθανε ο πατήρ της, έγινε άλλος αφέντης στην χώρα εκείνη, όστις βγήκε μία ημέρα και πήγε στο μοναστήρι οπού ήταν η Μαρία.
Και ευθύς οπού την είδε ο αφέντης, ετρώθη η καρδιά του έρωτα σατανικό και γυρίζοντας στο σπίτι του έστειλε γράμματα στην ηγουμένη και της έλεγε: Αμέσως να μου στείλεις την Μαρία, διότι την είδα και με είδε, με ηγάπησε και την ηγάπησα.
Διαβάζει το γράμμα η ηγουμένη, κράζει την Μαρία και της λέγει: Παιδί μου, τί καλό είδες στον πασά και τον κοίταξες με αγάπη; Κοίταξε τί μου γράφει εδώ!
Λέγει η Μαρία: Εγώ δεν ηξεύρω τίποτε. Τον κοίταξα με άλλον σκοπό και είπα: Άρα, Θεέ μου, ταύτη την δόξα οπού έχει εδώ τούτος ο πασάς, θα την έχει και στον άλλον κόσμο; Και αυτός με κοίταξε με διαβολικό σκοπό. Εγώ αν ήθελα υπανδρεία.... , με υπάνδρευε και ο πατέρας μου και έπαιρνα χριστιανό.
Τότε γράφει η ηγουμένη στον πασά: Καλύτερα σου στέλνω το κεφάλι μου, παρά τη Μαρία. Στέλνει πάλιν ο πασάς και λέγει της ηγουμένης: Ή να μου στείλεις τη Μαρία, ή έρχομαι και την παίρνω μόνος μου και καίω το μοναστήρι. Το ήκουσε η Μαρία και λέγει της ηγουμένης: Όταν έλθουν οι απεσταλμένοι, στείλε τους στο κελί μου και εγώ τους αποκρίνομαι.
Ήλθαν οι απεσταλμένοι στο κελί της Μαρίας, και τους ρώτησε τι θέλουν. Της είπαν εκείνοι: Μας έστειλε ο πασάς να σε πάρουμε, διότι είδε τα μάτια σου και τα ορέχθηκε. Τους είπε να περιμένουν να υπάγει στην εκκλησία.
Τότε παίρνει ένα μαχαίρι και ένα πιάτο, και πηγαίνει στον Ιησού Χριστό εμπρός και λέγει: Κύριέ μου, μου έδωκες τα μάτια τα αισθητά διά να πηγαίνω στον καλό δρόμο, και εγώ να πηγαίνω με το θέλημά μου στον κακό δεν είναι πρέπον. Και επειδή αυτά τα αισθητά θα μου βγάλουν τα νοητά, ιδού οπού τα βγάνω διά την αγάπη σου, διά να φύγω από το βόρβορο της αμαρτίας.
Και ευθύς βάζει το μαχαίρι μέσα στο μάτι της και το βγάνει στο πιάτο. Επήγε εμπρός και στην Παναγία και βγάζει και το άλλο της μάτι και τα βάνει μαζί. Τότε τα στέλνει του πασά και αφού τα είδε ο πασάς, γύρισε ευθύς ο σατανικός έρως σε κατάνυξη και σηκώνεται ευθύς και πηγαίνει στο μοναστήρι, και παρακαλεί τις καλογραίας να υπάγουν να κάμουν δέηση στον Θεό, να γιατρευτεί η Μαρία. Πηγαίνουν πάραυτα όλες μαζί με τον πασά και πέφτοντας κατά γης παρεκάλουν τον Κύριο και την Θεοτόκο να δώσει το φως της Μαρίας.
Εφάνη η Θεοτόκος τότε ως αστραπή στην Μαρία και της λέγει: Χαίρε, Μαρία! Επειδή προτίμησες να βγάλεις τα μάτια σου για την αγάπη του Υιού και την ιδική μου, ιδού πάλι έχε τα μάτια σου και πλέον πειρασμός να μη σου συμβεί. Βλέποντας δε το θαύμα οι παρόντες εχάρησαν πολύ και εδόξασαν τον Θεό και την Παναγία. Έπειτα ο πασάς αφιέρωσε πολύ χρυσό στο μοναστήρι και επήρε συγχώρηση από τις καλογραίας και αναχώρησε και έκαμε καλά και εσώθη.
ΠΗΓΗ.ΒΙΒΛΙΟ ΑΜΑΡΡΤΩΛΩΝ ΣΩΤΗΡΙΑ

Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012

Η Παναγιά μαζί μας


web statistics



π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης
α) Γίνεται ευρύτερα αποδεκτό ότι ο λαός μας ευλαβείται ιδιαίτερα την Παναγία. Αυτό αποδεικνύεται τόσο από το πλήθος των ιερών προσκυνημάτων, των ιερών ναών και μοναστηριών που έχουν κτισθεί προς τιμήν της και κοσμούν τη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα όσο και από τις σωζόμενες θαυμάσιες εικόνες της, που έχουν φιλοτεχνήσει διάφοροι αγιογράφοι και γίνονται πόλος έλξης χιλιάδων προσκυνητών.
β) Παράλληλα, εκτός από τους μεγάλους μελωδούς της Εκκλησίας που έχουν στιχουργήσει θεσπέσιους ύμνους προς τιμήν της, και νεοέλληνες κοσμικοί ποιητές, που ανήκουν σε διαφόρους ιδεολογικούς χώρους, έχουν αναφερθεί στο άγιο όνομά της. Λόγου χάριν ο Οδυσσέας Ελύτης συνέταξε «Το άξιον εστί», το οποίο, όπως έχει γραφεί, είναι «προσανατολισμένο θεματικά και ρυθμικά στην εκκλησιαστική μας υμνογραφία και ειδικότερα σ' εκείνη που έχει την προσευχητική αναφορά της στο πρόσωπο της Παναγίας». Παρά τις ενστάσεις για την επιφανειακή σχέση του Ελύτη με τη χριστιανική γραμματεία, είναι χαρακτηριστικοί και οι παρακάτω ικετευτικοί στίχοι του: 
«Έλα Κυρά και Παναγιά
με τ' αναμμένα σου κεριά
Δώσε το φως το δυνατό
Στον Ήλιο και στο Θάνατο».
γ) Επίσης, ο Κώστας Βάρναλης, σε ένα ποίημά του που τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης και επιγράφεται «Οι πόνοι της Παναγίας», την παρουσιάζει να μιλά στον Μονογενή της, όπου μεταξύ άλλων του λέει:
«Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.
Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.
Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες να σε σταυρώσουν». 
δ) Επιπλέον, υπάρχει κι ένας ξεχωριστός τόπος, ο οποίος είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένος στην Κυρία Θεοτόκο. Κι αυτός είναι το «Περιβόλι της Παναγίας», το Άγιον Όρος, από όπου τις τελευταίες μέρες έφθασε στη Θεσσαλονίκη η «εφέστιος» θαυματουργή εικόνα του «Άξιον Εστί». Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα κειμήλια της αγιορείτικης πολιτείας, που ο λαός της Θεσσαλονίκης υποδέχθηκε με δέος και σεβασμό. Υπολογίζεται ότι καθημερινά φθάνουν στην Εκκλησία του μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, για να προσκυνήσουν τα ιερά λείψανα του αγίου και την εικόνα του «Άξιον Εστί» 10 με 12 χιλιάδες προσκυνητές.
ε) Άνθρωποι κάθε ηλικίας, άνδρες, γυναίκες, νέοι, ηλικιωμένοι και παιδιά από τη Θεσσαλονίκη, την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό προστρέχουν ευλαβικά και αποθέτουν τους καημούς και τις ενδόμυχες προσευχές τους στη Μητέρα του Κυρίου και ελπίδα των χριστιανών. Κι αυτή η σχέση του γένους με την Παναγία έχει βαθιές ρίζες, που ανάγονται στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους και κορυφώνονται στο Βυζάντιο. Ενδεικτικά δείγματα της στενής και διαχρονικής αυτής σχέσης αποτελούν ο Ακάθιστος Ύμνος και οι Παρακλητικοί Κανόνες, που είναι από τα πιο δημοφιλή κείμενα της Εκκλησίας μας. 
στ) Αλλά και οι αγωνιστές του 1940 αισθάνονταν την παρουσία και την προστασία της Παναγίας ακόμη και στο μέτωπο. Διότι προφανώς πολεμούσαν από φιλότιμο, αφού αναγκάσθηκαν να υπερασπισθούν την ελευθερία και το δίκαιο. Απαντώντας σε κάποιους που ρώτησαν τον γέροντα Παΐσιο γιατί η Παναγία δεν έκανε θαύμα στην Τήνο την ημέρα της μνήμης της, όταν οι Ιταλοί ανατίναξαν την «Έλλη», είπε ότι Εκείνη, «έκανε μεγαλύτερο θαύμα. Το τίναγμα της ‘Έλλης’ προκάλεσε την αγανάκτηση των Ελλήνων. Κατάλαβαν οι Έλληνες ότι οι Ιταλοί δεν σέβονται τίποτε και αγανάκτησαν, οπότε μετά τους έδιωξαν φωνάζοντας ‘αέρα’. Αλλιώς θα έλεγαν: ‘Και αυτοί θρησκεύουν· είναι φίλοι μας’. Δεν θα καταλάβαιναν την ασέβεια των Ιταλών».
ζ) Σε κάθε εποχή η Παναγία γίνεται καθρέπτης των μοναχών και στήριγμα των κληρικών. Παραμυθεί τους απελπισμένους, συντροφεύει τους μοναχικούς, ενθαρρύνει όσους «πεινούν και διψούν» για τη δικαιοσύνη, ανταποκρίνεται μυστικά στα αιτήματα των μανάδων και εμπνέει με το παράδειγμα του βίου της όσους με άδολη καρδιά εύχονται «η Παναγιά μαζί μας».
π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 27/10/2012

Πέμπτη 18 Οκτωβρίου 2012

Άξιον Εστί


web statistics



Ως της Παναγάπης  φόρος
δώρησεν το Άγιον Όρος,
εις τη ((Ρώμην)), του βορρά
του Πρωτάτου την  Χαράν,
για να διώξει την φθοράν…
Άρμα εξ ουρανού κατήλθεν,
Πάντων Άνασσα , εξήλθεν,
Άθωνος Δοχείον Ευχών
καύχημα  μοναστών σεπτών..
Άξιον Εστί  και  θείον φως
σύννεφον  εξ ουρανού , αληθώς,
σημάδιν  θείας παρουσίας
άνωθεν, στίγμα οικονομίας….
Ευλογίας  δώρον  θείον,
στους  αγώνες, το βραβείον,
μοναστών μα και ποιμνίου,
ευχομένων, δια βίου…
Αγιώνυμον το  Όρος,
Αλατόμητον το Όρος
και μαζί με την ελπίδα
για  βγούμε απ΄την παγίδα,
μας δεικνύει . καθηκόντως
Μήτερ του Θεού του ζώντος
στην γλυκείαν  αγκαλιά της,
η  Ελλάδα τη φωλιά της,
έφτιαξε πριν χίλια χρόνια
και την κράτησε αιώνια…… 
ΠΗΓΗ.ΤΡΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ

Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΛΟΥΚΑΣ ΩΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ.


web statistics


 πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν ο πρώτος ζωγράφος της Παναγίας .
Ο Λουκάς δεν ήταν Ιουδαίος  ,αλλά εθνικός ,σύμφωνα δε με την παράδοση καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας,Υπήρξε ένας από τους στενότερους και πρισφιλέστερους συνεργούς του Αποστόλου Παύλου.Ο Μουσειολόγος και ερευνητής Μιχ.Δουλγερίδης σε σχετικό άρθρο του σημειώνει τα εξής:
«Από την εισαγωγή του Ευαγγελίου του μπορούμε να προβούμε σε ορισμένες εκτιμήσεις…..Είναι εύλογο ο «κράτιστος Θεόφιλος» για τον οποίο ο Λουκάς έγραψε το Ευαγγέλιο και στην συνέχεια και τις Πράξεις των Αποστόλων ,κατά παραγγελία να έλαβε την υποχρέωση να στείλει και δυό πορτραίτα εικόνων των ηρών της πίστης που γράφει,της Παναγίας και του Ιησού.Για να έχει και οπτική εικόνα το πώς ήταν η Παναγία και ο Ιησούς που ευαγγελίζεται στο κείμενό του ,ή ακόμα να έχει ως σύμβολο πίστης. Κατά  μια άλλη εκδοχή ,να αναθέσει την εικονογράφηση σε κάποιον επαγγελματία ζωγράφο που πολύ πιθανόν να είχε δεί ή ακούσει περιγραφές για την Παναγία και τον Ιησού ή πάλι να περιέγραψε τα χαρακτηριστικά αυτός  ο ίδιος ο Λουκάς και να παρίστατο την στιγμή της εκτέλεσης της ζωγραφικής για την πιστή απόδοση της μορφής και των χαρακτηριστικών της Παναγίας και του Ιησού.Υπάρχει και η άλλη άποψη ότι ο Λουκάς αναφέρεται στα θεολογικά κείμενα ως ιατρός στο επάγγελμα και πουθενά ότι είχε ζωγραφικές ικανότητες.Πολλοί πιστεύουν ότι πιθανόν εξ αιτίας της γλαφυρότητας που παρουσίασε και περιέγραψε μέσα στο Ευαγγέλιό του την μορφή και την ζωή της Παναγίας ,επειδή πράγματι είναι ο μόνος από τους τέσσερις ευαγγελιστές για τον οποίο έχουμε τις σημαντικότερες πληροφορίες για την Παναγία ,που κυριολεκτικά την περιγράφει τόσο έντονα και δηλώνει ότι είναι γνώστης πολλών πληροφοριών για την μορφή της, είναι σαν να ζωγραφίζει την φυσιογνωμία της. Είναι μια άποψη που υποστηρίζεται από μεγάλη μερίδα θεολόγων και μελετητών και η οποία έχει μια επιστημονική θέση».

Γραπτές μαρτυρίες που έρχονται να στηρίξουν την άποψη αυτή είναι περίπου πέντε αιώνες αργότερα από την εποχή που έζησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς.Η πρώτη καταγεγραμμένη πληροφορία που υπάρχει σε κείμενο είναι του  Θεοδώρου Αναγνώστου ο οποίος στο έργο του «Εκλογαί εκ της Εκκλησιαστικής Ιστορίας Α΄,μας πληροφορεί ότι: «…η Ευδοκία Πουλχερία την εικόνα της Θεομήτορος ,ήν ο απόστολος Λουκάς καθιστόρησεν ,εξ Ιεροσολύμων απέστειλε….».Σύμφωνα με αυτή την πληροφορία η Ευδοκία ,η σύζυγος του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β΄,ενώ βρισκόταν στους Αγίους Τόπους ,πιθανόν για προσκύνημα,αγόρασε την εικόνα της Θεομήτορος και την έστειλε στην Κωνσταντινούπολη,ως δώρο προς την αυτοκράτειρα Πουλχερία ,την σύζυγο του αυτοκράτορα Μαρκιανού .Μαρτυρίες για την ύπαρξη της εικόνας της Παναγίας από τον Απόστολο Λουκά μας παρέχει και ο Αρχιεπίσκοπος Ανδρέας της Κρήτης ,ο οποίος στο έργο του «Περί της των αγίων εικόνων προσκυνήσεως»¨γράφει: «..Τρίτον υπόδειγμα Λουκάν τον Απόστολον και Ευαγγελιστήν άπαντες οι τότε ειρήκασιν οικείαις ζωγραφήσαι χερσί αυτόν τε τον Σαρκωθέντα Χριστόν και την αυτού Άχραντον Μητέρα και τούτων τας εικόνας έχειν εις την Ρώμην εις οικίαν εύκλειαν.Και εν Ιεροσολύμοις δ΄επ΄ακριβείας κείσθαι ταύτας φασίν».Επίσης στην Συνοδική επιστολή (836μ.Χ) των Αγιοτάτων Πατριαρχών Χριστοφόρου Αλεξανδρείας,Ιώβ Αντιοχείας και Βασιλείου Ιεροσολύμων προς Θεόφιλον αυτοκράτορα Κων/πόλεως αναφέρεται η εξής διήγηση.Όταν η Παναγία είδε το «Πορτραίτο της» με τον Ιησού στην αγκαλιά της,,τόσο ευχαριστήθηκε που ευλόγησε τον ίδιο τον Ευαγγελιστή –ζωγράφο καθώς και την εικόνα στην οποία απεικονίστηκε και του είπε: «Η Χάρις μου μετ΄αυτής έσται».
Το 10ο αιώνα για τον Ευαγγελιστή Λουκά ως ζωγράφο αναφέρεται και ο Συμεών ο Μεταφραστής .Αυτός χαρακτηρίζει τις εικόνες του Ευαγγελιστή Λουκά «φιλίας  θερμοτάτης τεκμήριον» μετά της Θεοτόκου.Ο καθηγητής Μάρκος Σιώτης σημειώνει τα εξής: «Ο χαρακτηρισμός αυτός σημαίνει ότι η μακραίωνη παράδοση της αρχαίας Εκκλησίας αναγνώριζε την μετά της Θεοτόκου σύναψη στενών προσωπικών σχέσεων σεβασμού,τιμής και αγάπης του Ευαγγελιστή Λουκά με την Θεοτόκο …..Οι στενές προσωπικές σχέσεις του Ευαγγελιστή Λουκά με την Θεοτόκο αναπτύχθηκαν κατά την συνεχή και πάνω από δύο χρόνια παραμονή του Ευαγγελιστή στην Παλαιστίνη ,όταν ο διδάσκαλος και συνεργάτης του Απ.Παύλος ήταν φυλακισμένος στην Καισάρεια της Παλαιστίνης (58-60)  μ.Χ .Κατά το διάστημα αυτό ο Ευαγγελιστής  είχε την δυνατότητα να κινείται συχνότερα μεταξύ Καισαρείας και Ιεροσολύμων.
Μιά άλλη μαρτυρία είναι και αυτή του Νικηφόρου Κάλλιστου ο οποίος στην Εκκλησιαστική του Ιστορία ΙΕ΄,14 γράφει: «εν ώ την σταλείσαν εξ Αντιοχείας εικόνα του Λόγου Μητρός ανετίθει,ήν ο Λουκάς ,ο Θείος Απόστολος χερσί καθιστόρει,ζώσης έτι και τον τύπον ορώσης και την χάριν τη μορφή ενιείσης».Η αυτοκράτειρα Πουλχερία δώρισε την εικόνα του Ευαγγελιστή Λουκά στην ιδρυθείσα από αυτήν Μονή των Οδηγών ,από την οποία έλαβε και η εικόνα αυτή του Αποστόλου Λουκά το όνομα ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ και θεωρείται προστάτης της Κων/πόλεως.
Ο Ι.Δαμασκηνός σε επιστολή του προς τον αυτοκράτορα Θεόφιλο γράφει τα εξής. «Βλέπε μοι και του Ευαγγελιστήν και Απόστολον Λουκάν ,ουχί της Παναχράντου και Αειπαρθένου Μαρίας την τιμίαν εικόνα ανιστόρησε και προς Θεόφιλομ έπεμψε;».Και πάλι : «Και γαρ ο θεσπέσιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς τον θείον και σεβάσμιον χαρακτήρα της πανάγνου Θεομήτορος Μαρίας έτι εν σαρκί αυτής ζώσης εν Ιερουσαλήμ και τας διατριβάς ποιουμένης εν τη αγία Σιών ,ζωγραφικαίς μίξεσι την της πανάγνου στήλην εν πίναξι διεχάραξεν,ως εν κατόπτρω τη μετέπειτα γενεά καταλελοιπως».(P.G τομ .95 σελ.321 και 349 .Ι.Δαμασκηνού .Λόγος αποδεικτικός περί των Αγίων και Σεπτών Εικλονων)
ΟΙ εικονογραφικές μαρτυρίες για τον Ευαγγελιστή Λουκά ως Θεομητορικό Αγιογράφο.
Η παλιότερη απεικόνιση του Ευαγγελιστού Λουκά να ζωγραφίζει την Παναγία προέρχεται από εικονογραφημένο Ευαγγέλιο που υπάρχει στην βιβλιοθήκη του Harvard (Cambridge Mass cod.gr.25,φ.52ν ).Το χειρόγραφο είναι του 11ου αιώνα ,αλλά οι μικρογραφίες του 12ου.Παρόμοιες απεικονίσεις υπάρχουν:
-Σε Ευαγγέλιο της Μονής Αγ.Αικατερίνης Σινά (13ος αιώνας) καθώς και σε φορητή εικόνα.(1788)
-Σε τετραευαγγέλιο του 15ου αιώνα στο Βατικανό
-Σε φορητή Κρητική εικόνα του 15ου που βρίσκεται στο Μουσείο εικόνων Recklinghaysen στη Γερμανία
-Σε φορητή εικόνα του του 14ου αιώνα στην Μονή Χρυσαλινιώτισσας στην Κύπρο
-Σε φορητή εικόνα του 1560/1567 στο Μουσείο Μπενάκη.
-Σε αγιογραφία στην Μονή Φιλανθρωπινών στο Νησί των Ιωαννίνων.(1542)
-Σε φορητή εικόνα του 16ου αιώνα της Εθνικής Πινακοθήκης –Συλλογή Αλ.Σούτσου.
-Σε φορητή εικόνα του 17ου αιώνα στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών –Συλλογή Λοβέρδου.
-Σε αγιογραφίες στο Ναό του Αγίου Νικολάου Βίτσας (1618/9) ,στον ναό του Αγ.Μηνά (1619/20) στο Μονοδένδρι καθώς και στο ναό των Ταξιαρχών στο Καπέσοβο της Ηπείρου.
-Στη Μονή Χιλανδαρίου σε αγιογραφία (1683/4) στον ναό του Αγ.Ιωάννου του Προδρόμου.
--Σε αγιογραφία (1735) στην Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας.
-Σε φορητές εικόνες στο Βυζαντινό Μουσείο Βενετίας –στο Παλαιο Μουσείο Ζακύνθου,στο Μοσείο Μπενάκη και στο ναό της Παναγίας Δεξιάς στη Θεσσαλονίκη κ.α.
Αξιομνημόνευτη είναι η αγιογραφία που υπάρχει στην Μονή Κύκκου στην Κύπρο όπου εικονίζεται ο Ευαγγελιστής Λουκάς να προσφέρει στην Παναγία την εικόνα που έφτιαξε,στον τύπο της Κυκκώτισσας
-

ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΟΥ ΑΠΟΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ.
Η ευσεβής παράδοση κάνει λόγο για 70 ή 72 εικόνες με αποστολική προέλευση ,αριθμός που είναι περισσότερο συμβολικός και αντιστοιχεί στον ευρύτερο κύκλο των Αποστόλων κατά την Ανάληψη. Τρείς είναι οι εικονογραφικοί  Θεομητορικοί τύποι που θεωρούνται ότι προέρχονται από τον Ευαγγελιστή Λουκά.
Α.Η Παναγία η Οδηγήτρια,
Β.Η Κυκκώτισα ή Ελεούσα.
Γ.Η Παναγία η Αγιοσορίτισσα.
Ο Φώτης Κόντογλου στο΄έργο του «Έκφρασις» γράφει τα εξής: «Εις τον χρωστήρα του Αγίου Ευαγγελιστού Λουκά απεδόθησαν έκπαλαι ολίγαι άγιαι εικόνες τηξς Θεοτόκου ως η Πορταίτισσα εν τη  Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους ,η της Μονής του Σουμελά εν Τραπεζούντι ,η της Μονής του Προυσσού εν Ακαρνανία ,και τινες άλλαι».(Τόμος Α σελ.4160-έκδοση 1960).
Στον Ευαγγελιστή Λουκά αποδίδονται ακόμα και εικόνες της Παναγίας του Μαχαιρά, της Παναγίας της Χρυσορροιάτισσας στην Κύπρο καθώς και ορισμένες που βρίσκονται στην Ρώμη.
Εικόνες της Παναγίας που βρίσκονται στην Ρώμη και αποδίδονται στον Ευαγγελιστή Λουκά.
Στην Ρώμη θεωρούνται ότι υπάρχουν οκτώ εικόνες που ακολουθούν Αποστολική παράδοση και αυτές είναι:
-Η Παναγία δεομένη από de Monastiro Rossario.
-H εικλονα Santa Maria Nova ,που συνδέεται με την αχειροποίητη εικόνα της Παναγίας της Λυδδας.
-Η εικόνα Santa Maria ad Martures που βρίσκεται στο Πάνθεον της Ρώμης,
-Η εικόνα Salus Populi Romani που βρίσκεται στην Βασιλική της Santa Maria Maggiore.
-Η Παναγία η Παρηγορίτισσα που βρίσκεται στο ναό της Αγίας Μαρίας της Νέας .
-Η Παναγία Συνήγορος που βρίσκεται στο Πεδίο του Άρεως στην Ρώμη.
-Η Παναγία του Αγίου Λουκά στην Μπολώνια.
-Η Παναγία η Παρηγορίτισσα του Τορίνου.
Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ.
Θεωρείται η πρώτη απεικόνιδση της Παναγίας.Η ονομασία ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ δόθηκε στην εικόνα από την Μονή των Οδηγών στην Κων/πολη όπου φυλαγόταν.Η μονή κατασκευάστηκε από τον Μιχαήλ τον Γ΄στην περιοχή των Μαγγάνων,κοντά στην Αγία Σοφία δίπλα στην ιαματική πηγή ,όπου οδηγήθηκαν από την Παναγία δύο τυφλοί και με θαυματουργικό τρόπο ανέβλεψαν.
Η εικόνα αποτέλεσε το παλλάδιο της πρωτεύουσας και έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από τους αυτοκράτορες όλων των δυναστειών και κυρίως των Κομνηνών(1059-1185) και των Παλαιολόγων.Τα ίχνη της όμως χάνονται το 1453 με την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους.Διασώθηκαν όμως πολλά αντίγραφα της εικόνας γιάυτό είναι γνωστός ο εικονογραφικός αυτός τύπος της εικόνας.
Η Παναγία η Οδηγήτρια απεικονίζεται ολόσωμη η σε προτομή ,μετωπική,να κρατά στο αριστερό χέρι τον Χριστό-Εμμανουήλ και με το δεξί χέρι ,μπροστά στο στήθος να δείχνει προς αυτόν.
Η επωνυμία Οδηγήτρια έχει και συμβολική σημασία ,καθώς η η κίνηση του χεριοπυ της Παναγίας,που δείχνει τον Χριστό,μας  οδηγεί ,μας δείχνει τον δρόμο της σωτηρίας.Παράλληλα είναι και μία χειρονομία ΜΕΣΙΤΕΙΑΣ και ΔΕΗΣΗΣ.Ο Χριστός ευλογεί με το δεξί χέρι και με το αριστερό κρατάει κλειστό ειλητάριο. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εικόνας είναι η απόσταση ανάμεσα στην Παναγία και στον Χριστό.Τα βλέμματά τους δεν συναντιώνται αλλά ούτε και τα πρόσωπά τους εφάπτονται.

Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2012

Η Εικόνα -Άξιον Εστι.


web statistics




"Αξιον εστίν ως αληθώς 
μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, 
την αειμακάριστον και παναμώμητον
και μητέρα του Θεού ημών.
Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ και
ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ 
την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν, 
την όντως Θεοτόκον, Σε μεγαλύνομεν".

Το παρακάτω ιστορικό γράφηκε ως υπόμνημα από τον ιερομόναχο Σεραφείμ τον Θυηπόλο το 1548 (από κτίσεως κόσμου 7056) ο οποίος υπήρξε και Πρώτος του Αγίου Όρους και διέσωσε ο Αγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
Κατά τη Σκήτη του Πρωτάτου, που βρίσκεται στις Καρυές του Αγ. Όρους - στην αριστερή όχθη του κατιόντος χειμάρρου του Λιβαδογένη, κάτω από τη ρωσική Σκήτη του Αγ. Ανδρέα - εκεί κοντά στην τοποθεσία της Ι. Μονής Παντοκράτορος, είναι ένας λάκκος (χαράδρα) μεγάλος που έχει διάφορα Κελλιά.
Σε ένα από αυτά τα Κελλιά που ήταν αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, κατοικούσε ένας ενάρετος Ιερομόναχος γέροντας με τον υποτακτικό του. Επειδή δεν συνηθίζονταν να γίνεται η καθιερωμένη αγρυπνία κάθε Κυριακή στην παραπάνω Σκήτη του Πρωτάτου, κα τα το εσπέρας ενός Σαββάτου θέλοντας ο Γέροντας να πάει στην αγρυπνία λέγει στον υποτακτικό :
- Εγώ Τέκνο μου θα πάω να ακούσω την αγρυπνία ως συνήθως. Εσύ μείνε στο κελί και ανάγνωσε την ακολουθία σου. Και έτσι έφυγε.
Αφού ήρθε το βράδυ, ακούει ο υποτακτικός να χτυπάει κάποιος την πόρτα του κελλίου. Πήγε, την άνοιξε και βλέπει κάποιον ξένο και άγνωστο μοναχό, ο οποίος αφού παρακάλεσε, μπήκε και έμεινε εκείνη τη βραδιά στο κελλί.
Την ώρα του όρθρου σηκώθηκαν και έψαλλαν και οι δύο την ακολουθία. Όταν όμως ήλθαν στην Τιμιωτέραν των Χερουβίμ, ο υποτακτικός έψαλλε έως τέλους το συνηθισμένο και παλαιό ύμνο του Αγ. Κοσμά του Ποιητού ενώ ο ξένος μοναχός στάθηκε μπροστά από την εικόνα της Θεοτόκου και με περισσή ευλάβεια και φόβο κάνοντας άλλη αρχή του ύμνου τον έψαλλε μελιρρύτως ως εξής: «Αξιον εστίν ως αληθώς, μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον, και παναμώμητον, και μητέρα του Θεού ημών»Ω μετά επισύναψε και την Τιμιωτέραν μέχρι τέλους.
Όταν άκουσε αυτό ο υποτακτικός ενθουσιάστηκε αφ'; ενός για το νέο ύμνο αφετέρου για την κατά κάποιο τρόπο Αγγελοειδή φωνή και ουράνιο μελωδία που άκουσε και λέει προς τον ξένο μοναχό:
- Εμείς μόνο την Τιμιωτέρα ψάλλουμεΩ Το Αξιον Εστίν, δεν το έχουμε ακούσει ποτέ, ούτε εμείς αλλά ούτε και οι πρωτύτεροι από μας. Αλλά σε παρακαλώ, κάνε αγάπη και γράψε σε μένα τον ύμνο αυτό για να τον ψάλλω και εγώ στην Θεοτόκο.
- Φέρε μου μελάνι και χαρτί για να γράψω τον ύμνο, του είπε ο ξένος μοναχός.
- Δεν έχω ούτε μελάνι, ούτε χαρτί ,είπε ο υποτακτικός. Τότε ο ξένος μοναχός είπε:
- Φέρε μου μια πλάκα .
Ο υποτακτικός πήγε τότε και έφερε (μάλιστα λέγεται ότι η πλάκα αυτή ήταν από το δάπεδο του ναού κάτι που είναι πολύ πιθανόν). Την πήρε λοιπόν ο ξένος, και έγραψε πάνω σ'; αυτήν με το δάκτυλο του τον παραπάνω ύμνο, το Αξιον Εστίν. Κι ώ του θαύματος!!! Τα γράμματα χαράχθηκαν τόσο βαθιά πάνω στην σκληρή πλάκα σαν να γράφηκαν σε μαλακό πηλό.
Και ποιος να περιγράψει την έκπληξη του υποτακτικού που βρέθηκε μπροστά σ'; αυτό το εξαίσιο γεγονός, ο οποίος δίκαια στάθηκε εμβρόντητος και παράλαβε την πλάκα από τον ξένο. Μετά είπε ο ξένος στον υποτακτικό:
- Από σήμερα και στο εξής έτσι να ψάλλετε αυτό τον ύμνο και εσείς, αλλά και όλοι οι Ορθόδοξοι στην Κυρία ημών Θεοτόκο. Και μετά εξαφανίστηκε. Ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, απεσταλμένος από το Θεό, για να αποκαλύψει τον αγγελικό αυτό ύμνο στην ανθρωπότητα.
Ο υποτακτικός μοναχός δοκιμάζοντας έκπληξη στην έκπληξη και χαρά στην χαρά, προσκύνησε τον τόπο όπου στάθηκε ο Αγγελος και ξεφώνησε: «Νυν είδα αληθώς ότι εξαπέστειλε Κύριος τον Αγγελο Αυτού» και ατενίζοντας την εικόνα της Θεοτόκου «Δεδοξασμένα ελλαλήθη περί σού η πόλις του Θεού, Δέσποινα μου Μαρία».
Αφού επέστρεψε και ο Γέροντας από την Αγρυπνία στο κελλί, άρχισε ο υποτακτικός να του διηγείται τα συμβαίνοντα και να του ψάλλει το Αξιον Εστίν, όπως του παρήγγειλε ο Αγγελος και στη συνέχεια του έδειξε και την πλάκα με τα αγγελοχάρακτα γράμματα. Ο Γέροντας ακούγοντας και βλέποντας όλα αυτά, έμεινε εκστατικός απέναντι στο θαύμα αυτό.
Πήραν και οι δύο την αγγελοχάρακτη πλάκα και πήγαν στο Πρωτάτο. Την έδειξαν στον Πρώτο αλλά και στους Γέροντες της Κοινής Σύναξης και τους διηγήθηκαν όλα τα γενόμενα. Αυτοί δόξασαν το Θεό και ευχαρίστησαν τη Κυρία Θεοτόκο για το εξαίσιο αυτό Θαύμα. Αμέσως έστειλαν την πλάκα στην Κωνσταντινούπολη προς τον Πατριάρχη και τον Αυτοκράτορα αφού τους έγραψαν και γράμματα που εξιστορούσαν όλη την υπόθεση του γεγονότος.
Από τότε και μετά ο Αγγελικός αυτός ύμνος διαδόθηκε σε όλη την Οικουμένη και ψάλλεται στη Θεομήτορα από όλους τους Ορθοδόξους.
Η δε εικόνα της Θεοτόκου που βρισκόταν στην Εκκλησία του Κελλίου στο οποίο έγινε αυτό το Θαύμα, με κοινή απόφαση των Πατέρων αποφασίσθηκε να μεταφερθεί στο Ι. Βήμα του Πρωτάτου. Έτσι αφού συνήχθησαν πολλοί Πατέρες, έκαναν μια μεγαλειώδη λιτανεία (κρατώντας κεριά, προσφέροντας θυμιάματα, και θείους ύμνους) όπως άρμοζε στην περίπτωση και αφού πήγαν στο κελλί όπου είχε λάβει χώρα το Θαύμα προσκύνησαν την εν λόγω Ιερά Εικόνα της Θεομήτορος. Στη συνέχεια την λιτάνευσαν προς την Εκκλησία του Πρωτάτου. Όταν έφθασαν στον Ναό την απέθεσαν στον κυρίως Ιερό Ναό και στη συνέχεια τέλεσαν αγρυπνίας εις δόξα και τιμή της Θεομήτορος και του Υπηρέτη Αυτής Μεγίστου Αρχαγγέλου Γαβριήλ. Μετά αφού την έλαβαν σαν τίμιο αγίασμα, χρυσοπορφύρωτο κιβωτό και τιμαλφέστατο θησαυρό, με την δέουσα τιμή και ευλάβεια την εισήγαγαν στο Ι. Βήμα σύμφωνα με την προσυμφωνηθείσα απόφαση και την ενθρόνισαν στο Ιερό σύνθρονο του Αγίου Βήματος πίσω από την Αγια Τράπεζα, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα, σαν σε θρόνο βασιλικό.
Από τότε η Ιερά αυτή Εικόνα πήρε την ονομασία του αγγελικού ύμνου «Αξιον Εστίν», αν και αρχικά είχε άλλη ονομασία, επειδή μπροστά στην εικόνα αυτή ψάλθηκε για πρώτη φορά από τον Αγγελο ο ύμνος αυτός. Το κελλί πήρε την επωνυμία «Αξιον Εστί» ενώ ο λάκκος ( η τοποθεσία) που βρίσκεται το κελλί ονομάζεται από όλους μέχρι σήμερα «Αδειν» (δηλαδή, ψάλλειν), επειδή εκεί για πρώτη φορά ψάλθηκε ο αγγελικός και Θεομητροπρεπής αυτός ύμνος.
Το θαύμα αυτό είναι παλαιό και έγινε το 980 μ.Χ. (6488 έτη από κτίσεως κόσμου) επί της Βασιλείας Βασιλείου και Κωνσταντίνου των αυταδέλφων που ονομαζόντουσαν και Πορφυρογέννητοι, υιών του Ρωμανού του νέου και επί πατριαρχίας Νικολάου του Χρυσοβέργου.

Το ότι ο Αγγελος που φάνηκε ως ξένος μοναχός ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, μαρτυρεί και το βιβλίο του μηναίου κατά την ενδεκάτη Ιουνίου ως εξής: «Τη αυτή ημέρα, η σύναξις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ εν τω Αδειν».
Και επειδή ως φαίνεται στις ένδεκα Ιουνίου έγινε το θαύμα αυτό, οι Πατέρες τελούσαν κάθε έτος σύναξη και Θ. Λειτουργία στον παραπάνω λάκκο, που μετονομάσθηκε «Αδειν» σε ανάμνηση του θαύματος, τιμώντας και δοξάζοντας τον Αρχάγγελο Γαβριήλ ο οποίος από την αρχή υπήρξε ο ένθεος υμνολόγος, τροφέας, διακονητής και χαροποιός Ευαγγελιστής της Θεοτόκου. Αυτός υπηρέτησε στο να αποκαλύψει τον πραγματικά Θεομητορικό αυτόν ύμνο, ως μόνος κατάλληλος για τη διακονία αυτή. Όπως όμως ο Δεσπότης των όλων Θεός έδωσε τις Θεοχάρακτες πλάκες με τις δέκα εντολές, στους Εβραίους, έτσι και τώρα ο Αρχάγγελος του Θεού έδωσε σε όλους τους Ορθοδόξους τον πλέον γλυκύτερο και ερασμιώτερο ύμνο της Μητέρας του Θεού γραμμένο σε λίθινη πλάκα με το αρχαγγελικό του δάκτυλο.
Και φυσικά εκπληρώθηκε και η προφητεία του Αρχαγγέλου που είπε ότι θα τον ψάλλουν όλοι οι Ορθόδοξοι τον ύμνο αυτό γιατί τόσο κοινός και τόσο ποθεινός έγινε ο αγγελοσύνθετος αυτός ύμνος στους χριστιανούς που τον ψάλλουν πάντα μεγαλοφώνως σήμερα με όλη τους την καρδιά εις δόξαν της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου.

Η παραπάνω εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου καλουμένης «Αξιον Εστίν» κατασκευάσθηκε στους χρόνους της εικονομαχίας. Ο ζωγραφικός τύπος της ανήκει στον τύπο της «Ελεούσας» Παναγίας. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ότι η Υπέραγνος Μήτηρ του Θεού κρατά τον Ιησού Χριστό (παιδί) στην δεξιά αγκαλιά της, Είναι δηλαδή ο τύπος της Θεοτόκου της δεξιοκρατούσας .Το αριστερό χέρι του Ιησού εισχωρεί κάτω από το μαφόριο και το κουκούλιο της Θεοτόκου, προς τον κόρφο και την καρδιά της. Αυτό δείχνει και την εξάρτηση της ανθρώπινης φύσεως του Χριστού από την τροφό Μητέρα Του. Εικόνες όπως αυτή χρησιμοποιήθηκαν, κατά των αιρετικών για την εικονογραφική διακήρυξη και διατύπωση του ορθοδόξου δόγματος της Εκκλησίας μας περί της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου. Ο Ιησούς Χριστός κρατά ειλητάριο στο δεξί χέρι Του που γράφει την εξής προφητεία του προφήτη Ησαΐα: «Πνεύμα Κυρίου επ'; εμέ, ού ένεκεν έχρισέ με ...;» (Ψαλμ. ΡΒ΄ , 20-21). Το πρόσωπο της Θεοτόκου έχει μια σοβαρή, λυπημένη έκφραση και ακουμπά την δεξιά της παρειά με μητρική φιλοστοργία και αγάπη στο αριστερό μέρος του προσώπου του μικρού Ιησού, ο οποίος με χαρακτηριστικό απλό αλλά σοβαρό παιδικό βλέμμα κοιτά και - ίσως- ευλογεί με την δεξιά του. Γενικά η όλη τεχνοτροπία της εικόνας είναι αυστηρά βυζαντινή και η όψη της επιβλητική, με γλυκεία σοβαρότητα, γνώρισμα πολλών παλαιών εικόνων. Κατά το έτος 1836 το μεγαλύτερο μέρος της εικόνας σκεπάσθηκε με λιθοστόλιστο αργυροχρυσωμένο κάλυμμα , θαυμαστής Αγιορείτικης τέχνης (υποκάμισο) .
Πέντε φορές μόνο το χρόνο μεταφέρεται η Ιερά Εικόνα από το Ι. Βήμα στον Κυρίως Ιερό Ναό και συγκεκριμένα τα Χριστούγεννα, την Ανάσταση, την Κυριακή των Αγιορειτών Πατέρων, στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στις ένδεκα Ιουνίου εορτή του θαύματος του «Αξιον Εστίν».
Τη Δευτέρα της Δικαινησίμου κάθε έτους, σύμφωνα με πολύ παλιό έθιμο η εικόνα του «Αξιον Εστίν» λιτανεύεται στις Καρυές του Αγ. Όρους, ενώ τα θαύματα που η Θεία Χάρις ενεργεί δια της εικόνας αυτής δικαίως της έδωσαν την προσωνυμία της «θαυματουργού».

Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2012

Παναγία η Αγιοταφίτισσα


web statistics

agiotafitissa-



















Σύντομο ιστορικό της Εικόνας
Η εικόνα, που επονομάζεται Θεοτόκος «η του Αγίου Τάφου», φυλάσσεται στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στο μοναστηριακό ιερό ναό αγίων θεοστέπτων βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης σε αψίδα του προνάου.
Χρονολογείται από τις αρχές του 18ου αιώνα και θεωρείται ότι προσφέρει παράκληση και παραμυθία στους πιστούς και σε όλους όσοι προσέχονται να την προσκυνήσουν και ζητούν τη βοήθειά της.
Αποτελεί ιδιαίτερη προστάτιδα της Αγιοταφικής Αδελφότητας, η οποία είναι επιφορτισμένη με τη φύλαξη των Παναγίων Προσκυνημάτων στους Αγίους Τόπους. Η Αγιοταφική Αδελφότητα, ως γνωστόν λειτουργεί ως μοναστική αδελφότητα με έδρα τον ανωτέρω ιερό ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και ηγούμενο τον εκάστοτε Πατριάρχη Ιεροσολύμων.

Τά εἰσόδια τῆς Θεοτόκου


web statistics



                                                  Τοῦ Νίκου Νικολαΐδη
                                                  Καθηγητῆ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Παν/μίου Ἀθηνῶν

Τό γεγονός τῆς εἰσόδου τῆς Κόρης τῆς Ναζαρέτ στό ναό δέν μνημονεύεται στήν Καινή Διαθήκη. Βέβαια, δέν εἶναι ἡ μοναδική περίπτωση, γιατί οὔτε καί τό γενέθλιον τῆς Θεοτόκου Μαρίας ἀναφέρεται ἀλλ’ οὔτε καί ἡ Κοίμησή της. Ἔτσι, δέν ἀποτελεῖ θεολογικό ἤ λειτουργικό ἀτόπημα τῆς Ἐκκλησίας ἡ καθιέρωση ἑορτῶν καί ἡ σύνταξη ἀκολουθιῶν σχετικῶν μέ τά πιό πάνω γεγονότα. Ἄλλωστε, στίς σελίδες τῆς Καινῆς Διαθήκης ἕνα μέρος τῆς Θείας Ἀποκάλυψης περιέχεται, τό ὁποῖο στίς πλεῖστες τῶν περιπτώσεων περιστασιακά καταγράφηκε. Τό μεγαλύτερο, ὅμως, μέρος τῶν θείων ἀληθειῶν παραδόθηκε «διά ζώσης» στήν Ἐκκλησία. Ἔτσι, ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ ἀνάδοχος σύνολης τῆς θείας ἀποκάλυψης, γι’ αὐτό καί αὐτή ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τήν Κιβωτό, ἡ ὁποία «ἀνέκαθεν ἀχράντως πεφυλαγμένον» διακρατεῖ τό μυστήριο τῆς παρακαταθήκης τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους. Ἑπομένως, ὅσα ἡ Ἐκκλησία διδάσκει καί ἐντέλλεται, αὐτά ἀποτελοῦν θεοπρεπεῖς πράξεις.
Ἡ ἑορτή, λοιπόν, τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου ἀποτελεῖ πράξη τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία, ὄχι μόνο δέν ἀντίκειται στό ἔργο τῆς Νέας Οἰκονομίας, ἀλλά ἀντίθετα συνάδει καί συλλειτουργεῖ μέ αὐτό.
Ἔτσι, τό βαθύτερο νόημα τῆς εἰσόδου τῆς τριετοῦς Παιδίσκης τοῦ Ἰωακείμ καί τῆς Ἄννας στό ναό, δέν ἀποτελοῦσε τήν ἐκπλήρωση ἑνός τάματος τῆς λύσης τοῦ ὀνειδισμοῦ τῆς ἀτεκνίας, ἀλλά ἐγκαινίαζε τό μεγάλο κεφάλαιο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἀτεκνία τῶν γεννητόρων τῆς Παναγίας ἦταν μέσα στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ, ὥστε ἡ Μαρία νά ἀποτελέσει τόν καρπό τῆς δωρεᾶς τῶν γονιῶν της πρός τό Θεό. Ἀλλά καί ἡ εἴσοδός της στό ναό, παρά τούς ἀμφίβολους λογισμούς πού μπορεῖ νά προκαλεῖ στούς πολλούς, οἱ ὁποῖοι σκέπτονται γήινα καί «ἀλλοτριόφρονα», ἀποτελεῖ τό «προοίμιο τῆς μελλούσης ἐπισκιάζειν αὐτῇ θείας χάριτος», ὅπως δηλώνει ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γερμανός. Καί προσθέτει: «Τίς ἔγνω τοιοῦτον πώποτε; Τίς εἶδεν ἤ τίς ἤκουσεν τῶν νῦν ἤ τῶν πάλαι, θῆλυ προσαγόμενον εἰς τά τῶν ἁγίων ἐνδότερα ἅγια;».
Ἀσφαλῶς, κατά τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἡ τριετίζουσα Κόρη προσέρχεται, γιά νά ἀφιερωθεῖ στό ναό, γιά νά ἀποβεῖ «ὁ καινότατος καί καθαρώτατος καί ἀμόλυντος τόμος, οὐ χειρί γραφησόμενος, ἀλλά πνεύματι χρυσοθησόμενος». Καί τοῦτο ἔπρεπε, κατά τή θεία τάξη, νά προηγηθεῖ, γιατί ἕνα πράγμα εἶναι δυνατό νά σταθεῖ ὡς ἀκατόρθωτο γεγονός στόν παντοδύναμο Θεό, τό «συνελθεῖν αὐτῷ (τῷ Θεῷ) τῷ ἀκαθάρτῳ», λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς. Ἑπομένως, ἄν ὁ Θεός, ὄχι ἀπό ἀδυναμία, ἀλλά ἐξαιτίας τῆς φύσης του ἀδυνατεῖ νά ἐπικοινωνήσει μέ τό ἀκάθαρτο, πόσο μᾶλλον ἀμόλυντη καί καθαρότατη ἔπρεπε νά εἶναι ἡ Παρθένος Μαρία, προκειμένου ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ νά δανειστεῖ τά ἄσπιλα αἵματά της καί νά ἀναπλάσει «διά Πνεύματος Ἁγίου αὐτός δι’ ἑαυτόν» τήν ἀνθρώπινή του φύση;
Δίκαια, λοιπόν, ἡ γιορτή τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου ἀποκαλεῖται «θειοτάτη πανήγυρις» ἀλλά καί εὔλογα ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἀνυμνεῖται ὡς «θεοκαλλώπιστον ἡγιασμένον» δῶρο τοῦ Κυρίου.
Ὅσον ἀφορᾶ στό πότε καθιερώνεται ἀπό τήν Ἐκκλησία ἡ ἑορτή τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου δέν ὑπάρχει σαφής εἴδηση. Δέν ἀποκλείεται, ὅμως, ἡ ἑορτή αὐτή νά συνδέεται μέ τήν ἵδρυση ἀπό τόν Ἰουστινιανό ναοῦ στό λόφο Μορία, νότια τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος, σέ ρυθμό βασιλικῆς, ἀφιερωμένου στήν «Ἁγία Μαρία». Ὁ ναός αὐτός ἐγκαινιάστηκε τό 543 μ.Χ. Ἔτσι, ἡ λειτουργία του  φαίνεται ὅτι συνδέθηκε σύντομα μέ τό γεγονός τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου, γι’ αὐτό καί στή συνέχεια καθιερώνεται ἡ ἐν λόγῳ ἑορτή. Δυστυχῶς, ὁ ναός αὐτός ἀπό τόν 7ο αἰῶνα μέ τήν κατάληψη τῆς Ἱερουσαλήμ ἀπό τούς Ἄραβες μετατράπηκε σέ μουσουλμανικό τέμενος.
Τό ὅτι ἡ πράξη τῆς εἰσόδου τῆς Παναγίας στό ναό διασώθηκε σέ κάποιο ἀπό τά ἀπόκρυφα κείμενα, τό ὁποῖο ὀνομάζεται «Πρωτευαγγέλιο τοῦ Ἰακώβου» καί τό ὁποῖο, βέβαια, δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τόν Ἰάκωβο τόν Ἀδελφόθεο, αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἐνστερνίστηκε καί τίς ἰδέες ἑνός ἀποκρύφου κειμένου. Ἁπλά, τό ἀπόκρυφο αὐτό κείμενο διέσωσε τήν πληροφορία τῆς εἰσόδου τῆς Παναγίας στό ναό, χωρίς ὅμως αὐτό νά σημαίνει ὅτι τό ἐν λόγῳ κείμενο εἰσηγεῖται καί τήν ἑορτή της. Αὐτό πού ἔχει πάντως σημασία εἶναι ὅτι ἡ ἑορτή τῶν Εἰσοδίων στηρίζεται σέ ἕνα πραγματικό γεγονός, καί αὐτή ἡ ἑορτή ἀρχίζει νά καθιερώνεται μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπό τόν 6ο αἰῶνα μ.Χ. Ἀναφορές βρίσκουμε στόν ἅγιο Σωφρόνιο Ἱεροσολύμων, στόν ἅγιο Ἀνδρέα Κρήτης, καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἐκφωνοῦν τόν 8ο αἰῶνα πανηγυρικούς λόγους κατά τήν ἑορτή τῶν Εἰσοδίων.
Γι’ αὐτό καί σ’ ἕνα θαυμάσιο ἐγκωμιαστικό λόγο, ἐξαιτίας τῆς εἰσόδου τῆς Παναγίας στό ναό, ὁ Πατριάρχης Γερμανός ἱκετεύει: «Ἀλλ’, ὦ μοι Δέσποινα, μόνη τὸ ἐμὸν ἐκ Θεοῦ ψυχαγώγημα, τοῦ ἐν ἐμοὶ καύσωνος ἡ θεία δρόσος, τῆς ξηρανθείσης μου καρδίας ἡ θεόῤῥυτος ῥανίς, τῆς ζοφερᾶς μου ψυχῆς ἡ τηλαυγεστάτη λαμπάς, τῆς ἐμῆς πορείας ἡ ποδηγία, τῆς ἀσθενείας μου ἡ δύναμις, τῆς γυμνώσεως ἡ ἀμφίεσις, τῆς πτωχείας ὁ πλοῦτος, τὸ τῶν ἀνιάτων τραυμάτων τὸ ἴαμα, ἡ τῶν δακρύων ἀναίρεσις, τῶν στεναγμῶν ἡ κατάπαυσις, τῶν συμφορῶν ἡ μεταποίησις, τῶν ὀδυνῶν ὁ κουφισμός, τῶν δεσμῶν ἡ λύσις, τῆς σωτηρίας μου ἡ ἐλπίς, εἰσάκουσόν μου τῶν προσευχῶν».

Πηγή: Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Νίκου Νικολαΐδη, Ὡς φωνή ὑδάτων πολλῶν, ἐκδόσεις Ὀρθοδ. Χριστ. Ἀδελφότητος «ΛΥΔΙΑ».

Ἡ Πρέσβειρα τῶν οὐρανῶν


web statistics



Ξεχωριστή θέσι κατέχει στήν Ὀρθόδοξο Ἐκ­κλησία ἡ μορφή μιᾶς γυναικός. Ἀνάμεσα σέ μιά στρατιά ἁγίων ἀνδρῶν καί γυναικῶν ξεχωρίζει μιά γυναικεία μορφή. Εἶναι ἡ γυναῖκα αὐτή γιά τήν ὁποία οἱ προφῆται καί οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Θεοῦ μᾶς ὡμίλησαν κατά τρό­πο θαυμαστό. Εἶναι ἡ γυναῖκα πού θά φέρη τήν χαρά στόν κόσμο καί θά ἐπανορθώση τό λάθος τῆς προμήτορος Εὔας. Εἶναι ἡ γυναῖκα πού θά ἑνώση οὐρανό καί γῆ καί θά γίνη ἡ σκάλα, πού θά ἀνεβαίνουν οἱ ἄνθρωποι στόν οὐρανό. Εἶναι ἡ ἄρουρα, πού θά βλαστήση τόν Ἀρχηγό τῆς Ζωῆς. Εἶναι ἡ βάτος ἡ καιομένη καί μή καταφλεγομένη, πού μέ τήν θεϊκή φωτιά θά ἐξαγνίση τήν μολυσμένη ἀπό τήν Εὔα ἀνθρωπότητα. Εἶναι ἡ ἁγνή καί ταπεινή κόρη τῆς Ναζαρέτ. Εἶναι ἡ μητέρα τοῦ Χριστοῦ, ἡ γλυκειά μας Παναγία.
Ναί! Ἡ ἁγνή καί ταπεινή κόρη τῆς Ναζαρέτ μέ τήν ἁγία της ζωή προεκάλεσε τήν προσοχή τοῦ Οὐρανίου Πατρός. Αὐτήν τήν ἐνάρετο Παρθένο ἐκλέγει καί καθιστᾶ σκεῦος ἐκλογῆς καί δοχεῖον τῆς χάριτος ὁ Θεός καί τήν χρησιμοποιεῖ στό πάνσοφο σχέδιο γιά τήν λύτρωσι καί τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτή ἡ Παρθένος θά δεχθῆ στούς κόλπους της καί θά προσφέρη ἀπ’ τό ἁ­γνό παρθενικό της σῶμα τήν ἀνθρώπινη φύσι στόν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ, τόν Σωτῆρα καί Λυτρωτή τοῦ κόσμου.
Αὐτό πού λέμε καί γράφουμε εἶναι ἀ­σύλλη­πτο, ἀκατανόητο καί ἀπό τήν λογική τοῦ ἀνθρώπου ἀνερμήνευτο. Διότι «ὁ ἀχώρητος παντί πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί;». Πῶς μιά Παρθένος γίνεται μητέρα, χωρίς νά γνωρίση ἄνδρα; Πῶς μιά μητέρα συνεχίζει καί μετά τήν γέννα της νά παραμένη παρθένος; Πῶς ἕνας Θεός παίρνει μορφή δούλου, μορφή ἀνθρώπου; Θαῦμα μέγα! Τό μέγιστο τῶν θαυμάτων συντελεῖται στήν ζωή τῆς ἁ­γίας αὐτῆς γυναικός. Ἴσως δέν ὑπάρχει μεγαλύτερο θαῦμα στόν χῶρο τῆς πίστεώς μας ἀπό τήν θεία ἐνανθρώπησι τοῦ Κυρίου μας. Καί στό θαῦμα αὐτό πρωτεύοντα ρόλο παίζει ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος.
Στήν ἁγνή Κόρη τῆς Ναζαρέτ δέν προσέβλεψε μόνον ὁ Οὐράνιος Πατήρ. Σ’ αὐτήν τήν ἁγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας προσβλέπουν καί οἱ πιστοί μέ πολύ σεβασμό καί πολλή ἀγάπη. Οἱ πι­στοί αἰσθάνονται τήν μητέρα τοῦ Κυρίου καί δική των μητέρα. Τήν τοποθετοῦν ὑπεράνω ὅλων τῶν ἁγίων καί τῆς προσφέρουν τήν τιμή καί τήν ἀγάπη πού τῆς ἀνήκει.
Οἱ χριστιανοί γνωρίζουν τήν δύναμι καί τήν παρρησία πού ἔχει ἡ Θεοτόκος πλησίον τοῦ Υἱ­οῦ της καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γιά τούς πιστούς «πολλά ἰσχύει δέησις μητρός πρός εὐμένειαν δεσπότου». Γιά τούς χριστιανούς ἡ Θεοτόκος εἶναι ἡ πρέσβειρα τῶν οὐρανῶν, πού δέεται ἀκαταπαύστως γιά τούς χειμαζομένους καί πονεμένους ἀν­θρώπους.
Βεβαίως, κατά καιρούς καί διαστήματα ὑπῆρ­ξαν καί ὑπάρχουν καί σήμερα ἄνθρωποι, οἱ ὁ­ποῖοι οὐδένα σεβασμό καί οὐδεμία τιμή ἀποδίδουν στό ἱερό πρόσωπο τῆς Κυρίας Θεοτόκου. Ἄλλοι ἀπ’ αὐτούς τήν ἀγνοοῦν ἐν γνώσει τους καί ἄλ­λοι ὁμιλοῦν ὑβριστικῶς καί περιφρονητικῶς γιά τό πρόσωπό της. Ὅλοι αὐτοί εἶναι οἱ αἱρετικοί καί οἱ πλανεμένοι ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι, ἀνάμεσα σ’ ὅλες τίς αἱρετικές των δοξασίες καί τίς φρικτές βλασφημίες πού ξεστομίζουν, δέν λησμονοῦν νά βεβηλώσουν καί τό ἱερό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ὅμως, ὀρθοτομοῦσα τήν ἀλήθειαν, ἐτίμησε καί τιμᾶ ἰδιαιτέρως τό σε­πτό πρόσωπο τῆς «Βασίλισσας τῶν ἀγγέλων». Μετά ἀπό τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, τόν ὁ­ποῖο λατρεύει ὡς Θεό, τοποθετεῖ τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Γιά τήν Ἐκκλησία ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἥ­λιος καί ἡ Παναγία ἡ σελήνη. Στίς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου ἡ προσευχομένη Ἐκκλησία παραδίδει κάθε αἴτημά της. Δέν ὑπάρχει προσευχή καί αἴ­τημα τῆς προσευχομένης Ἐκκλησίας, πού νά μήν μνημονεύεται τό ὄνομα τῆς Θεοτόκου ὡς μεσίτριας καί πρέσβειρας.
Χωρίς καμμία ἀμφιβολία, ἡ Θεοτόκος κατέχει ξεχωριστή θέσι στίς καρδιές τῶν πιστῶν. Σέ κά­θε δύσκολη στιγμή ὁ πιστός ρίχνει τά μάτια του στήν εἰκόνα τῆς Παναγίας. Σ’ αὐτήν ζητᾶ προστασία, σκέπη καί παρηγοριά.
Βρίσκεται ὁ χριστιανός στό κρεββάτι τοῦ πόνου; Τό ὄνομα τῆς Παναγίας ἐπικαλεῖται. Ναυαγεῖ στήν θάλασσα ὁ πιστός καί παλεύει σκληρά μέ τά μανιασμένα κύματα; Τό ὄνομα τῆς Παναγίας ἐπικαλεῖται. Κινδυνεύει ὁ στρατιώτης στήν θύελλα τοῦ πολέμου; Φθάσε, Παναγιά μου! φωνάζει. Μέ­νει ὀρφανή καί ἀπροστάτευτη ἡ κόρη; Στήν Παναγία ζητᾶ τήν προστασία καί τήν ἀσφάλειά της. Σείεται ἡ καρδιά τοῦ μοναχοῦ στήν ἔρημο ἀπό τούς λυσσαλέους πειρασμούς; Τήν Παναγία ἐπικαλεῖται. Ἀπειλή πολέμου πρό τῶν θυρῶν; Τήν πρεσβεία καί τήν προστασία τῆς Παναγίας ἐπικαλοῦνται ὅλοι οἱ πιστοί.

Πηγή: Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχιμ. Θεοφίλου Ζησοπούλου, Ὁ γλυκασμός τῶν Ἀγγέλων.