«Ἡ στάση μας ἀπέναντι στὴν Παναγία φανερώνει τὴν στάση μας καὶ ἔναντι τοῦ Χριστοῦ».

web statistic

 Η ΕΝ ΤΩ ΝΑῼ ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
(21 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ)

Τοῦ π. Γ. Δορμπαράκη

.        «Ἡ ἐν τῷ Ναῷ εἴσοδος τῆς Θεομήτορος ἔφερε ἑορτὴ γιὰ τοὺς εὐσεβεῖς θαυμαστὴ καὶ παγκόσμια, ἔχοντας ἀφορμὴ τὸ παρακάτω γεγονός. Ἡ πανσέβαστη Ἄννα, καθὼς περνοῦσε τὴν ζωή της χωρὶς παιδιά, παρακαλοῦσε, μαζὶ μὲ τὸν σώφρονα Ἰωακείμ, μὲ νηστεῖες καὶ δεήσεις, τὸν Κύριο τῆς φύσεως, νὰ τοὺς λυπηθεῖ καὶ τοὺς  χαρίσει ἕνα παιδί, ὑποσχομένη, ἂν ἱκανοποιηθεῖ τὸ αἴτημά της, τὸ παιδὶ ποὺ θὰ γεννοῦσε νὰ τὸ ἀναθέσει ἀμέσως σ’  Ἐκεῖνον. Πράγματι, ἀφοῦ γέννησε αὐτὴν ποὺ ἔφερε τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου, τὴν συμφιλίωση τοῦ Θεοῦ  πρὸς τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὴν αἰτία τῆς ἀναπλάσεως καὶ τῆς ἀναστάσεως καὶ τῆς θέωσης τοῦ πεσμένου στὴν ἁμαρτία Ἀδάμ, δηλαδὴ τὴν Παναγία Θεοτόκο Μαρία, αὐτὴν λοιπόν, κατὰ τὸν τρίτο χρόνο μετὰ τὴν παράδοξη γέννησή της, σύμφωνα μὲ τὴν ὑπόσχεση ποὺ εἶχαν δώσει στὸν Θεό, τὴν ὁδηγοῦν στὸ Ἱερὸ καὶ τὴν παραδίδουν στοὺς ἱερεῖς. Οἱ ἱερεῖς τὴν παρέλαβαν καὶ σὰν νὰ ὑπηρετοῦσαν τὴν βούληση τοῦ Θεοῦ –Ἐκείνου ποὺ ἐπρόκειτο μετὰ ἀπὸ λίγο νὰ γεννηθεῖ ἀπὸ αὐτήν, μὲ σκοπὸ τὴν διόρθωση καὶ τὴν σωτηρία τοῦ παντός– τὴν βάζουν στὸ ἐνδότατο τοῦ ναοῦ, γιὰ νὰ ζεῖ ἐκεῖ ἡ ἴδια μόνη γιὰ δώδεκα ὁλόκληρα χρόνια, ἐκεῖ δηλαδὴ ποὺ ἔχει νομοθετηθεῖ νὰ εἰσέρχεται μία φορὰ τὸν χρόνο ὁ ἀρχιερεύς. Ἡ Μαρία ζώντας σ’  αὐτὸ τὸ ἄδυτο διὰ παντὸς καὶ τρεφομένη  παράδοξα μὲ τροφὴ οὐράνια ἀπὸ ἄγγελο, ἔμεινε στὸ ἱερὸ αὐτὸ μέχρι τὸν θεῖο Εὐαγγελισμό της καὶ μέχρι νὰ ἀκουστοῦν τὰ θεϊκὰ μηνύματα ποὺ δίδασκαν ὅτι ὁ Θεὸς εὐδόκησε νὰ σαρκωθεῖ ἀπὸ φιλανθρωπία καὶ νὰ σώσει τὸν κόσμο ποὺ χανόταν ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Ἐδῶ λοιπὸν κατοικοῦσε καὶ ζοῦσε, ὁπότε ἀξιώθηκε νὰ τῆς ἐμφανιστεῖ ὁ Θεὸς καὶ νὰ δέχεται ἀδιάλειπτα τροφὴ οὐράνια, μέσῳ ἀγγέλου ποὺ ὑπηρετοῦσε αὐτὴν τὴν ἀποστολή, ὅπως εἴπαμε, εἰς δόξαν Θεοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν».

.        Πολλοὶ εἶναι οἱ ὑμνογράφοι  τῆς Θεομητορικῆς αὐτῆς ἑορτῆς, τῆς ὁποίας τὸ γεγονὸς  δὲν καταγράφεται καθόλου στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τὸ περιστατικὸ τῆς ἐν τῷ Ναῷ εἰσόδου της ὑπάρχει στὰ Ἀπόκρυφα λεγόμενα εὐαγγέλια, ὅπως συμβαίνει καὶ μὲ ἄλλες ἑορτὲς τῆς Παναγίας, σὲ κείμενα δηλαδὴ ποὺ ἡ Ἐκκλησία μας δὲν τὰ θεώρησε ἔγκυρα, λόγῳ ἐνυπαρχουσῶν σ’ αὐτὰ αἱρέσεων ἢ καὶ μυθοπλασιῶν. Μέσα σ’ αὐτὰ ὅμως ὑπάρχουν καὶ ἀληθινὰ γεγονότα, ποὺ ἡ Ἐκκλησία μας δὲν διστάζει νὰ τὰ ἀνασύρει καὶ νὰ τὰ ἑορτάσει, διαβλέποντας ὄχι μόνον τὴν ἀλήθειά τους, ἀλλὰ καὶ τὴν ὠφελιμότητά τους. Κι εἶναι τοῦτο ἕνα στοιχεῖο ποὺ φανερώνει τὴν ἀπόλυτη αὐτοσυνειδησία τῆς Ἐκκλησίας, ὡς «στύλου καὶ ἑδραιώματος τῆς ἀληθείας», αὐτοσυνειδησίας τέτοιας ποὺ τῆς δίνει τὸ δικαίωμα καὶ τὴν ἄνεση νὰ ἐπιλέγει ὅ,τι θεωρεῖ ἀληθινὸ καὶ καλό, ἔστω κι ἂν τοῦτο προέρχεται ἀπὸ μὴ θεωρούμενα κανονικὰ κείμενα.
.        Ἕνα πρῶτο στοιχεῖο ποὺ τονίζουν οἱ ὑμνογράφοι τῆς ἑορτῆς εἶναι ὅτι τὰ ἴδια τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου, ὅπως καὶ τὰ γεγονότα πρὶν ἀπὸ αὐτά, σὰν τὴν Γέννησή της, ἀλλὰ καὶ τελικῶς κάθε τί ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν Παναγία, ἔχουν τὸν χαρακτήρα τοῦ παράδοξου καὶ τοῦ ἀνερμηνεύτου γιὰ τὰ ἀνθρώπινα δεδομένα. «Ὢ τῶν ὑπὲρ ἔννοιαν θαυμάτων σου, Πανάχραντε! Ξένη σου ἡ γέννησις ὑπάρχει· ξένος ὁ τρόπος ὁ τῆς αὐξήσεως· ξένα καὶ παράδοξα τὰ σὰ πάντα, Θεονύμφευτε, καὶ βροτοῖς ἀνερμήνευτα». Αἰτία γι’ αὐτὸ εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Παναγία ὑπῆρξε ἡ κατ᾽ ἐξοχὴν Κεχαριτωμένη ἀπὸ τὸν Θεό, τὸ δοχεῖο τοῦ ἁγίου Πνεύματος, λοιπὸν σὲ ὅλες τὶς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς της βρισκόταν ὑπὸ τὴν ἄμεση ἐπίβλεψη τοῦ Θεοῦ. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι Αὐτὴν ἤδη προκατήγγειλε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μὲ τὸ λεγόμενο Πρωτευαγγέλιο – τὴν πρώτη ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ περὶ τοῦ ἐρχομοῦ Του στὸν κόσμο μέσῳ μιᾶς γυναίκας, μετὰ τὴν πτώση τῶν πρωτοπλάστων στὴν ἁμαρτία – Αὐτὴν διαρκῶς προφήτευαν οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἐπαναβεβαιώνοντας τὸ Πρωτευαγγέλιο, Αὐτὴν δόξαζαν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, Αὐτὴν εἶχαν ὡς καύχημά τους ὅλοι οἱ μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ, Αὐτὴν ἐπικαλούμαστε καὶ ἐμεῖς ὡς πρέσβειρα τῆς σωτηρίας μας.  «…Τὴν προεκλεχθεῖσαν ἐκ πασῶν τῶν γενεῶν εἰς κατοικητήριον τοῦ παντάνακτος Χριστοῦ καὶ Θεοῦ τῶν ὅλων». «Σὺ τῶν Προφητῶν τὸ κήρυγμα, Ἀποστόλων δόξα καὶ Μαρτύρων καύχημα, καὶ πάντων τῶν γηγενῶν ἡ ἀνακαίνισις, Παρθένε Μήτηρ Θεοῦ».
.        Ἡ ὅλη ἀκολουθία τῆς ἑορτῆς εἶναι φυσικὸ νὰ προβάλλει τὴν ἁγιότητα τῆς Παναγίας – ἁγιότητα ὑπὲρ τὰ Χερουβεὶμ καὶ τὰ Σεραφείμ, ἀφοῦ ἦταν «ἐκλελεγμένη…ὑπὲρ ἅπασαν τὴν κτίσιν, τὴν ὁρατὴν καὶ τὴν νοουμένην» – ἀλλὰ ἐπικεντρώνει ἰδιαιτέρως στὸ ἴδιο τὸ γεγονὸς τῆς εἰς τὸν Ναὸν Εἰσόδου της. Ἡ γενικὴ ἐκτίμηση εἶναι ὅτι ἡ Παναγία εἰσέρχεται τριετὴς στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἤδη ὑπάρχουσα ἡ ἴδια Ἁγία τῶν Ἁγίων. «Ἁγία τῶν Ἁγίων ὑπάρχουσα, σεμνή, ἐν Ναῷ ἠγάπησας ἁγίῳ κατοικεῖν». Εἶναι μάλιστα σπουδαίας ἔμπνευσης οἱ στίχοι τοῦ ὑμνογράφου, ποὺ διακηρύσσουν τὴν ὡριμότητα τῆς μικρῆς Παναγίας: «Ἡ τριετίζουσα τῷ σώματι καὶ πολυετὴς ἐν τῷ πνεύματι»·  «νηπιάζουσα σαρκὶ καὶ τελεία τῇ ψυχῇ». Καὶ δὲν πρέπει νὰ μᾶς παραξενεύει τοῦτο: «ὅπου γὰρ βούλεται Θεὸς νικᾶται φύσεως τάξις». Φαντάζει παράλογο, ἐκείνη ποὺ εἶχε ἐπιλεγεῖ γιὰ τὸ σημαντικότερο ἔργο στὴν ἀνθρωπότητα: νὰ γίνει μητέρα τοῦ Θεοῦ ὡς ἀνθρώπου, νὰ μὴν ἔχει τὴν χάρη τῆς ὡριμότητας ἤδη ἀπὸ νηπιακὴ ἡλικία. Μόνον ἕνας ποὺ προσεγγίζει τὰ τῆς πίστεως μὲ κριτήριο τὴν ξερὴ  λογική του, θὰ μποροῦσε νὰ ἰσχυριστεῖ κάτι τέτοιο. Ἀλλὰ μία τέτοια προσέγγιση ἀπέχει ἕνα βῆμα ἀπὸ τὴν αἵρεση, μᾶλλον συνιστᾶ ἤδη αἵρεση: ἡ στάση μας ἀπέναντι στὴν Παναγία φανερώνει τὴν στάση μας καὶ ἔναντι τοῦ Χριστοῦ. Τὸ δόγμα, γιὰ παράδειγμα, ὅτι ἡ Παναγία μας εἶναι «Θεοτόκος», ἀποτελεῖ συνέπεια τῆς πίστεως περὶ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου. Καὶ τὸ ἀντίστροφο.
.        Μὲ τὴν ἐν τῷ Ναῷ εἴσοδο τῆς Παναγίας, σκοπὸς τῆς ὁποίας εἶναι ἡ προετοιμασία της, γιὰ νὰ γίνει Μητέρα τοῦ Θεοῦ («ἑτοιμάζου γενέσθαι τοῦ Ἰησοῦ οἰκητήριον»),  κατανοεῖ κανεὶς κι αὐτὸ ποὺ ἐπισημαίνουν οἱ ὑμνογράφοι ὡς συνέπεια: τὴν κατάργηση τῆς σκιᾶς τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου, διότι ἔρχεται διὰ τῆς Παναγίας ἡ ἀλήθεια, ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός. «Ὁ τοῦ γράμματος παρέδραμε, ἐξέλιπε νόμος καθάπερ σκιά».   Εἶναι πολὺ ὡραῖο τὸ τροπάριο ποὺ λέει ὅτι ἡ θυγατέρα τοῦ Θεοῦ, ὅπως τὴν χαρακτηρίζει ὁ Δαυίδ,  γίνεται μὲ τὸ θέλημα Ἐκείνου μητέρα Του. «Δαυὶδ ὁ προπάτωρ σε ὕμνησε πάλαι, Παρθένε Θεόνυμφε, θυγατέρα λέγων σε τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ· ὃν καὶ τεκοῦσα μητρικῶς βρέφος ἐθήλασας». (Ὁ προπάτορας Δαυὶδ σὲ ὕμνησε ἀπὸ παλιά, Παρθένε θεονυμφε, καλώντας σὲ θυγατέρα τοῦ βασιλιᾶ Χριστοῦ. Αὐτὸν καὶ Τὸν γέννησες καὶ Τὸν θήλασες μητρικὰ ὡς βρέφος).  Κι εἶναι ἐξ ἴσου πανέμορφος ὁ στίχος τοῦ συναξαρίου, ποὺ διαπιστώνει τὴν διακονία σ’ αὐτὸ τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ: αὐτὸς ποὺ τὴν ἔτρεφε στὸν Ναό, ὁ ἴδιος σὲ λίγο θὰ τὴν χαιρετίσει, μεταφέροντάς της τὸ εὐαγγέλιο: θὰ γίνει μητέρα Θεοῦ. «Ἔνδον τρέφει σε Γαβριὴλ ναοῦ, Κόρη, ἥξει δὲ μικρὸν καὶ τὸ Χαῖρε σοι λέξων».
.        Ἡ διατροφή της ἀπὸ τὸν ἀρχάγγελο Γαβριὴλ μέσα στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων δὲν εἶναι, κατὰ τὸν ὑμνογράφο, χωρὶς συμβολισμό. Παραπέμπει σὲ Ἐκεῖνον ποὺ θὰ φέρει σὲ λίγα χρόνια στὸν κόσμο καὶ ποὺ εἶναι ὁ ἀληθινὸς ἄρτος «ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς». «Ἐπουρανίῳ τραφεῖσα, Παρθένε, ἄρτῳ πιστῶς, ἐν τῷ Ναῷ Κυρίου, ἀπεκύησας κόσμῳ ζωῆς ἄρτον τὸν Λόγον». Καὶ βεβαίως δὲν εἶναι χωρὶς συμβολισμό, χωρὶς «ἀρχετυπικὴ» διάσταση, καὶ τὸ γεγονὸς αὐτό, ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ ἐν τῷ Ναῷ ζωή της: ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή της, ἡ συνομιλία της μὲ ἀγγέλους, ἡ μελέτη τοῦ Νόμου καὶ τῶν Προφητῶν, ἡ ἐν τῷ Ναῷ ἐκεῖ διακονία της. Πράγματα δηλαδὴ ποὺ συνιστοῦν μία «ἡσυχαστικὴ» ζωή, μὲ ἄλλα λόγια ἡ Παναγία δικαίως θεωρεῖται τὸ πρότυπο ὅλων τῶν μεγάλων Ἡσυχαστῶν καὶ πραγματικῶν θεολόγων  τῆς Ἐκκλησίας μας.
.        Ὁ πλοῦτος τῆς ὑμνολογίας τῆς Θεομητορικῆς αὐτῆς ἑορτῆς θὰ μᾶς πήγαινε σὲ μεγάλο μάκρος. Διότι ὑπάρχουν ἐξαίσιοι ὕμνοι ὄχι μόνον γιὰ τὴν ἔνδον τοῦ Ναοῦ ζωὴ τῆς Παναγίας, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν μετὰ λαμπάδων πορεία της μέχρι τὸν Ναό, πορεία «μετὰ Παρθένων καὶ Μητέρων», ἀφοῦ ἐκείνη ὑπῆρξε καὶ τὰ δύο, ὅπως καὶ γιὰ ὅ,τι διαμείφθηκε ὡς διάλογος στὴν πύλη τοῦ Ναοῦ μεταξὺ τῶν γονέων της καὶ τοῦ ἱερέα Ζαχαρία. Παραλείποντας ὅλα αὐτά, ἁπλῶς θὰ φέρουμε στὴν ἐπιφάνεια ἕναν στίχο, ποὺ νομίζουμε ὅτι αὐτὸς καὶ μόνο δείχνει τὴν σημασία ὅλου αὐτοῦ τοῦ τεραστίου πνευματικοῦ μεγέθους ποὺ ἀκούει στὸ ὄνομα «Παναγία». Πρόκειται γιὰ τὴν ἐκτίμηση τοῦ ἱερέα Ζαχαρία, καθὼς βλέπει νὰ προσάγεται στὸν Ναὸ ἡ μικρὴ Μαριάμ. Ὁ Ζαχαρίας λοιπὸν «βοᾷ γηθοσύνως: ἤγγικεν ἡ προσδοκία τῶν θλιβομένων». Ἡ Παναγία συνιστᾶ ἐκείνη ποὺ μᾶς λυτρώνει ἀπὸ τὴν θλίψη. Δεδομένου μάλιστα ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς ποὺ νὰ μὴ βιώνει τὴν θλίψη, ἤδη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς πτώσεώς του στὴν ἁμαρτία, ἡ Παναγία εἶναι τὸ πολυτιμότερο ἀγαθὸ ποὺ ἔχουμε, Ἐκείνη ποὺ θὰ ἔλεγε κανεὶς εἶναι «ὁ θησαυρὸς τῆς Πανδώρας». Ἡ ἐλπίδα. Κι αὐτὸ γιατί δι’ αὐτῆς ἦλθε στὸν κόσμο «ἡ Χαρὰ τοῦ κόσμου», ὁ Χριστός. Καὶ μόνον αὐτὸ μᾶς φτάνει. Στὴν ὅποια θλίψη καὶ δυσκολία μας ἡ ἐνατένιση πρὸς Ἐκείνην ἤδη ἔχει ξεκινήσει καὶ τὴ λύση καὶ τὸν ἐρχομὸ τῆς χαρᾶς. Λοιπὸν «χαίρετε λαοὶ καὶ ἀγαλλιᾶσθε».

 ΠΗΓΗ: «ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΝ